Mushtarak maqsadlar makoni

Shu yilning 17-18 oktyabr kunlari Xitoyning Pekin shahrida “Bir makon, bir yo'l” Uchinchi xalqaro Forumi bo'lib o'tdi. Toshkentda xalqaro anjuman yakunlariga bag'ishlangan matbuot anjumani va O'zbekistonda faoliyat yuritayotgan Xitoy kompaniyalarining  taqdimoti  o'tkazildi. Xitoyning O'zbekistondagi Favqulodda va muxtor elchisi Yuy Szyun jurnalist va blogerlarga “Bir makon, bir yo'l” Uchinchi xalqaro Forumi haqida batafsil ma'lumot berdi.  U O'zbekiston – Xitoy hamkorlik aloqalariga yuqori baho berar ekan: “Barchangiz Xitoy – O'zbekiston munosabatlarini rivojlantirish ishtirokchilarisiz. Xitoy va O'zbekis­ton o'rtasidagi hamkorlikka katta e'tibor qaratilmoqda, bu o'z navbatida  ikki xalq o'rtasidagi o'zaro anglashuv va do'stlikni mus­tahkamlashga samarali hissa qo'shmoqda”, dedi va samarali mehnat hamda qo'llab-quvvatlov uchun minnadorlik bildirdi.

Elchi bu yil “Bir makon, bir yo'l” loyihasiga 10 yil to'lgani, 17-18 oktyabr kunlari Pekinda Uchinchi “Bir makon va bir yo'l” xalqaro hamkorlik Forumi muvaffaqiyatli bo'lib o'tganligini qayd qildi. Forumda 151 ta mamlakat, jumladan, 20 dan ortiq mamlakatning davlat va xukumat rahbarlari  va 41 ta halqaro tashkilot vakillari qatnashdi. Umumiy hisobda ishtirokchilar soni 10 ming kishidan oshdi.

Xitoy Xalq Respublikasi Raisi Si Szinpin anjuman ochilishida nutq so'zladi va o'n yilda amalga oshirilgan ishlarni sarhisob qildi hamda “Bir makon va bir yo'l”  qurilishida 8 ta tashabbusni ilgari surdi:

—  “Bir makon, bir yo'l” tashabbusi doirasida o'zaro bog'liq transport tarmog'ini shakl­lantirish;

—  Ochiq jahon iqtisodiyotini rivoj­lantirishni qo'llab-quvvatlash;

—  Amaliy hamkorlikni yo'lga qo'yish;

—  Yashil taraqqiyotni  rag'batlantirish;

—  Texnologik innovatsiyalarni rag'batlantirish;

—  Madaniy-gumanitar aloqalarni kengaytirish;

—  “Halol yo'l”ni yaratish;

—  Xalqaro hamkorlik mexanizmini takomillashtirish.

Ushbu chora-tadbirlar yangi yo'nalish­larni belgilab berdi, hamkorlikka yangi turtki berdi, kamar va yo'l tashab­busini birgalikda qurishni sifatli rivojlanishning yangi bosqichiga olib chiqdi va xalqaro hamjamiyatning ijobiy reaksiyasini keltirib chiqardi.

Forum doirasida yondosh ravishda quyidagi mavzular bo'yicha oliy darajada 3 ta anjuman o'tkazildi:

“Ochiq jahon iqtisodiyotini rivojlantirish uchun o'zaro bog'liqlikni chuqurlashtirish”;

“Inson va tabiatning uyg'un yashashi uchun yashil Ipak yo'lini birgalikda qurish”;

“Raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish va iqtisodiy o'sishning yangi omillari”.

Ishtirokchilar o'zaro bog'liqlikni yanada chuqurlashtirish, yuqori sifatli, barqaror va hayotiy infratuzilmani yaratish, transport, energetika va suv xo'jaligi sohasidagi hamkorlikni mustahkamlash, shuningdek, ochiq jahon iqtisodiyotini shakllantirish maqsadida infratuzilmada “yumshoq o'zaro bog'liqlik” darajasini doimiy ravishda oshirishni qo'llab-quvvatlamoqda.

