Муштарак мақсадлар макони

Шу йилнинг 17-18 октябрь кунлари Хитойнинг Пекин шаҳрида “Бир макон, бир йўл” Учинчи халқаро Форуми бўлиб ўтди. Тошкентда халқаро анжуман якунларига бағишланган матбуот анжумани ва Ўзбекистонда фаолият юритаётган Хитой компанияларининг  тақдимоти  ўтказилди. Хитойнинг Ўзбекистондаги Фавқулодда ва мухтор элчиси Юй Цзюнь журналист ва блогерларга “Бир макон, бир йўл” Учинчи халқаро Форуми ҳақида батафсил маълумот берди.  У Ўзбекистон – Хитой ҳамкорлик алоқаларига юқори баҳо берар экан: “Барчангиз Хитой – Ўзбекистон муносабатларини ривожлантириш иштирокчиларисиз. Хитой ва Ўзбекис­тон ўртасидаги ҳамкорликка катта эътибор қаратилмоқда, бу ўз навбатида  икки халқ ўртасидаги ўзаро англашув ва дўстликни мус­таҳкамлашга самарали ҳисса қўшмоқда”, деди ва самарали меҳнат ҳамда қўллаб-қувватлов учун миннадорлик билдирди.

Элчи бу йил “Бир макон, бир йўл” лойиҳасига 10 йил тўлгани, 17-18 октябрь кунлари Пекинда Учинчи “Бир макон ва бир йўл” халқаро ҳамкорлик Форуми муваффақиятли бўлиб ўтганлигини қайд қилди. Форумда 151 та мамлакат, жумладан, 20 дан ортиқ мамлакатнинг давлат ва хукумат раҳбарлари  ва 41 та ҳалқаро ташкилот вакиллари қатнашди. Умумий ҳисобда иштирокчилар сони 10 минг кишидан ошди.

Хитой Халқ Республикаси Раиси Си Цзиньпин анжуман очилишида нутқ сўзлади ва ўн йилда амалга оширилган ишларни сарҳисоб қилди ҳамда “Бир макон ва бир йўл”  қурилишида 8 та ташаббусни илгари сурди:

—  “Бир макон, бир йўл” ташаббуси доирасида ўзаро боғлиқ транспорт тармоғини шакл­лантириш;

—  Очиқ жаҳон иқтисодиётини ривож­лантиришни қўллаб-қувватлаш;

—  Амалий ҳамкорликни йўлга қўйиш;

—  Яшил тараққиётни  рағбатлантириш;

—  Технологик инновацияларни рағбатлантириш;

—  Маданий-гуманитар алоқаларни кенгайтириш;

—  “Ҳалол йўл”ни яратиш;

—  Халқаро ҳамкорлик механизмини такомиллаштириш.

Ушбу чора-тадбирлар янги йўналиш­ларни белгилаб берди, ҳамкорликка янги туртки берди, камар ва йўл ташаб­бусини биргаликда қуришни сифатли ривожланишнинг янги босқичига олиб чиқди ва халқаро ҳамжамиятнинг ижобий реакциясини келтириб чиқарди.

Форум доирасида ёндош равишда қуйидаги мавзулар бўйича олий даражада 3 та анжуман ўтказилди:

“Очиқ жаҳон иқтисодиётини ривожлантириш учун ўзаро боғлиқликни чуқурлаштириш”;

“Инсон ва табиатнинг уйғун яшаши учун яшил Ипак йўлини биргаликда қуриш”;

“Рақамли иқтисодиётни ривожлантириш ва иқтисодий ўсишнинг янги омиллари”.

Иштирокчилар ўзаро боғлиқликни янада чуқурлаштириш, юқори сифатли, барқарор ва ҳаётий инфратузилмани яратиш, транспорт, энергетика ва сув хўжалиги соҳасидаги ҳамкорликни мустаҳкамлаш, шунингдек, очиқ жаҳон иқтисодиётини шакллантириш мақсадида инфратузилмада “юмшоқ ўзаро боғлиқлик” даражасини доимий равишда оширишни қўллаб-қувватламоқда.

