Танбеҳ
“Оилавий ҳангомалар” туркумидан
Муаллиф ҳақида:
Баҳром АКБАРОВ — 1961 йили Зангиота туманида туғилган. 1983 йилда ҳозирги ЎзМУнинг кимё факультетини битирган. 2009 йилда “Шуҳрат” медали билан тақдирланган. Болаларга аталган 15 дан ортиқ китоблар муаллифи.
Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси аъзоси.
Ҳовлида дарахтларга сув қуйиш билан овора эдим. Кўча эшик қўнғироғи жиринглаб қолди. Шоша-пиша кўйлагимни кийдим-да, “ҳозир, ҳозир” деганча кўча эшигини очдим.
— Э… Саломатмисан, бачам? Соғлиқларинг яхшими? — дея мени қарши олди эшик олдида турган эгнига узун кўйлак ва қора нимча кийиб олган эллик ёшлар атрофидаги лўли хотин. Ёнидаги қизи эски қоп кўтариб олганча тинимсиз чапиллатиб сақич чайнаб турарди.
— Шу десанг, Худо сени менга етказди. Умрингдан барака топ. Уч-тўрт сўм садақа берсанг. Садақа балони қайтарар, бачам. Шу кичик бачамга бир оёқ кийим олиб берардим. Иссиқ кунда оёқ яланг юрмасди.
Қарадим. Қизча қоп-қора бармоқларини қимирлатганча яланг оёқ турарди. Ҳам раҳмим келди, ҳам жаҳлим чиқди. “Атайлаб шундай олиб юрибди”, — деган фикр ялт этиб хаёлимга келди ва нима учундир лўли хотинга пул бериш фикридан қайтдим.
— Пулим йўқ, — дедим тўнғиллаб.
— Хай, пулинг бўлмаса, бир пиёла сув бер. Томоғим қақраб кетди. Уйингда жилла қурса бир бурда нон топилар…
Уйга кирдим-да, чойнакда чой билан битта ёпган нон олиб чиқдим.
— Раҳмат, бачам. Бу бошқа гап. Аммо тўғрисини айтсам, хўп ажойиб йигит экансан-да.
Лўли хотин қопини ёзди-да, устига ўтириб чой ича бошлади.
— Энди, бачам, хафа бўлмагин-у анча ёлғончи экансан, — деди у менга зимдан кўз югуртириб.
— Нега ундай дейсиз?
— Чўнтагингда пул бўла туриб, йўқ дейсан-а.
Қарасам, оқ кўйлагим чўнтагидан пулим яққол кўриниб турарди.
— Бу пул ўзимга керак!
— Пул кимга керакмас, — деди у яна менга қараб кулиб. — Ўша пулингнинг ярмини берсанг, менинг ишим битарди-да.
— Йўқ! — дедим қатъий. — Бу пул ўзимга керак дедим-ку.
— Қўрқма! Эркакмисан ўзи? — деди у пиёладаги чойдан ҳўпларкан. — Пулингни қайтариб бераман, бир марта кўраман-у қайтараман. Янги пулни ҳали кўрмаган эдим.
Индамасдан турганимни кўриб, у яна жаврай бошлади.
— Эркак киши бунчалик қўрқоқ бўлмайди. Мен пулни олсам, ҳалоллаб оламан. Ҳозирги йигитларга ҳайронман, мунча қўрқоқ бўлмаса.
Бу гап нафсониятимга тегди. Чўнтагимдан пулни олдим-да, қўлига бердим.
— Мана, бўларкан-у! — у пулни у ёғидан бу ёғига айлантириб, роса томоша қилди ва кафтига олиб ғижимлади.
— Энди, бачам, қўлимдаги пулга қараб “туф”, де.
— Нега?
— Ирими шунақа.
Ўйламай-нетмай лўли хотиннинг қўлидаги пулимга қараб “туф” дедим.
— Оҳ, бачам, маладес, — деди лўли хотин қувониб ва пулни чўнтагига сола бошлади.
— Ие, бу нима қилиқ? Ҳозир пулингни қайтариб бераман дегандиз-ку!
— Тўғри, лекин сен эркак кишисан-а?!
— Ҳа, шубҳангиз борми? — дедим жаҳл билан.
— Менга жаҳл қилма! Ундан кўра яхшилаб эшитиб ол. Мен пулни ҳалоллаб оламан дедимми? Дедим-а! Сен эркак киши туфлаган тупугини қайтариб олмаслигини яхши биласан-а. Агар бошида зиқналик қилмаганингда, шунча пулингни олиб қўймасдим. Менга яна қандай гапинг бор?! Чой, нонингга рози бўл. Қани, бачам, тур, кетдик, — деди у қизига қараб.
Лўли хотинга ҳеч нарса дея олмадим. Фақат икки юзим уятдан қизариб кетди…
ШЕРИК
Ҳовлимиздаги дарахтларга шакл бераётган эдим, кўча эшигимизни кимдир асабий тарзда тақиллата бошлади. Невараларимнинг ўртоқларидан бири бўлса керак, деган хаёлда “ҳозир, ҳозир” деганча кўча эшик томон юрдим. Аммо эшик ортидаги одам дарвозани тақиллатишдан тўхтамасди. Дарвоза олдига етиб келиб жаҳл билан эшикни очдим. Кўча эшик олдида ёши 40-45 ларга борган ориқ, бўйи новча, шоп мўйловли қоп-қора лўли, ёнида эса ўзидан-да қорароқ ўғли йиртиқ жинси шимининг чўнтагига қўлини тиққанича ишшайганича турарди.
— Эски-туски нарсалар оламиз. Борми? — деди салом-аликсиз шоп мўйловли лўли.
— Эскилардан хотиним ва мендан бошқа ҳеч нарса йўқ, — дедим бироз ҳазил оҳангида.
— Хотинингиз ўзингизга сийлов, ака. Менда унақа эски хотинлардан учта. Керак бўлса, бирини сизга бераман. Ўшанда ўзим яна янгисини оламан. Нима дедингиз?
Бу мендан-да ошиб тушадиган ҳазилкаш лўлига “йўқ, керакмас” дегандай гап тополмай бошимни сарак-сарак қилиб қимирлатдим.
— Шун-чун, окаси, хотиндан гапирманг. Мана, бири боласини тутқазиб, пул топиб кел, дейди. Мабодо эски телевизор ёки холодильник борми?
— Йўқ.
— Туланинг эски самовари-чи?
— У ҳам йўқ.
— Газ плитка бордир?
— Бўлса яхши бўларди.
— Ҳмм… Кир ювайтикон мошин-чи…
— Яқинда олиб кетишди.
— Подольск оёқ мошини бордир жилла қурса.
— У ҳам йўқ.
Бу гапдан кейин лўли аканинг жаҳли чиқиб кетди. Пешонасини тириштириб турди-да:
— Ўғлингиз борми? — деди бироз қизишиб.
— Бор. Нимайди?
— Эҳ, Худога шукур. Ўшани олинг-да, мен билан юринг.
Ажабланиб унга қарадим.
— Нега ҳайрон бўлиб турибсиз? Ҳеч нарса йўқ уйда нима қиласиз? Юринг, яхшиси, бизга шерик бўлинг, пул топамиз…
— Э, кетларинг-э! — дедим-да, шарақлатиб дарвозани ёпдим.
Лўлининг гапидан кулишни ҳам, йиғлашни ҳам билмасдим…