Barcha ishtirokchilar “yashil Ipak yo'li”ni rivojlantirishni chuqurlashtirish, iqlim o'zgarishi muammolarini hal qilishda birgalikda ishlash, bioxilmaxillik va atrof-muhitni muhofaza qilish, yashil infratuzilma, yashil transport, cho'llanishga qarshi kurashish sohasidagi hamkorlikni mustahkamlash, shuning­dek, sarmoyaviy sheriklik aloqalarini o'rnatish va yashil rivojlanishni moliyalashtirish kerak, deb hisoblaydi.

Barcha ishtirokchilar raqamli Ipak yo'li qurilishini jadallashtirish, raqamli rivojlanish uchun ochiq, adolatli va kamsitilmaydigan shart-sharoitlarni yaratish, raqamli texnologiyalarni iqtisodiyotning real sektori bilan chuqur integratsiyalashuviga ko'maklashish, shuningdek, sun'iy intellektni sog'lom, tartibli va xavfsiz rivojlantirish tarafdori.

Forumda Xitoy tomonidan ilgari surilgan sun'iy intellektni boshqarish bo'yicha Global tashabbus katta qiziqishlarga sabab bo'ldi.

Forum  doirasida 6 ta tematik munozaralar ham bo'lib o'tdi:

— uzluksiz savdo, xalqlarning yaqinlashishi, fikr markazlari orqali almashinuv, halol ipak yo'li, mintaqalararo hamkorlik, dengiz hamkorligi.

Forum doirasida biznes-konferensiya bo'lib o'tdi. Xitoylik va chet ellik mehmonlar yig'ilib, o'z fikr va takliflarini faol zayl­­da bildirdilar.

Barcha ishtirokchilar amaliy hamkorlikni har tomonlama rivojlantirish, savdo va investitsiya tartib-qoidalarini liberallashtirish va soddalashtirishga ko'maklashish, ishbilarmonlik muhitini optimallashtirish, shuningdek, turli madaniy tadbirlarni o'tkazishga umid bildirdi.

Forum yakunlari bo'yicha Raisning erishilgan kelishuvlar va natijalar atroflicha bayon etilgan bayonoti qabul qilindi.

Uchinchi Forum davomida 458 ta natijaga erishildi, bu ikkinchi Forum natijalaridan ancha ko'p. Biznes-konferensiyada umumiy qiymati 97 milliard 200 million AQSh dollariga teng hamkorlik shartnomalari imzolandi.

Anjuman yakunida institutsional bazani takomillashtirish va loyihalarni amalga oshirishda o'z rolini o'ynashi kerak bo'lgan Forum Kotibiyatini yaratishga qaror qilindi.

Murakkab va notinch xalqaro vaziyat sha­roitida Uchinchi Forum dunyoga birdamlik, hamkorlik, ochiqlik va o'zaro manfaatlarni qo'llab-quvvatlash uchun aniq signal berdi.

“Biz hammamiz birdamlik, hamkorlik, ochiqlik va o'zaro daromad foydasiga tanlov qildik, bo'linish, qarama-qarshilik, izolyatsiya va nol so'mli o'yinlardan voz kechdik”, dedi Xitoyning O'zbekistondagi elchisi. Uning so'zlariga ko'ra, Si Szinpin butun insoniyat, barcha xalqlar taqdirini birlashtirish lozimligini  ta'kidladi. O'zaro manfaatli hamkorliksiz ulkan vazifalarni bajarish va yaxshi maqsadga erishish mumkin emas. “Axir, boshqalarga yordam berish orqali siz o'zingizga yordam berasiz”, dedi Yuy Szyun. Uning so'zlariga ko'ra, “Boshqalarning rivojlanishi va iqtisodiy o'zaro bog'liqligining muvaffaqiyatini tahdid va xavf sifatida qabul qilish hech qanday tarzda yaxshi hayot va tez o'sishga olib kelmaydi”.