Барча иштирокчилар “яшил Ипак йўли”ни ривожлантиришни чуқурлаштириш, иқлим ўзгариши муаммоларини ҳал қилишда биргаликда ишлаш, биохилмахиллик ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш, яшил инфратузилма, яшил трaнспорт, чўлланишга қарши курашиш соҳасидаги ҳамкорликни мустаҳкамлаш, шунинг­дек, сармоявий шериклик алоқаларини ўрнатиш ва яшил ривожланишни молиялаштириш керак, деб ҳисоблайди.

Барча иштирокчилар рақамли Ипак йўли қурилишини жадаллаштириш, рақамли ривожланиш учун очиқ, адолатли ва камситилмайдиган шарт-шароитларни яратиш, рақамли технологияларни иқтисодиётнинг реал сектори билан чуқур интеграциялашувига кўмаклашиш, шунингдек, сунъий интеллектни соғлом, тартибли ва хавфсиз ривожлантириш тарафдори.

Форумда Хитой томонидан илгари сурилган сунъий интеллектни бошқариш бўйича Глобал ташаббус катта қизиқишларга сабаб бўлди.

Форум  доирасида 6 та тематик мунозаралар ҳам бўлиб ўтди:

— узлуксиз савдо, халқларнинг яқинлашиши, фикр марказлари орқали алмашинув, ҳалол ипак йўли, минтақалараро ҳамкорлик, денгиз ҳамкорлиги.

Форум доирасида бизнес-конференция бўлиб ўтди. Хитойлик ва чет эллик меҳмонлар йиғилиб, ўз фикр ва таклифларини фаол зайл­­да билдирдилар.

Барча иштирокчилар амалий ҳамкорликни ҳар томонлама ривожлантириш, савдо ва инвестиция тартиб-қоидаларини либераллаштириш ва соддалаштиришга кўмаклашиш, ишбилармонлик муҳитини оптималлаштириш, шунингдек, турли маданий тадбирларни ўтказишга умид билдирди.

Форум якунлари бўйича Раиснинг эришилган келишувлар ва натижалар атрофлича баён этилган баёноти қабул қилинди.

Учинчи Форум давомида 458 та натижага эришилди, бу иккинчи Форум натижаларидан анча кўп. Бизнес-конференцияда умумий қиймати 97 миллиард 200 миллион АҚШ долларига тенг ҳамкорлик шартномалари имзоланди.

Анжуман якунида институционал базани такомиллаштириш ва лойиҳаларни амалга оширишда ўз ролини ўйнаши керак бўлган Форум Котибиятини яратишга қарор қилинди.

Мураккаб ва нотинч халқаро вазият ша­роитида Учинчи Форум дунёга бирдамлик, ҳамкорлик, очиқлик ва ўзаро манфаатларни қўллаб-қувватлаш учун аниқ сигнал берди.

“Биз ҳаммамиз бирдамлик, ҳамкорлик, очиқлик ва ўзаро даромад фойдасига танлов қилдик, бўлиниш, қарама-қаршилик, изоляция ва ноль сўмли ўйинлардан воз кечдик”, деди Хитойнинг Ўзбекистондаги элчиси. Унинг сўзларига кўра, Си Цзиньпин бутун инсоният, барча халқлар тақдирини бирлаштириш лозимлигини  таъкидлади. Ўзаро манфаатли ҳамкорликсиз улкан вазифаларни бажариш ва яхши мақсадга эришиш мумкин эмас. “Ахир, бошқаларга ёрдам бериш орқали сиз ўзингизга ёрдам берасиз”, деди Юй Цзюнь. Унинг сўзларига кўра, “Бошқаларнинг ривожланиши ва иқтисодий ўзаро боғлиқлигининг муваффақиятини таҳдид ва хавф сифатида қабул қилиш ҳеч қандай тарзда яхши ҳаёт ва тез ўсишга олиб келмайди”.

