Ўзбекистон — мўъжизавий юрт экан…
Куни кеча пойтахтимиздаги “Wyndham” меҳмонхонасида “Ўзбекистондаги ислом цивилизацияси маркази — жаҳон ислом меросини оммалаштиришнинг муҳим бўғини” мавзуида бўлиб ўтган халқаро илмий-амалий анжуман иштирокчилари шундай дейишди.
Халқаро илмий-амалий давра суҳбатида Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази директори Шоазим Миноваров, Ислом тарихи, санъати ва маданиятини тадқиқ этиш маркази (ИРCИКА) директори Маҳмуд Эрол Қилич, Миср Миллий архивлар ва китоблар бош ҳайъати директори Ҳоний ад-Дамур, Ол ал-Байт университети ректори Усама Талъат ва шунингдек, АҚШ, Буюк Британия, Туркия, Малайзия, Миср ва бошқа хорижий давлатлардан юртимизга ташриф буюрган олимлар, мутахассислар ҳамда мамлакатимизда кўзга кўринган олиму уламолар иштирок этишди.
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази (ЎзИЦМ) томонидан ўтказилган давра суҳбатида, Марказий Осиёдаги Ислом цивилизацияси тарихини тадқиқ этиш бўйича чет элларда катта тажриба тўплангани эътироф этилди.
Бу борада Ўзбекистон тажрибасини халқаро миқёсда оммалаштириш, чет эллик ҳамкасблар ва республикадаги соҳа мутахассислари тадқиқотларидан хабардор бўлиш, уларнинг илмий хулосалари ва амалий тавсияларини олиш Давра суҳбатининг асосий мавзуси бўлди.
Илгари сурилган асосий мақсад, Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси марказининг ислом цивилизациясини оммалаштиришга ихтисослашган халқаро илмий-маданий инфраструктурадаги ўрни, қўйилган вазифалар ижроси механизмларини яратиш масалалари, Ўзбекистондаги ислом цивилизацияси тарихи музейини (ЎзИЦТМ) Марказий Осиё ислом меросининг кўп қиррали муассасаси шаклида яратиш йўллари ва Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси марказининг илмий тадқиқот йўналишларини аниқлаштиришга беқиёс хизмат қилиши назарда тутилди.
Шунингдек, давра суҳбатида Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази томонидан қўлёзма манбаларни йиғиш ва сақлаш масалалари ҳамда Ўзбекистондаги қўлёзма манбалар умумий реестрини яратиш, оммавий кутубхонасини шакллантириш ва фаолияти хусусиятлари ҳақида ҳам сўз борди. Биз давра суҳбатида иштирок этган бир нечта олимлардан таассуротларини сўрадик:
Ҳамидулло ЛУТФИЛЛАЕВ, ЎзРФА Шарқшунослик институти ўқитувчиси, тарих фанлари номзоди:
— Ўзбекистондаги ислом цивилизацияси тарихи музейини шакллантиришда ва Марказнинг таълимий ва маърифий фаолияти йўналишларини аниқ ва тўғри белгилаб олишда, хорижий тажриба ва халқаро ҳамкорликнинг, хусусан, мана шу каби халқаро илмий-амалий давра суҳбатининг аҳамияти катта бўлди десам муболаға бўлмайди.
Сўнгги йилларда юртимизда ўтмишда яшаб ўтган буюк ва мўътабар аждодларимизнинг илмий меросини тадқиқ этиш бўйича кенг кўламли ишлар амалга оширилмоқда. Ушбу давра суҳбати ҳам амалдаги ишларнинг бир бўлагидир. Мен “Марказий Осиё ҳукмдорлари учун тайёрланган қўлёзма Қуръонлар” деб номланган маърузам билан иштирок этдим. Айтишим жоизки, Ўзбекистонга чет мамлакатлардан келган ҳамкасб дўстларимиз учун ҳам ушбу давра суҳбати қизиқарли ва эсда қоларли, самимий кечди.
Суҳайл Ҳаниф, Буюк Британия Миллий Закот фонди вакили (Буюк Британия):
—Ўзбекистонга биринчи бор келишим. Ва бу менинг энг муҳим орзуим эди. Айниқса, Бухорони кўришни жудаям истардим. Бугунги анжуманда қилган “Марказий Осиёдаги мумтоз ҳанафийлик: ўтмиш, бугун ва келажак ҳуқуқий анъаналар” деб номланган сўзим Бухоро замини билан чамбарчас боғлиқ эди. Ва Бухорони кўрдим, ҳайратларим, англаганларим ўзи бир дунё! Ўзбекистон ҳақидаги таассуротларимни бир сўз билан айтиб тугатолмайман. Бу мўъжизавий давлатга яна ва яна келишни истайман.
Фариза Шам, Малайзия миллий университети ҳузуридаги Ислом цивилизацияси институти директори (Малайзия):
— Ўзбекистонга сафарим кутганимдан ҳам қизиқарли ва оташин руҳда ўтди. Қолаверса, Ўзбекистондаги инсонларнинг бахтиёрлиги, уларнинг кўзларида порлаб турган завқ, қувонч менга жуда ёқди. Мен давра суҳбатида “Мусулмон аёлларнинг ислом цивилизацияси тарихидаги ўрни” мавзуида сўзга чиқдим. Айтишим мумкинки, музей ва тарихий китобларда ислом цивилизациясида асосан, эркак олимларнинг ўрни ҳақида маълумотлар кўп учрайди. Мен бу борада аёл олималарнинг ҳам муносиб ўрни борлигини алоҳида таъкидламоқчиман. Юртингизда яшаб ўтган Фотима Самарқандий ана шундай олима аёллардан саналади.
Халқаро илмий-амалий давра суҳбатида юртимиз заминида туғилиб, юксак тафаккури билан жаҳон илм-фан тараққиёти равнақига беқиёс ҳисса қўшган ва илм-фаннинг барча соҳаларида, жумладан, исломий илмларда ҳам жаҳонга донг таратган буюк алломаларимизнинг муборак номлари қайта-қайта зикр қилинди.
Озода БЕКМУРОДОВА