Ushbu Forum mamlakatlarga moderniza­siyaga erishish uchun birgalikda ishlashning katta qarashlarini taklif qildi. Rais Si Szinpin Xitoy nafaqat o'zi, balki barcha davlatlar, birinchi navbatda rivojlanayotgan dunyo bilan birgalikda modernizatsiya qilishga intilayotganini ta'kidladi.

“Bir makon, bir yo'l” tashabbusini amalga oshirish orqali biz birdamlik va o'zaro yordam kuchi tarafdorimiz, umumiy rivojlanish va umumbashariy manfaat uchun o'zaro bog'liqlik va o'zaro manfaat tamoyillariga amal qilgan holda o'zimiz uchun ham, boshqalar uchun ham barchasini yaxshi his qilishga intilamiz”, deya ta'kidladi Xitoy elchisi. Uning so'zlariga ko'ra, Xitoy bozorga kirishni osonlashtirishda, islohotlarni chuqurlashtirishda, erkin savdo shartnomalari va investitsiyalarni himoya qilish bo'yicha shartnomalar tuzishda, “Bir makon, bir yo'l” doirasida qo'shma loyihalarni amalga oshirishda, mahalliy aholini ish bilan ta'minlashda va iqtisodiy o'sishda davom etadi. “Ishonchimiz komilki, bu qadamlar dunyo mamlakatlarining modernizatsiya qilish imkoniyatlarini kengaytiradi”, dedi Yuy Szyun.

Ta'kidlash joizki, “Bir makon, bir yo'l”  tashabbusi BMTning “Barqaror rivojlanish 2030” strategiyasi ruhida bo'lib, rivojlanishning asosiy sabablari va to'siqlarini bartaraf etishga, ishtirokchi mamlakatlarning mus­taqil rivojlanish qobiliyatini oshirishga, inklyuziv va barqaror o'sishga erishishga hissa qo'shishga qaratilgan. Tashabbusda ishtirok etish natijasida hech bir mamlakat qarz inqiroziga tushib qolmadi.

“Bir makon, bir yo'l”  tashabbusi Xitoyda paydo bo'lgan, ammo butun dunyoga foyda va imkoniyatlar keltiradi. Bu rivojlanish, hamkorlik va ochiqlik tashabbusi. U rivojlanishga qaratilgan, o'zaro manfaat tarafdori va umid uyg'otadi.

Uchinchi forum “Makon va yo'l” qurilishidagi yana bir muhim bosqich bo'lib, Makon  va yo'lning yuqori sifatli qo'shma qurilishining yangi bosqichini ochadi. Forumning muvaffaqiyatli o'tkazilishi Makon va yo'lni birgalikda qurish bo'yicha tushunchalar, mexanizmlar va chora-tadbirlar mavjudligini yana bir bor isbotladi. Mamlakatlarning “Bir makon, bir yo'l”ga bo'lgan ishonchi katta va tashabbusni sifatli rivoj­lantirish istiqbollari juda yaxshi.

Xitoyning O'zbekistondagi elchisi  Yuy Szyun Xitoy Raisi Si Szinpinning taklifiga binoan “Bir makon, bir yo'l”  xalqaro hamkorlik bo'yicha Uchinchi forumida ishtirok etish uchun Xitoyga tashrif buyurgan O'zbekiston  Prezidenti Shavkat  Mirziyoyev olib borayotgan islohotlarga yuqori baho berdi.

“Muhtaram Prezident forumda ketma-ket uchinchi marta ishtirok etdi va davlatlar rahbarlari orasida forumda ishtirok etish taj­ribasi bo'yicha faxriy mehmonlardan biri hisoblanadi”, dedi elchi. Uning so'zlariga ko'ra, Prezident Shavkat Mirziyoyev Forum ochilish marosimida ishtirok etdi va birinchi bo'lib yashil rivojlanish bo'yicha yuqori darajadagi forumda nutq so'zladi.