Ушбу Форум мамлакатларга модерниза­цияга эришиш учун биргаликда ишлашнинг катта қарашларини таклиф қилди. Раис Си Цзиньпин Хитой нафақат ўзи, балки барча давлатлар, биринчи навбатда ривожланаётган дунё билан биргаликда модернизация қилишга интилаётганини таъкидлади.

“Бир макон, бир йўл” ташаббусини амалга ошириш орқали биз бирдамлик ва ўзаро ёрдам кучи тарафдоримиз, умумий ривожланиш ва умумбашарий манфаат учун ўзаро боғлиқлик ва ўзаро манфаат тамойилларига амал қилган ҳолда ўзимиз учун ҳам, бошқалар учун ҳам барчасини яхши ҳис қилишга интиламиз”, дея таъкидлади Хитой элчиси. Унинг сўзларига кўра, Хитой бозорга киришни осонлаштиришда, ислоҳотларни чуқурлаштиришда, эркин савдо шартномалари ва инвестицияларни ҳимоя қилиш бўйича шартномалар тузишда, “Бир макон, бир йўл” доирасида қўшма лойиҳаларни амалга оширишда, маҳаллий аҳолини иш билан таъминлашда ва иқтисодий ўсишда давом этади. “Ишончимиз комилки, бу қадамлар дунё мамлакатларининг модернизация қилиш имкониятларини кенгайтиради”, деди Юй Цзюнь.

Таъкидлаш жоизки, “Бир макон, бир йўл”  ташаббуси БМТнинг “Барқарор ривожланиш 2030” стратегияси руҳида бўлиб, ривожланишнинг асосий сабаблари ва тўсиқларини бартараф этишга, иштирокчи мамлакатларнинг мус­тақил ривожланиш қобилиятини оширишга, инклюзив ва барқарор ўсишга эришишга ҳисса қўшишга қаратилган. Ташаббусда иштирок этиш натижасида ҳеч бир мамлакат қарз инқирозига тушиб қолмади.

“Бир макон, бир йўл”  ташаббуси Хитойда пайдо бўлган, аммо бутун дунёга фойда ва имкониятлар келтиради. Бу ривожланиш, ҳамкорлик ва очиқлик ташаббуси. У ривожланишга қаратилган, ўзаро манфаат тарафдори ва умид уйғотади.

Учинчи форум “Макон ва йўл” қурилишидаги яна бир муҳим босқич бўлиб, Макон  ва йўлнинг юқори сифатли қўшма қурилишининг янги босқичини очади. Форумнинг муваффақиятли ўтказилиши Макон ва йўлни биргаликда қуриш бўйича тушунчалар, механизмлар ва чора-тадбирлар мавжудлигини яна бир бор исботлади. Мамлакатларнинг “Бир макон, бир йўл”га бўлган ишончи катта ва ташаббусни сифатли ривож­лантириш истиқболлари жуда яхши.

Хитойнинг Ўзбекистондаги элчиси  Юй Цзюнь Хитой Раиси Си Цзиньпиннинг таклифига биноан “Бир макон, бир йўл”  халқаро ҳамкорлик бўйича Учинчи форумида иштирок этиш учун Хитойга ташриф буюрган Ўзбекистон  Президенти Шавкат  Мирзиёев олиб бораётган ислоҳотларга юқори баҳо берди.

“Муҳтарам Президент форумда кетма-кет учинчи марта иштирок этди ва давлатлар раҳбарлари орасида форумда иштирок этиш таж­рибаси бўйича фахрий меҳмонлардан бири ҳисобланади”, деди элчи. Унинг сўзларига кўра, Президент Шавкат Мирзиёев Форум очилиш маросимида иштирок этди ва биринчи бўлиб яшил ривожланиш бўйича юқори даражадаги форумда нутқ сўзлади.

