ВАКЦИНАЦИЯ: МИШ-МИШЛАРГА ИШОНМАНГ!

Бутун дунёда ўзининг мисли кўрилмаган салбий оқибатлари билан давом этаётган коронавирус балоси мана, иккинчи йилдирки давом этмоқда. Бу офат ҳали яна қанча давом этади, вақтлар ўтиб бутунлай йўқолиб кетадими, инсоният ундан тўла халос бўладими ёхуд доимий “эҳтиётимизни қилиб” юришимизга тўғри келадими, аниқ бир нарса дейиш қийин. Шу нарса аниқки, коронавирус касаллиги бўйича дунёдаги вазият ҳамон мураккаблигича сақланиб турибди. Бугун Ер юзида коронавирусга чалинганлар сони 194 миллиондан ошди. Айни пайтда касаллик тасдиқланган ҳолатлар бўйича ҳамон АҚШ биринчи ўринда. У ерда ҳозиргача 34,44 миллиондан ортиқ киши коронавирус инфекциясини юқтирган.

Кейинги оғир ҳолат Ҳиндистон (31,4 миллиондан ортиқ), Бразилия (19,7 миллиондан ортиқ), Россия (6,2 миллиондан ортиқ), Франция (5,9 миллиондан ортиқ) каби давлатларда қайд этилган.

Мамлакатимизда ҳам айни кунларда афсуски, пандемия бошлангандан бери коронавирусдан кунлик касалланиш бў­йича энг юқори антирекорд қайд этилди. Жорий йилнинг 26 июль ҳолатига кўра, касаллик аниқланганлар сони 125784 (+789) нафарни ташкил этмоқда. Бундан ташқари, бир кун давомида 521 нафар кишида пневмония аниқланган. Шунингдек, 6 нафар коронавирусга чалинган бемор вафот этиб, касалликдан вафот этганлар сони 845 нафарни ташкил этди.

Бирдан бир чора эса ҳозирча касалликка қарши турадиган ҳимоя — унга қарши вакцина қабул қилиш бўлиб қолмоқда.

Давлатимиз раҳбари шу йилнинг 23 июлида бўлиб ўтган видеоселектор йиғилишида жорий йилнинг август ойида АҚШда ишлаб чиқилган коронавирусга қарши вакцинадан 3 миллион доза рес­публикамизга олиб келиниши ҳақида гапириб ўтган эди.

Дарҳақиқат, Америка Қўшма Штатларида ишлаб чиқарилган “Moderna” вакцинасидан 3 миллион 60 минг доза вакцина COVAX жамғармаси доирасида республикамизга олиб келиниши кутилмоқда. “Moderna” вакцинаси (м-РНК-1273) АҚШнинг биотехнология компанияси томонидан ишлаб чиқарилган. Вакцина COVID-19 га нисбатан самарадор деб баҳоланган ва Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти томонидан коронавирус пандемияси билан боғлиқ фавқулодда ҳолатларда қўллашга тавсия қилинган.

Мазкур вакцинани ҳам 18 ёшдан катта бўлган барча аҳоли қатлами орасида қўллаш мумкин. Шу муносабат билан Ўзбекистон Республикасида ушбу вакцина ишлаб чиқарувчи ташкилотнинг ёрлиғи (эслатмаси)га мувофиқ, 18 ёшдан катта бўлган аҳоли қатлами орасида ишлатилади.

Вакцина 28 кун оралиқ билан икки маротаба елкадаги делтасимон мушак орасига 0,5 мл миқдорида юбориш (эмлаш) орқали амалга оширилади.

Жонс Хопкинс университетининг сўнг­­ги маълумотларига кўра, дунё бўйича ҳозиргача коронавирусга қарши 3 миллиард 885 миллиондан ортиқ доза вакцина қўлланилган.

Айтиш жоизки, бугун касалликка қарши эмлаш — вакцина қабул қилиш дунёнинг барча давлатларида жадал амалга оширилмоқда.

Мисол учун, Японияда.

Бу юртда аҳолининг аксар қисми эмлаб бўлинган. Бу жараёнда етакчилик қилаётган Хитой, Ҳиндистон, АҚШ, Бразилия, Германия, Буюк Британия, БАА, Франция, Туркия, Италия каби ривож­ланган мамлакатларда ҳам аҳоли онг­­ли равишда жадал амалга оширилмоқда. Лекин касалликка эмлаш билан боғлиқ ҳолатларга билиб-билмай ижтимоий тармоқларда турли ноўрин гап-сўзлар, қарши талқинлар ҳам давом этаётгани сир эмас. Бу эса фуқароларнинг нотўғри тушунчага эга бўлишига сабаб бўлаётгани сир эмас. Жумладан, юртдошларимиздан бири қуйидагича савол билан мурожаат қилган:

“Ижтимоий тармоқларда “беморнинг елкасидаги делтасимон мушагидан магнит билан металл парчасини тортиб кўриш, кейин уни лезвия билан кесиб чиқариб олиб, вакцина билан организмга киритилаётган “чип” сифатида талқин қилиш ҳолати” намойиш этилаяпти. Шунга муносабат билдиришингизни сўраймиз”.