“Janob Prezident Markaziy Osiyoda iqlim o'zgarishi muammosi jiddiyligini ta'kidlab, yashil Ipak yo'li tashabbusini qo'llab-quvvatladi va uni xalqaro hamkorlik doirasida kengaytirish va bir qator aniq chora-tadbirlarni amalga oshirishni taklif qildi. Ma'lumki, Janob Prezident rahnamoligida yangi O'zbekistonni qurish kun tartibida ekologik muammolar va atrof-muhitni muhofaza qilish muhim o'rin tutadi, yangi energetikani faol rivojlantirish va iqtisodiy rivojlanishning yashil transformatsiyasini rag'batlantirishga katta e'tibor qaratilmoqda”, deya ta'kidladi Yuy Szyun. Uning so'zlariga ko'ra, “O'zbekiston Prezidentining nutqida yashil rivojlanish istagi, shuningdek, Xitoy tomoni yuqori baholaydigan butun insoniyat manfaati uchun mas'uliyat va missiya hissi aks ettirilgan”.

“Janob Prezidentning nutqi “Bir makon, bir yo'l”ni yashil rivojlantirish bo'yicha Pekin tashabbusiga to'g'ri keladi, ushbu forumning yakuniy hujjati sifatida bu tashabbus O'zbekiston tomonidan faol qo'llab-quvvatlandi”, dedi Xitoy elchisi.

Prezident Shavkat Mirziyoyev bir yil ichida Si Szinpin bilan ikkinchi uchrashuvini ham o'tkazdi, rahbarlar o'rtasida hamkorlik bo'yicha yangi kelishuvlarga erishildi, ikki tomonlama munosabatlarni rivojlantirish bo'yicha yangi rejalar ishlab chiqildi.

Xitoy rahbari “Bir makon va bir yo'l” tashab­busining 10 yilligi munosabati bilan Xitoy tomoni o'zaro qarz olish, o'zaro qo'llab-quvvatlash va yordam ruhida o'zbekistonlik sheriklar bilan birgalikda Xitoy va O'zbekis­tonning umumiy taqdiri hamjamiyatini yaratishga tayyorligini ta'kidladi.

“Savdo-iqtisodiy va sarmoyaviy hamkorlikni rivojlantirish bo'yicha o'rta muddatli dasturni to'liq amalga oshirish, ustuvor yo'nalishlarda hamkorlikni rivojlantirish, Xitoy–Qirg'iziston–O'zbekiston temir yo'l loyihasini boshlash uchun sharoit yaratish zarur. Xitoy tomoni yangi energiya manbalari, innovatsiyalar, mintaqalararo birjalar sohasidagi hamkorlikni kengaytirishni qo'llab-quvvatlaydi, yuqori sifatli O'zbekiston tovarlari importini ko'paytirishdan manfaatdor. Xitoy ko'proq o'zbekistonlik talabalarni qabul qilishga va stipendiya kvotalarini oshirishga tayyor. Madaniyat markazlarini tashkil etish va Luban ustaxonasini ochish bo'yicha ishlarni jadallashtirish, kambag'allikni kamaytirish sohasida almashinuv va hamkorlikni faollashtirish zarur. Xitoy O'zbekiston tomoni bilan birgalikda Sian sammiti natijalarini sinchkovlik bilan amalga oshirishga tayyor. Prezident Shavkat Mirziyoyevning aytishicha, O'zbekiston uni qat'iy qo'llab-quvvatlaydi va faol ishtirok etadi”, — dedi Yuy Szyun.

O'zbekiston kambag'allikka qarshi kurashda Xitoy tajribasini o'rganish va amalga oshirishdan manfaatdor. “Bir makon va bir yo'l” tashabbusi doirasida “yashil Ipak yo'li” qurilishini rag'batlantirish, iqtisodiyot va savdo, investitsiya, transport-kommunikatsiya aloqalari, yangi energiya manbalari, qishloq xo'jaligi va madaniy-gumanitar almashinuv kabi sohalarda muloqot va hamkorlikni chuqurlashtirishga tayyor. O'zbekiston yagona Xitoy tamoyilini, shuningdek, rais Si Szinpinning Global taraqqiyot tashabbusi, Global xavfsizlik tashabbusi va Global sivilizatsiya tashabbusini qo'llab-quvvatlash borasida qat'iy pozitsiyaga ega. O'zbekiston Xitoy bilan “Xitoy — Markaziy Osiyo” formatini shakllantirish va mustahkamlashni rag'batlantirishga tayyor”, — dedi Xitoyning O'zbekistondagi elchisi Yuy Szyun.