“Жаноб Президент Марказий Осиёда иқлим ўзгариши муаммоси жиддийлигини таъкидлаб, яшил Ипак йўли ташаббусини қўллаб-қувватлади ва уни халқаро ҳамкорлик доирасида кенгайтириш ва бир қатор аниқ чора-тадбирларни амалга оширишни таклиф қилди. Маълумки, Жаноб Президент раҳнамолигида янги Ўзбекистонни қуриш кун тартибида экологик муаммолар ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш муҳим ўрин тутади, янги энергетикани фаол ривожлантириш ва иқтисодий ривожланишнинг яшил трансформациясини рағбатлантиришга катта эътибор қаратилмоқда”, дея таъкидлади Юй Цзюнь. Унинг сўзларига кўра, “Ўзбекистон Президентининг нутқида яшил ривожланиш истаги, шунингдек, Хитой томони юқори баҳолайдиган бутун инсоният манфаати учун масъулият ва миссия ҳисси акс эттирилган”.

“Жаноб Президентнинг нутқи “Бир макон, бир йўл”ни яшил ривожлантириш бўйича Пекин ташаббусига тўғри келади, ушбу форумнинг якуний ҳужжати сифатида бу ташаббус Ўзбекистон томонидан фаол қўллаб-қувватланди”, деди Хитой элчиси.

Президент Шавкат Мирзиёев бир йил ичида Си Цзиньпин билан иккинчи учрашувини ҳам ўтказди, раҳбарлар ўртасида ҳамкорлик бўйича янги келишувларга эришилди, икки томонлама муносабатларни ривожлантириш бўйича янги режалар ишлаб чиқилди.

Хитой раҳбари “Бир макон ва бир йўл” ташаб­бусининг 10 йиллиги муносабати билан Хитой томони ўзаро қарз олиш, ўзаро қўллаб-қувватлаш ва ёрдам руҳида ўзбекистонлик шериклар билан биргаликда Хитой ва Ўзбекис­тоннинг умумий тақдири ҳамжамиятини яратишга тайёрлигини таъкидлади.

“Савдо-иқтисодий ва сармоявий ҳамкорликни ривожлантириш бўйича ўрта муддатли дастурни тўлиқ амалга ошириш, устувор йўналишларда ҳамкорликни ривожлантириш, Хитой–Қирғизистон–Ўзбекистон темир йўл лойиҳасини бошлаш учун шароит яратиш зарур. Хитой томони янги энергия манбалари, инновациялар, минтақалараро биржалар соҳасидаги ҳамкорликни кенгайтиришни қўллаб-қувватлайди, юқори сифатли Ўзбекистон товарлари импортини кўпайтиришдан манфаатдор. Хитой кўпроқ ўзбекистонлик талабаларни қабул қилишга ва стипендия квоталарини оширишга тайёр. Маданият марказларини ташкил этиш ва Лубан устахонасини очиш бўйича ишларни жадаллаштириш, камбағалликни камайтириш соҳасида алмашинув ва ҳамкорликни фаоллаштириш зарур. Хитой Ўзбекистон томони билан биргаликда Сиан саммити натижаларини синчковлик билан амалга оширишга тайёр. Президент Шавкат Мирзиёевнинг айтишича, Ўзбекистон уни қатъий қўллаб-қувватлайди ва фаол иштирок этади”, — деди Юй Цзюнь.

Ўзбекистон камбағалликка қарши курашда Хитой тажрибасини ўрганиш ва амалга оширишдан манфаатдор. “Бир макон ва бир йўл” ташаббуси доирасида “яшил Ипак йўли” қурилишини рағбатлантириш, иқтисодиёт ва савдо, инвестиция, транспорт-коммуникация алоқалари, янги энергия манбалари, қишлоқ хўжалиги ва маданий-гуманитар алмашинув каби соҳаларда мулоқот ва ҳамкорликни чуқурлаштиришга тайёр. Ўзбекистон ягона Хитой тамойилини, шунингдек, раис Си Цзиньпиннинг Глобал тараққиёт ташаббуси, Глобал хавфсизлик ташаббуси ва Глобал цивилизация ташаббусини қўллаб-қувватлаш борасида қатъий позицияга эга. Ўзбекистон Хитой билан “Хитой — Марказий Осиё” форматини шакллантириш ва мустаҳкамлашни рағбатлантиришга тайёр”, — деди Хитойнинг Ўзбекистондаги элчиси Юй Цзюнь.

