Bu yo'llarda…
yoxud Prezident nazari tushgan manzillarda bugun ahvol qanday?
“Tuya – bir tanga bo'ldi. Qani o'sha bir tanga? Tuya – ming tanga bo'ldi. Mana – ming tanga!”
Har zamonga bir zamon deydilar. Ha, har davrning o'z toshu tarozisi bo'ladi. Demoqchimizki, yuz yilda bitmagan ish bir bahonada bitib qoladi. Xalqimizda har muammoning yechimi topiladigan kuni, soati bo'ladi, degan gap bejiz aytilmagan-da. Esingizda bo'lsa, Prezidentimiz 2023 yilning 13 mart kuni Surxon vohasiga tashrifi davomida o'zi mashina ruliga o'tirib, avtomobil yo'lining zamonaviy talab darajasini tekshirgan edi. To'g'risi, beshta tumanni, o'nlab mahallalarni bog'laydigan foydalanishga yaroqsiz yo'lning holatini Prezidentimiz tanqid qilish bilan birga, uning yechimini ham topib bergandi.
Nafsilamrini aytganda, yarim asrdan buyon ta'mir nimaligini ko'rmagan bu yo'ldan bir bor yurib o'tgan har qanday texnika tutdek to'kilib qolardi. Shu sababli qanchalik uzoq bo'lmasin, haydovchilar “Toshkent-Termiz-Denov” avtomobil trassasi bilan aylanib o'tishga majbur edi. Qalovini topsa qor ham yonadi, deganlaridek, buyurtmachi ham, pudratchi ham, texnika, ishchi kuchi ham, mablag' ham topilib, Prezidentimiz topshirig'iga asosan bir oyga qolmasdan ishlar boshlanib ketdi.
Shu o'rinda eslatib o'tish joizki, Surxon vohasida avtomobil yo'llari 16 ming 175 kilometrni tashkil etadi. Shundan 351 kilometri xalqaro, 990 kilometri davlat, 502 kilometri mahalliy ahamiyatga ega yo'l hisoblanadi. Umumiy yo'llarning 82 foizini esa ichki yo'llar tashkil qiladi. Bu hazilakam masofa emas.
Shunday qilib, “Lankaran Yjl Tikinti” xorijiy korxonasi tomonidan 4R-105 “Darband-Boysun-Elbayon” (65 kilometr), 4R-100 “Manguzar-Jarqo'rg'on-Bandixon-Oltinsoy-Denov” (46 kilometr) avtomobil yo'lida rekonstruksiya ishlari yoppasiga boshlab yuborildi. Eng avvalo, yo'l qurilishiga ixtisoslashgan xorijiy korxona mutasaddilari og'ir va maxsus texnikalarni, ko'chma beton qorish moslamalarini, zarur bo'lgan qurilish materiallari zaxirasini shakllantirdi. Soylar, jilg'alar, jarliklardagi talabga javob bermaydigan suv o'tkazgichlar, ko'priklar zamonaviy holda yangilandi. Yo'ldagi eski asfalt, tosh-shag'al qoplamalar butunlay olib tashlanib, yangi poydevor yotqizib borilmoqda. Buning uchun million tonnalab tosh-shag'al tashib keltirilib, zamonaviy texnikalar yordamida to'shalib, qayta-qayta tekislanib, yo'lning zichligi va og'ir yukka bardoshliligi sinovdan o'tkazilgach, yuqori sifatli beton qoplama yotqizilayapti. Shu o'rinda aytib o'tish lozimki, jahon standarti talabiga javob beruvchi yo'l qurilishi sifatini nazorat qiluvchi asbob-uskunalar va sinov-nazorat laboratoriyasi faol ish olib bormoqda.
Umumiy uzunligi 111 kilometr bo'lgan yo'lni ta'mirlash uchun Osiyo taraqqiyot bankidan 183,8 million dollar miqdorida mablag' ajratilgan. Loyihani esa 2027 yilda to'liq foydalanishga topshirish mo'ljallangan.
Siz yaqin orada “Qarshi-Buxoro-Xorazm” yo'nalishi bo'ylab avtomobilda yurgan bo'lsangiz, biz aytmoqchi bo'lgan gaplarning mohiyatini anglash oson bo'ladi… Eng muhim jihati, bu loyiha tufayli xalqaro ahamiyatga ega bo'lgan ikkita M-39 va M-41 avtotrassalari qisqa masofada birlashadi. Natijada, poytaxtga qatnovchi xalqaro hamda mahalliy transport vositalari uchun yo'l 146 kilometrga qisqaradi, yuk narxi va yonilg'i sarfi kamayishi, vaqt tejalishi evaziga milliardlab so'm mablag' iqtisod qilinadi. Boshqacha qilib aytganda, vohadan Toshkent shahrigacha bo'lgan masofa 150 kilometrga kamayadi, bu shunchaki aytishga oson…
Ayni paytda yo'lsozlar Boysun tumani Dashtig'oz mahallasi hududidan o'tuvchi to'rt qatorli zamonaviy avtomobil yo'liga beton qoplamasi yotqizish ishlarini qizg'in olib borishmoqda.
Xullasi kalom, yuqoridagi rivoyat zamiridagi hikmatni anglagandaysiz. “Ota, tuya bir tanga”, deganda, o'g'liga shuni ham topib berolmagan ekan. Zamonasi keldi, zayli keldi, mavridi keldi, millionlab tangalar topildi. Yaratganga shukurlar bo'lsinki, yurtimiz tinch, xalqimiz farovon, iqtisodiyotimiz bardavom. Xo'sh, yana nimalarni istaysiz? Bundan a'losi bo'lishi mumkin emas…
Safar OMON,
“Hurriyat” muxbiri.
SURATLARDA: vohadagi yo'l qurilishidan lavhalar.