U O'zbekiston birinchilardan bo'lib tashabbusni qo'llab-quvvatlagan va “Bir makon, bir yo'l”  qurilishida faol ishtirok etgan mamlakatlardan biri ekanligini alohida ta'kidlab o'tdi. Uning aytishicha, so'nggi 10 yil ichida ikki mamlakat o'rtasidagi “Bir makon, bir yo'l”  doirasidagi hamkorlik ijobiy natijalarga erishdi, ularni quyidagi yo'nalishlarda umumlashtirish mumkin.

Birinchidan, siyosiy aloqa chuqurlashishda davom etmoqda.

Hukumatlararo hamkorlik qo'mitasi va uning quyi qo'mitalari muhim rol o'ynaydi va “Bir makon, bir yo'l”  tashabbusi va “Yangi O'zbekis­ton”ning qurilishi chuqurlashib, o'zaro manfaatli hamkorlik uchun mustahkam poydevor yaratmoqda. Tomonlar, shuningdek, Xitoy — Markaziy Osiyo mexanizmini takomillashtirish, turli sohalarda muloqot olib borish va ikki tomonlama munosabatlarni doimiy ravishda yangi mazmun bilan to'ldirish bo'yicha birgalikdagi sa'y-harakatlarni amalga oshirmoqda.

Ikkinchidan, savdo-iqtisodiy va sarmoyaviy hamkorlik mustahkamlanmoqda. Xitoy O'zbekis­tonning eng yirik savdo hamkori va investi­siyalarning asosiy manbai hisoblanadi.

O'zbekiston statistika ma'lumotlariga ko'ra, joriy yilning yanvar-sentyabr oylarida Xitoy va O'zbekiston o'rtasidagi o'zaro savdo hajmi 9 milliard 400 million AQSh dollariga yetdi, bu o'tgan yilning shu davriga nisbatan 36 foizdan ortiq o'sish demakdir.

2017 yildan buyon Xitoyning O'zbekistonga jami investitsiyalari 4 barobar oshib, 11 milliard AQSh dollariga yetdi. Joriy yil statistikasiga nazar tashlasangiz, Xitoy statistika bo'yicha O'zbekistonning birinchi sarmoyaviy hamkoriga aylandi. So'nggi 5 yil ichida Xitoy kompaniyalari soni ko'paydi va 1900 dan oshdi.

Infratuzilma, kimyo sanoati, energetika, suv xo'jaligi, transport, aloqa va boshqalar kabi turli sohalarda ko'plab qo'shma loyihalar amalga oshirildi. Bu O'zbekistonning iqtisodiy rivojlanishi va xalq turmush darajasini yaxshilashga ijobiy hissa qo'shmoqda.

Uchinchidan, transportning o'zaro bog'liqligi darajasi ortib bormoqda. Hozirgi vaqtda O'zbekiston orqali o'tadigan Xitoy — Markaziy Osiyo gaz quvuri barqaror ishlamoqda, Xitoy – Qirg'iziston – O'zbekiston avtomagistrali va Xitoy – Qozog'iston – O'zbekiston temir yo'li bo'ylab transchegaraviy tashish samaradorligi ta'minlanmoqda.