У Ўзбекистон биринчилардан бўлиб ташаббусни қўллаб-қувватлаган ва “Бир макон, бир йўл”  қурилишида фаол иштирок этган мамлакатлардан бири эканлигини алоҳида таъкидлаб ўтди. Унинг айтишича, сўнгги 10 йил ичида икки мамлакат ўртасидаги “Бир макон, бир йўл”  доирасидаги ҳамкорлик ижобий натижаларга эришди, уларни қуйидаги йўналишларда умумлаштириш мумкин.

Биринчидан, сиёсий алоқа чуқурлашишда давом этмоқда.

Ҳукуматлараро ҳамкорлик қўмитаси ва унинг қуйи қўмиталари муҳим роль ўйнайди ва “Бир макон, бир йўл”  ташаббуси ва “Янги Ўзбекис­тон”нинг қурилиши чуқурлашиб, ўзаро манфаатли ҳамкорлик учун мустаҳкам пойдевор яратмоқда. Томонлар, шунингдек, Хитой — Марказий Осиё механизмини такомиллаштириш, турли соҳаларда мулоқот олиб бориш ва икки томонлама муносабатларни доимий равишда янги мазмун билан тўлдириш бўйича биргаликдаги саъй-ҳаракатларни амалга оширмоқда.

Иккинчидан, савдо-иқтисодий ва сармоявий ҳамкорлик мустаҳкамланмоқда. Хитой Ўзбекис­тоннинг энг йирик савдо ҳамкори ва инвести­цияларнинг асосий манбаи ҳисобланади.

Ўзбекистон статистика маълумотларига кўра, жорий йилнинг январь-сентябрь ойларида Хитой ва Ўзбекистон ўртасидаги ўзаро савдо ҳажми 9 миллиард 400 миллион АҚШ долларига етди, бу ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 36 фоиздан ортиқ ўсиш демакдир.

2017 йилдан буён Хитойнинг Ўзбекистонга жами инвестициялари 4 баробар ошиб, 11 миллиард АҚШ долларига етди. Жорий йил статистикасига назар ташласангиз, Хитой статистика бўйича Ўзбекистоннинг биринчи сармоявий ҳамкорига айланди. Сўнгги 5 йил ичида Хитой компаниялари сони кўпайди ва 1900 дан ошди.

Инфратузилма, кимё саноати, энергетика, сув хўжалиги, транспорт, алоқа ва бошқалар каби турли соҳаларда кўплаб қўшма лойиҳалар амалга оширилди. Бу Ўзбекистоннинг иқтисодий ривожланиши ва халқ турмуш даражасини яхшилашга ижобий ҳисса қўшмоқда.

Учинчидан, транспортнинг ўзаро боғлиқлиги даражаси ортиб бормоқда. Ҳозирги вақтда Ўзбекистон орқали ўтадиган Хитой — Марказий Осиё газ қувури барқарор ишламоқда, Хитой – Қирғизистон – Ўзбекистон автомагистрали ва Хитой – Қозоғистон – Ўзбекистон темир йўли бўйлаб трансчегаравий ташиш самарадорлиги таъминланмоқда.