Нима эмиш, шундай қилиб, яъни ушбу видеолавҳа “ташвиқоти”да айтилишича, эмлаш баҳонасида одам организмига “чип” қўйилиб, уни шу тариқа бошқариш кўзда тутилаётган экан.

Бу гапга кулишни ҳам, куйишни ҳам билмайсан киши. Жуда мантиқсиз. Озгина тафаккури бор ҳар қандай одам дарров фаҳмлай олади.

Қолаверса, ушбу видеолавҳани мен ҳам томоша қилдим. Назаримда қачондир беҳосдан кириб кетган металл парчасини чиқариб олиш жараёнини намойиш этишган. Муаллифлар зинҳор бу лавҳани бошқа мақсадда ёзиб олишмаган. Фақат уни коронавирусга қарши эмланиш билан боғлаш, бошқа шахсларнинг ташаббусидангина иборат. Табиатда суюқ металл фақат симоб бўлиши мумкин, бош­­қа металларни (дейлик темир) эриган ҳолда организмга киритиб, кейин қотган ҳолга айлантириш мумкин эмас. Темирни организмга эритиб (қандай ҳароратда эрийди) организмга киритишни тасаввур қилиб кўринг. Агар видеода намойиш этилгандек жисмни организмга киритмоқчи бўлсангиз, унда игнанинг диаметри камида шарикли ручканинг стержнидек бўлиши керак. Лекин коронавирусга эмланаётган вакцина оддий шприц орқали йўналтирилади-ку! Шундан ҳам кўринадики, ҳар бир инсон, аввало, мутахассис маслаҳатига қатъий амал қиладиган бўлса, асло адашмайди.

Бугунги кунга келиб, мамлакатимиз ҳудудлари бўйлаб 212 665 доза COVID-19га қарши вакцина қўлланилди. Улардан:

1-босқич эмланганлар 145 826 нафарни;

2-босқич эмланганлар 44 907 нафарни;

3-босқич эмланганлар 21 932 нафарни ташкил этади.

Айни пайтгача республикамизда жами 6 551 554 доза вакцинадан фойдаланилди. Улардан:

1-босқич эмланганлар 4 201 493 нафарни;

2-босқичда эмланганлар 1 693 153 нафарни;

3-босқич эмланганлар 656 908 нафарни ташкил қилди.

Демак, шу кунгача тўлиқ эмланган юртдошларимиз 1 099 618 нафарга етди.

Аммо кейинги пайтларда юртдошларимизнинг кўпчилиги кўчада ниқобсиз юрганига гувоҳ бўлишимиз мумкин. Айримлар эса азбаройи жарима солишмасин, деб ниқобни иягига тушириб олган. Ижтимоий тармоқларга кирсангиз ақл ўргатадиганлар сероб. Одамларни уйга “қамаш”, қатъий карантин чекловларини амалга ошириш лозимлигини уқтираётганлар қанча. “Давлат қаёққа қараяпти?”, “Махсус комиссия нима иш билан шуғулланяпти?” деб бонг ураётганлар кўпаймоқда.

Лекин ўйлаб кўрайлик: саломатлигимизни, биринчи галда ўзимиз қадрламас эканмиз, айни шароитда мажбурий чек­ловлардан бирор натижага эришишимиз мумкинми? Шуни унутмаслигимиз керакки, ҳозирги кунда коронавирус инфекцияси билан боғлиқ дунёдаги пандемик вазиятни барқарорлаштирадиган, унга қарши самарали ечим — вакцинадан кўра ишончли восита йўқлигини кўрсатмоқда.

Тўғри, эмлангандан кейин ҳам вирусни яна қайта юқтирмасликка тўлиқ кафолат бериш қийиндир. Аммо айнан эмланган фуқаролар касаллик аломатларини анча енгил ўтказаётганлигини эътиборга олиш керак.

Шундай экан, юртдошларимиздан коронавирусга қарши вакциналар олишда турли асоссиз миш-мишларга ишониб қолмасликларини сўрар эдик.