“Bir makon, bir yo'l”  tashabbusi tufayli Markaziy Osiyo mamlakatlari Sharqda dengizga qulay va samarali chiqish imkoniyatiga ega bo'ldilar. Xitoyning Szyansu viloyatidagi  Lyanyungan porti orqali O'zbekiston mahsulotlari boshqa mamlakatlarga, jumladan, Yaponiya, Janubiy Koreya va Janubiy-Sharqiy Osiyo mamlakatlariga yetkaziladi. Xitoy – Qirg'izis­ton – O'zbekiston temir yo'liga kelsak, ushbu lo­yiha Xitoy — Markaziy Osiyo — G'arbiy Osiyo iqtisodiy koridorini takomillashtirishda muhim ahamiyatga ega bo'lib, xalqaro transportni soddalashtirish va xalqaro ta'minot zanjiri xavfsizligini ta'minlashga xizmat qiladi. Loyihaning texnik-iqtisodiy asoslanishi yakunlandi. Uch tomon aniq ishlarni muvofiqlashtirishni kuchaytirmoqda, qurilishni erta boshlash uchun sharoit yaratishga intilmoqda.

“Ma'lumki, Xitoy infratuzilmani qurish sohasida global obro'ga ega va biz O'zbekistonning yo'l infratuzilmasini yangi qurish va tiklashga, ayniqsa, avtomobil yo'llari, tezyurar temir yo'llar qurilishida, shuningdek, suv quvurlari, elektr tarmoqlarini modernizatsiya qilishda katta hissa qo'shishga tayyormiz”, — dedi Xitoy elchisi.

To'rtinchidan, hamkorlik yo'nalishlari doimiy ravishda kengayib bormoqda. Hamkorlikning jadal dinamikasi yashil rivojlanish, zamonaviy qishloq xo'jaligi va qashshoqlikni kamaytirish kabi yangi sohalarda kuzatilmoqda.

Xitoyning “Shandong Heavy Industry” korxonasi “UzAuto Motors” bilan hamkorlikda “UZ TRUCK AND BUS MOTORS” qo'shma korxonasini tashkil qildi va o'tgan oy Samarqandda  bu korxona 3000-yuk mashinasini ishlab chiqardi. “BYD” va “Chery” kabi brendlar ham O'zbekis­tonda o'z zavodlarini ochmoqchi. Buxoro va Qashqadaryo viloyatlarida ko'plab shamol energetikasi kabi loyihalar faol targ'ib qilinmoqda. Ta'kidlash joizki, bunday loyihalar nafaqat iqtisodiy foyda, balki, eng muhimi, o'zbek kompaniyalari mahsuldorligini oshirishda real yordam va mahalliy aholiga sezilarli foyda keltirmoqda.

Beshinchidan, gumanitar almashinuv sur'ati oshdi. Har ikki tomondan odamlar o'rtasidagi aloqalar doimiy ravishda kengayib bormoqda. Ta'lim, madaniyat, ommaviy axborot vositalari, sog'liqni saqlash va boshqa sohalardagi hamkorlik chuqurlashmoqda. Universitetlar o'rtasida yaqin aloqalar o'rnatilmoqda. Turli madaniy tadbirlar, seminarlar va bosh­­qa qiziqarli tadbirlar tashkil etiladi. Samarqand, Buxoro va Xivaning boy tarixiy, madaniy va sayyohlik resurslari xitoylik sayyohlarni tobora ko'proq jalb qilmoqda. Shu oyning o'rtalarida Xitoyning Urumchi shahridan Samarqandga to'g'ridan-to'g'ri reyslar ochildi, bu ikki mamlakat o'rtasida odamlarning harakatlanishiga yordam beradi. Kelgusida turizm sohasidagi hamkorlikni rivoj­lantirish salohiyati yanada oshkor bo'ladi.

Kelgusida Xitoy ikki mamlakat rahbarlari o'rtasidagi muhim kelishuvlarni vijdonan amalga oshirish bo'yicha O'zbekiston bilan hamkorlik qilishga hamda Xitoy va O'zbekiston o'rtasida umumiy taqdir hamjamiyatini yaratish maqsadida “Bir makon, bir yo'l”ning yuqori sifatli qo'shma qurilishini birgalikda rag'batlantirishga tayyor.