“Бир макон, бир йўл”  ташаббуси туфайли Марказий Осиё мамлакатлари Шарқда денгизга қулай ва самарали чиқиш имкониятига эга бўлдилар. Хитойнинг Цзянсу вилоятидаги  Ляньюньган порти орқали Ўзбекистон маҳсулотлари бошқа мамлакатларга, жумладан, Япония, Жанубий Корея ва Жанубий-Шарқий Осиё мамлакатларига етказилади. Хитой – Қирғизис­тон – Ўзбекистон темир йўлига келсак, ушбу ло­йиҳа Хитой — Марказий Осиё — Ғарбий Осиё иқтисодий коридорини такомиллаштиришда муҳим аҳамиятга эга бўлиб, халқаро транспортни соддалаштириш ва халқаро таъминот занжири хавфсизлигини таъминлашга хизмат қилади. Лойиҳанинг техник-иқтисодий асосланиши якунланди. Уч томон аниқ ишларни мувофиқлаштиришни кучайтирмоқда, қурилишни эрта бошлаш учун шароит яратишга интилмоқда.

“Маълумки, Хитой инфратузилмани қуриш соҳасида глобал обрўга эга ва биз Ўзбекистоннинг йўл инфратузилмасини янги қуриш ва тиклашга, айниқса, автомобиль йўллари, тезюрар темир йўллар қурилишида, шунингдек, сув қувурлари, электр тармоқларини модернизация қилишда катта ҳисса қўшишга тайёрмиз”, — деди Хитой элчиси.

Тўртинчидан, ҳамкорлик йўналишлари доимий равишда кенгайиб бормоқда. Ҳамкорликнинг жадал динамикаси яшил ривожланиш, замонавий қишлоқ хўжалиги ва қашшоқликни камайтириш каби янги соҳаларда кузатилмоқда.

Хитойнинг “Shandong Heavy Industry” корхонаси “UzAuto Motors” билан ҳамкорликда “UZ TRUCK AND BUS MOTORS” қўшма корхонасини ташкил қилди ва ўтган ой Самарқандда  бу корхона 3000-юк машинасини ишлаб чиқарди. “BYD” ва “Chery” каби брендлар ҳам Ўзбекис­тонда ўз заводларини очмоқчи. Бухоро ва Қашқадарё вилоятларида кўплаб шамол энергетикаси каби лойиҳалар фаол тарғиб қилинмоқда. Таъкидлаш жоизки, бундай лойиҳалар нафақат иқтисодий фойда, балки, энг муҳими, ўзбек компаниялари маҳсулдорлигини оширишда реал ёрдам ва маҳаллий аҳолига сезиларли фойда келтирмоқда.

Бешинчидан, гуманитар алмашинув суръати ошди. Ҳар икки томондан одамлар ўртасидаги алоқалар доимий равишда кенгайиб бормоқда. Таълим, маданият, оммавий ахборот воситалари, соғлиқни сақлаш ва бошқа соҳалардаги ҳамкорлик чуқурлашмоқда. Университетлар ўртасида яқин алоқалар ўрнатилмоқда. Турли маданий тадбирлар, семинарлар ва бош­­қа қизиқарли тадбирлар ташкил этилади. Самарқанд, Бухоро ва Хиванинг бой тарихий, маданий ва сайёҳлик ресурслари хитойлик сайёҳларни тобора кўпроқ жалб қилмоқда. Шу ойнинг ўрталарида Хитойнинг Урумчи шаҳридан Самарқандга тўғридан-тўғри рейслар очилди, бу икки мамлакат ўртасида одамларнинг ҳаракатланишига ёрдам беради. Келгусида туризм соҳасидаги ҳамкорликни ривож­лантириш салоҳияти янада ошкор бўлади.

Келгусида Хитой икки мамлакат раҳбарлари ўртасидаги муҳим келишувларни виждонан амалга ошириш бўйича Ўзбекистон билан ҳамкорлик қилишга ҳамда Хитой ва Ўзбекистон ўртасида умумий тақдир ҳамжамиятини яратиш мақсадида “Бир макон, бир йўл”нинг юқори сифатли қўшма қурилишини биргаликда рағбатлантиришга тайёр.

