“МУШТУМ” ОҚСОҚЛАНҒАН ЭМИШ

Абдулла ҚОДИРИЙ

Бу хабар эл оғзида бир-икки ойдан бери юрубдир. “Муштум” нимага ўз вақтида чиқмайдир, “Муштум” мушт едими, нима бўлса-да, “Муштум”ни давом этдириш керак, деган савол ва тилаклар идорага ёмғурдек ёғиб турадир. Ҳар ҳолда савол ва тилакларда “Муштум” каби бир ботирнинг майдондан йўқолмаслиғи керак экани тақвия ва тавсия этиладир. Йўқ, “Муштум” мушт емади. “Муштум” давомидан тўхтамади, ҳам тўхтамас деган умиддамиз. Лекин масаланинг учи мулла-миржиринг червон алайҳиссаломга бориб тақаладир. “Муштум” ҳукумат ҳисобидан чиқмайдир. Томнинг қорини кураш, сув, ўтун келтириш “Муштум”нинг ўз устига тушкандир. “Муштум” аёлманд бир киши. Ўқувчилар тушунмасдан:

– “Муштум” почча, гоҳ-гоҳ кўриниб туринг, нега кўринмайсиз, сизни ёлғиз топиб бирта-­яримта мушт урдими? – дейдилар. Лекин “Муштум” мушт емади. Деҳқонларнинг белини синдирган червонитис “Муштум”нинг ҳам белини синдирди. Чунки “Муштум”нинг эрка ўғли бўлған “Давлат нашриёти” червонитис ейдир. “Муштум”нинг бутун топқан-тутқани “Давлат нашриёти”га бериладир. “Муштум” давом этиб келадир. Яна давом этмакчи. “Муштум”нинг бир душмани бўлса, қаршисида минг дўсти бор. Лекин душмани ишлайдир, тинмайдир: дўсти кўб, лекин бир оз ҳимматсиз эди. Энди кўб ердан: “Биз ҳам душманлардек ҳимматлик бўламиз, журнол сотилғанда қимматроқ оламиз”, деб ёздилар. Биз шунга ишониб, у ер-бу ердан қарз хавола қилиб, “Давлат нашриёти”нинг оғзиға уруб “Муштум” ботирни майдонга яна чиқардиқ.

“Муштум” 1923 йил,

12 сон, 2-бет.

Таҳририятдан: халқимизнинг улуғ адиби Абдулла Қодирийнинг ушбу мақоласи эълон қилинганига ҳам қарийб бир аср бўлибди. Лекин мавзу ҳамон долзарб, гўёки бугунги “Муштум” ҳақида ёзилганга ўхшайди. Минг таассуфки, улуғ боболаримиз ташкил этган шундай тарихий нашрдан бугун дом–дарак йўқ. У ёпилиб кетдими ё яна дунё юзини кўрадими–йўқми, ҳеч ким билмайди.

Бир қанча вақт аввал журналга масъул бўлмишлардан “Ҳолингиз не?”, деб қизиққанимизда, “… ҳозир аҳволимиз чатоқ, таҳририят тарқаб кетган, ақчамиз ҳам, жойимиз ҳам йўқ, кўчадамиз. Ҳомий излаяпмиз” дейишган эди.

Ажаб ишлар, орадан 98 йил ўтиб “Муштум” тоға бошида мушкул савдолар яна такрорланаётганига қаранг-а!..