Xitoy va O'zbekiston zamonaviy qishloq xo'jaligi sohasidagi hamkorlikning ijobiy dinamikasiga ega. Xitoyning tomchilatib sug'orish va boshqa suvni tejaydigan texnolo­giyalari O'zbekiston hududlarida asta-sekin tarqalmoqda. Ikki tomon sho'rlangan yerlarni boshqarish, paxta, sholi, bug'doy va boshqa ekinlar yetishtirish sohasida yaqindan hamkorlik qilib kelmoqda, bu esa O'zbekistonga yaxshi ekologik va iqtisodiy foyda keltirmoqda. Xitoyning Yanlin yuqori texnologiyali qishloq xo'jaligi sanoatining namoyish zonasi O'zbekis­ton tomoni bilan yaxshi aloqalarni o'rnatdi, qo'shma ilmiy loyihalarni amalga oshirdi va qishloq xo'jaligi texnologiyalari bo'yicha treninglar o'tkazdi. Bundan tashqari, Xitoy ilmiy-tadqiqot muassasalari Orol dengizining atrof-muhitni boshqarish va tiklashda faol ishtirok etmoqda. Orol dengizining innovatsion loyihalarini birgalikda amalga oshirmoqda, qo'shma tuproq va biologik laboratoriya, sho'r-gidroksidli yerlarni tiklash texnolo­giyalarining innovatsion bazasini yaratmoqda. Kelgusida har ikki tomon suvni tejaydigan sug'orish, aqlli issiqxonalar, sho'rlangan yerlarni boshqarish va ekinlarni tanlash sohasidagi hamkorlikni yanada chuqurlashtirish, ularning ilmiy va texnologik afzalliklaridan to'liq foydalanish va O'zbekistonning qishloq xo'jaligi salohiyatini yanada erkinlashtirishga hissa qo'shishi mumkin.

“O'zbekiston bilan infratuzilma, yangi energetika va zamonaviy qishloq xo'jaligi kabi sohalarda hamkorlikni chuqurlashtirish, atrof-muhitni boshqarish, atrof-muhitni muhofaza qilish, suvni tejash va boshqa sohalarda hamkorlikni kengaytirish, resurslarni tejaydigan, yashil va kam uglerodli namoyish loyihalarini yaratish, shuningdek, barqaror rivojlanishga hissa qo'shishga tayyormiz. Bu kelajakda ikki mamlakat korxonalari o'rtasidagi hamkorlikning asosiy omili bo'ladi”,  dedi Xitoy elchisi.

Kambag'allikni qisqartirish ikki mamlakat o'rtasidagi hamkorlikning yorqin sohasiga aylandi. Global taraqqiyot tashabbusi doirasida Xitoy qashshoqlikka qarshi kurashni sakkiz ustuvor yo'nalish ro'yxatining yuqori qismiga qo'ydi va aholi farovonligini ta'minlash, sanoatni rivojlantirish, infratuzilmani jadal rivojlantirish bo'yicha namoyish lo­yihalarini amalga oshirish orqali qashshoqlikni kamaytirishga ko'maklashishga e'tibor qaratdi. Biz o'zbek mutaxassislari uchun kambag'allikka qarshi kurash bo'yicha maxsus kurslar va 9 mingdan ortiq hokim yordamchilari va hokimlari uchun onlayn treninglar tashkil etdik, barcha darajadagi O'zbekiston rasmiylari Xitoyga tashrif buyurib, qashshoqlikka  qarshi kurashda Xitoy tajribasidan faol foydalanmoqdalar”,  dedi Yuy Szyun.