Хитой ва Ўзбекистон замонавий қишлоқ хўжалиги соҳасидаги ҳамкорликнинг ижобий динамикасига эга. Хитойнинг томчилатиб суғориш ва бошқа сувни тежайдиган техноло­гиялари Ўзбекистон ҳудудларида аста-секин тарқалмоқда. Икки томон шўрланган ерларни бошқариш, пахта, шоли, буғдой ва бошқа экинлар етиштириш соҳасида яқиндан ҳамкорлик қилиб келмоқда, бу эса Ўзбекистонга яхши экологик ва иқтисодий фойда келтирмоқда. Хитойнинг Янлин юқори технологияли қишлоқ хўжалиги саноатининг намойиш зонаси Ўзбекис­тон томони билан яхши алоқаларни ўрнатди, қўшма илмий лойиҳаларни амалга оширди ва қишлоқ хўжалиги технологиялари бўйича тренинглар ўтказди. Бундан ташқари, Хитой илмий-тадқиқот муассасалари Орол денгизининг атроф-муҳитни бошқариш ва тиклашда фаол иштирок этмоқда. Орол денгизининг инновацион лойиҳаларини биргаликда амалга оширмоқда, қўшма тупроқ ва биологик лаборатория, шўр-гидроксидли ерларни тиклаш техноло­гияларининг инновацион базасини яратмоқда. Келгусида ҳар икки томон сувни тежайдиган суғориш, ақлли иссиқхоналар, шўрланган ерларни бошқариш ва экинларни танлаш соҳасидаги ҳамкорликни янада чуқурлаштириш, уларнинг илмий ва технологик афзалликларидан тўлиқ фойдаланиш ва Ўзбекистоннинг қишлоқ хўжалиги салоҳиятини янада эркинлаштиришга ҳисса қўшиши мумкин.

“Ўзбекистон билан инфратузилма, янги энергетика ва замонавий қишлоқ хўжалиги каби соҳаларда ҳамкорликни чуқурлаштириш, атроф-муҳитни бошқариш, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш, сувни тежаш ва бошқа соҳаларда ҳамкорликни кенгайтириш, ресурсларни тежайдиган, яшил ва кам углеродли намойиш лойиҳаларини яратиш, шунингдек, барқарор ривожланишга ҳисса қўшишга тайёрмиз. Бу келажакда икки мамлакат корхоналари ўртасидаги ҳамкорликнинг асосий омили бўлади”,  деди Хитой элчиси.

Камбағалликни қисқартириш икки мамлакат ўртасидаги ҳамкорликнинг ёрқин соҳасига айланди. Глобал тараққиёт ташаббуси доирасида Хитой қашшоқликка қарши курашни саккиз устувор йўналиш рўйхатининг юқори қисмига қўйди ва аҳоли фаровонлигини таъминлаш, саноатни ривожлантириш, инфратузилмани жадал ривожлантириш бўйича намойиш ло­йиҳаларини амалга ошириш орқали қашшоқликни камайтиришга кўмаклашишга эътибор қаратди. Биз ўзбек мутахассислари учун камбағалликка қарши кураш бўйича махсус курслар ва 9 мингдан ортиқ ҳоким ёрдамчилари ва ҳокимлари учун онлайн тренинглар ташкил этдик, барча даражадаги Ўзбекистон расмийлари Хитойга ташриф буюриб, қашшоқликка  қарши курашда Хитой тажрибасидан фаол фойдаланмоқдалар”,  деди Юй Цзюнь.

