Замонавий таълимда дифференциал ёндашув: ҳар бир талабага индивидуал ривожланиш имконияти
Замонавий таълим тизимида ҳар бир талабанинг ўзига хос эҳтиёжлари, билим даражаси ва қобилиятларини инобатга олиш зарурати ортиб бормоқда. Ҳар бир талаба ўрганиш жараёнида турли тезлик ва усулларда муваффақиятга эришади. Шахсий ёндашувлар ва ўқув жараёнини мослаштириш талабаларнинг ўз имкониятларини тўлиқ очишига ёрдам беради ва таълим сифатини оширади. Шу маънода, дифференциал ёндашувлар замонавий таълим тизимининг муҳим қисми бўлиб, ҳар бир талабага индивидуал ривожланиш имконини беради.
Дифференциал ёндашув ҳар бир талабанинг ўзига хос қобилиятлари, эҳтиёжлари ва ўрганиш услубларини инобатга олиб, таълим жараёнини мослаштиришни назарда тутади. Бу ёндашув орқали талабалар ўз имкониятларини тўлиқ очишлари ва таълимдан максимал фойда олишлари мумкин.
Талабалар билан индивидуал суҳбатлар, тестлар ва сўровномалар орқали уларнинг эҳтиёжлари ва қобилиятлари аниқланади. Бу эса таълим жараёнини шахсга мослаштириш имконини беради.
Дифференциал ёндашув визуал, аудиал ёки кинестетик ўқитиш усулларини қўллаш орқали талабаларни турли ўрганиш услубларига мослаштиришга ёрдам беради. Бу усул талабалар орасида ўқишга нисбатан ижобий муносабатни шакллантиради ва уларнинг масъулият ҳиссини кучайтиради.
Талабаларни гуруҳларга бўлиб, биргаликда ишлашга ундаш орқали уларнинг ижтимоий кўникмалари ривожланади. Бу ҳамкорлик талабаларнинг ўзаро мулоқот қилиш қобилиятини оширади.
Дифференциал ёндашувни қўллаш бўйича ўтказилган тадқиқотлар таълим жараёнида индивидуал ёндашувларнинг самарадорлигини тасдиқлайди. Масалан, дифференциал ёндашув асосида бўлажак ўқитувчиларда суггестив қобилиятларни ривожлантиришнинг педагогик имкониятлари ҳақида тадқиқотлар олиб борилган.
Дифференциал ёндашув индивидуал таълимда талабаларнинг ўзига хос қобилиятларини ривожлантиришга ва таълим жараёнини янада самарали қилишга ёрдам беради. Бу ёндашувни амалга ошириш профессор-ўқитувчилардан ижодкорлик ва мослашувчанликни талаб қилади.
Таълим жараёнида дифференциал ёндашувни қўллаш орқали талабалар ўз билимларини чуқурроқ ўзлаштирадилар, мустақил фикрлаш қобилиятлари ривожланади ва таълимга бўлган қизиқишлари ортади. Шунингдек, бу ёндашув талабаларда ўз-ўзини баҳолаш ва ўзгаришларга тайёр бўлиш кўникмаларини шакллантиради.
Келгусида дифференциал ёндашувни янада самарали қўллаш учун ўқитувчиларнинг малакасини ошириш, таълим дастурларини мослаштириш ва замонавий педагогик технологияларни жорий этиш зарур.
Зуҳра НАСИРОВА,
Чирчиқ давлат педагогика
университети мактабгача
таълим факультети ўқитувчиси.