“Хобби”нинг ўзбекчаси йўқмиди?
Ҳаммамизнинг рус тили муҳити, яъни атмосферасида яшашга ўрганиб қолганимизга анча бўлган. Бу ерда мисоллар келтириб, вақтингизни олиб ўтирмаймиз. Шуни биламанки, “хобби”ни ҳамма “хобби” дейди. Ҳатто, икки жилдлик “Русча-ўзбекча” луғатда ҳам у “хобби” деб “таржима” қилиниб, қавс ичида: “Асосий ишидан бошқа бирор нарсага қизиқиш, севган машғулоти” (Русча-ўзбекча луғат. Икки томли. Т. 2. ‒ Тошкент: ўзбек совет энциклопедияси бош редакцияси, 1984. ‒ Б. 689).
Нима, русча терминлар кириб келгунича одамларимизнинг “хобби”си бўлмаганми? Бўлган. Бор. Навоий шатранж ўйнамаганми, соз чалмаганми?!
Фақат биз ўзбекчасини топиб, жой-жойига қўймаганмиз. Ишлатилавермаса, сўз нофаол (пассив), тимсолий қилиб айтилса, дангаса бўлиб қолади.
Ўзбекистон халқ шоири Жамол Камол “Анвармирзо ҳикоятлари” китобида “хобби”нинг соф ўзбекчасини топиб, жуда ўрнида ишлатган:
Бир ажойиб кўнгилхуши
ямоқчига ёр эди,
Унинг етти беданаси,
уч булбули бор эди (Б. 270).
Яна:
Учинчиси ‒ ўзига бир
кўнгилхуши сайласин
Ва ўшанга машғул бўлиб,
кўнглини шод айласин (Б. 271).
Марҳамат, бундан кейин ҳаммамиз “хобби” эмас, “кўнгилхуши” деяверайлик! Айтаверсак, фаоллашиб, коримизга яраб қолади.
Ахир, пичоқни ҳам ишлатмай қўйсак, занглайди-ку. Таппа-тайёр иш қуролимизни занг бостириб, зарур бўлиб қолганида қўшнидан сўраб юрмайлик!
Султонмурод ОЛИМ,
Ўзбекистон Журналистлари
ижодий уюшмаси аъзоси