Forumning yakuniy hujjatida Buxoroda 500 Mvt quvvatga ega ikkita shamol energetikasi loyihasi, shuningdek, Toshkentda 200 Mvt quvvatga ega fotovoltaik inshoot va 500 Mvt quvvatga ega energiya saqlash tizimi loyihasi moliyaviy qo'llab-quvvatlanishi alohida qayd etilgan. “Bular ikki tomon o'rtasidagi hamkorlikning faqat bir qismi. Xitoy aholi farovonligini ta'minlash uchun moliyalashtirishni ko'paytirish va bir qator loyihalarni amalga oshirishga tayyorligini ma'lum qildi. O'zbekistonning bu boradagi faol ishtirokini savdo va bozor iqtisodiyotida ikki tomon korxonalari o'rtasidagi hamkorlikni rivojlantirish, aniq loyihalarni amalga oshirish uchun imtiyozli kreditlardan samarali foydalanish maqsadida kooperatsiya loyihalari bo'yicha yaxshi takliflar bilan qutlaymiz”, dedi elchi. Ta'kidlash joizki, so'nggi 10 yil ichida har ikki tomonning kompaniyalari imtiyozli kreditlar va aholiga yordam berish loyihalaridan foydalangan holda o'nlab loyihalarni amalga oshirdilar. Kelgusida bu sohadagi hamkorlik yanada mustahkamlanadi.

“Ikkala tomonning san'at festivallari va madaniy ko'rgazmalari kabi tadbirlar asta-sekin qayta tiklandi. Yaqinda o'zbek ijodiy guruhi madaniy ko'rgazmada ishtirok etish uchun Dunxuanga bordi. Pekindagi “Gugun” (“Taqiqlangan shahar”)da o'zbek madaniy yodgorliklari va xazinalari namoyish etildi. Xanchjou Osiyo o'yinlari doirasida o'tkazilgan “O'zbekiston kechasi” milliy madaniy tadbiri qiziqish uyg'otdi. Elchixona ko'magida O'zbekis­ton Kompozitorlari va bastakorlari uyushmasi raisi va Katta teatr xonandalari kelasi oy Xitoyga konsert gastrollari bilan boradi. Yaqinda Shandun, Shensi va boshqa viloyatlarda O'zbekis­ton madaniyati va turizmiga bag'ish­langan taqdimotlar bo'lib o'tdi. Kelasi oy Shinjondan  100 kishilik badiiy truppa keng ko'lamli turnir bilan O'zbekistonga  keladi. O'ylaymanki, kelgusi yilda shunga o'xshash spektakllar va badiiy truppalar o'tkaziladi.

Xitoy va O'zbekiston ommaviy axborot vositalari doimo yaqin hamkorlikni davom ettirmoqdalar va O'zbekiston ommaviy axborot vositalari vakillari bir necha bor Xitoyga tashrif buyurib, turli media-forumlarda ishtirok etdi, tajriba almashmoqda. “Bir makon, bir yo'l” doirasida ko'plab media almashinuv loyihalari ham ko'zda tutilgan. “The Belt and Road News Network” tashkil etildi. O'zbekistonning ko'plab yetakchi ommaviy axborot vositalari ushbu assotsiatsiyaga a'zo bo'lib, “Belt and Road Media” hamkorlik forumi kabi qator media-almashinuv tadbirlarida muntazam ishtirok etib kelmoqda.

“Keyingi bosqichda “Bir makon, bir yo'l”  doirasida qisqa videolar, o'zaro teleko'rsatuvlar, film namoyishlari va teledasturlar ham almashiladi. Biz O'zbekistonni faol ishtirok etishga taklif qilamiz, shuningdek, ikki mamlakat o'rtasida ommaviy axborot vositalari sohasida almashinuv va hamkorlikni kengaytirishga tayyormiz”, dedi Xitoy elchisi. Yaqinda CCTV va  “China Movie Channel” kino va telenamoyishlar masalasida “Renessans” va  “ZO’R TV”  telekanallari bilan hamkorlik borasida memorandum imzoladi. O'zbekistonda Xitoy kino kunlarini o'tkazish rejalashtirilmoqda.  Bundan tashqari, elchixona Xitoyga ko'proq OAV vakillarini taklif qilishga ham tayyor. Kelgusi yil uchun tegishli sayohatlar rejalashtirildi.

Umid qilamizki, ommaviy axborot vositalari Xitoyning do'stlari bo'lib, ular  Xitoy va Xitoy – O'zbekiston taraqqiyotini kuzatishda va keng yoritishda  davom etadilar.

Sharofiddin TO'LAGANOV.