Форумнинг якуний ҳужжатида Бухорода 500 Мвт қувватга эга иккита шамол энергетикаси лойиҳаси, шунингдек, Тошкентда 200 Мвт қувватга эга фотовольтаик иншоот ва 500 Мвт қувватга эга энергия сақлаш тизими лойиҳаси молиявий қўллаб-қувватланиши алоҳида қайд этилган. “Булар икки томон ўртасидаги ҳамкорликнинг фақат бир қисми. Хитой аҳоли фаровонлигини таъминлаш учун молиялаштиришни кўпайтириш ва бир қатор лойиҳаларни амалга оширишга тайёрлигини маълум қилди. Ўзбекистоннинг бу борадаги фаол иштирокини савдо ва бозор иқтисодиётида икки томон корхоналари ўртасидаги ҳамкорликни ривожлантириш, аниқ лойиҳаларни амалга ошириш учун имтиёзли кредитлардан самарали фойдаланиш мақсадида кооперация лойиҳалари бўйича яхши таклифлар билан қутлаймиз”, деди элчи. Таъкидлаш жоизки, сўнгги 10 йил ичида ҳар икки томоннинг компаниялари имтиёзли кредитлар ва аҳолига ёрдам бериш лойиҳаларидан фойдаланган ҳолда ўнлаб лойиҳаларни амалга оширдилар. Келгусида бу соҳадаги ҳамкорлик янада мустаҳкамланади.

“Иккала томоннинг санъат фестиваллари ва маданий кўргазмалари каби тадбирлар аста-секин қайта тикланди. Яқинда ўзбек ижодий гуруҳи маданий кўргазмада иштирок этиш учун Дунхуанга борди. Пекиндаги “Гугун” (“Тақиқланган шаҳар”)да ўзбек маданий ёдгорликлари ва хазиналари намойиш этилди. Ханчжоу Осиё ўйинлари доирасида ўтказилган “Ўзбекистон кечаси” миллий маданий тадбири қизиқиш уйғотди. Элчихона кўмагида Ўзбекис­тон Композиторлари ва бастакорлари уюшмаси раиси ва Катта театр хонандалари келаси ой Хитойга концерт гастроллари билан боради. Яқинда Шандун, Шэнси ва бошқа вилоятларда Ўзбекис­тон маданияти ва туризмига бағиш­ланган тақдимотлар бўлиб ўтди. Келаси ой Шинжондан  100 кишилик бадиий труппа кенг кўламли турнир билан Ўзбекистонга  келади. Ўйлайманки, келгуси йилда шунга ўхшаш спектакллар ва бадиий труппалар ўтказилади.

Хитой ва Ўзбекистон оммавий ахборот воситалари доимо яқин ҳамкорликни давом эттирмоқдалар ва Ўзбекистон оммавий ахборот воситалари вакиллари бир неча бор Хитойга ташриф буюриб, турли медиа-форумларда иштирок этди, тажриба алмашмоқда. “Бир макон, бир йўл” доирасида кўплаб медиа алмашинув лойиҳалари ҳам кўзда тутилган. “The Belt and Road News Network” ташкил этилди. Ўзбекистоннинг кўплаб етакчи оммавий ахборот воситалари ушбу ассоциацияга аъзо бўлиб, “Belt and Road Media” ҳамкорлик форуми каби қатор медиа-алмашинув тадбирларида мунтазам иштирок этиб келмоқда.

“Кейинги босқичда “Бир макон, бир йўл”  доирасида қисқа видеолар, ўзаро телекўрсатувлар, фильм намойишлари ва теледастурлар ҳам алмашилади. Биз Ўзбекистонни фаол иштирок этишга таклиф қиламиз, шунингдек, икки мамлакат ўртасида оммавий ахборот воситалари соҳасида алмашинув ва ҳамкорликни кенгайтиришга тайёрмиз”, деди Хитой элчиси. Яқинда CCTV ва  “China Movie Channel” кино ва теленамойишлар масаласида “Renessans” ва  “ZO’R TV”  телеканаллари билан ҳамкорлик борасида меморандум имзолади. Ўзбекистонда Хитой кино кунларини ўтказиш режалаштирилмоқда.  Бундан ташқари, элчихона Хитойга кўпроқ ОАВ вакилларини таклиф қилишга ҳам тайёр. Келгуси йил учун тегишли саёҳатлар режалаштирилди.

Умид қиламизки, оммавий ахборот воситалари Хитойнинг дўстлари бўлиб, улар  Хитой ва Хитой – Ўзбекистон тараққиётини кузатишда ва кенг ёритишда  давом этадилар.

Шарофиддин ТЎЛАГАНОВ.