Jurnalistlar maskani yordamga muhtoj

Ma'lumki, jurnalistika, ommaviy axborot vositalari ijtimoiy hayotni aks ettirish, uni bilish, tadqiq qilish va jamiyatga qaytadan ta'sir ko'rsatishning muhim vositasidir. Insoniyat tarixi va rivoji bilan chambarchas bog'liq bo'lgan bu ijtimoiy soha tamaddunga erishgan har bir xalq va jamiyatning hayotida muhim o'rin tutib kelmoqda. Insoniyat olamida va rivojlangan har qanday mamlakatda birorta ijtimoiy-siyosiy voqea jurnalistikaning, ommaviy axborot vositalarining ishtirokisiz bo'lib o'tmaydi.
Butun jahon olami yuqori ilmiy va texnikaviy taraqqiyotga erishib, yanada bir-biriga yaqinlashib, globallashib borayotgan hozirgi davrda ommaviy axborot vositalariga bo'lgan talab tobora oshib bormoqda. Gazeta va jurnallar, radio va televidenie kabi ommaviy axborot turlari hamda keyingi davrda vujudga kelgan internet tarmoqlaridan iborat bo'lgan mediamakon jamiyat hayotida benihoya muhim rol o'ynamoqda va har kuni, har soat, har daqiqada turli xabarlar tarqatib, insonlar ongini tarbiyalash, uning ijtimoiy-siyosiy, ma'naviy ehtiyojlarini qondirishda katta rol o'ynab kelmoqda.
Mazkur muhim va zarur soha uchun mutaxassislar tayyorlashda ilm-fanning yirik o'choqlari bo'lmish universitetlar asosiy o'rin tutishi odatiy holdir, illo, butun dunyoda jurnalist kadrlar, asosan, universitetlarda o'qitilib, tayyorlanib jamiyatga yetkazib berilmoqda.
Shu ijtimoiy qoidaga binoan respublikamizning yetakchi dorilfununi bo'lmish Milliy universitet qoshida o'tgan asrning elliginchi yillarida tashkil etilgan jurnalistika bo'limi o'zbek ommaviy axborot vositalari uchun kadrlar yetkazib berishda muhim rol o'ynaganligi barchaga ma'lumdir. O'sha paytdagi O'rta Osiyo davlat universitetida bir bo'lim sifatida tashkil etilgan bu maskan ijtimoiy-tarixiy ehtiyoj natijasida keyinroq alohida fakultetga aylantirilgan edi. Bu fakultetning tashkil topishida respublikamizning atoqli olimlari To'g'on Ernazarov, Anvar Shomaqsudov va boshqa ziyolilarining xizmatlari katta bo'lgan. O'tgan davr mobaynida mazkur fakultet yuqorida ta'kidlaganimizdek respublikamiz ommaviy axborot vositalari uchun minglab yetuk jurnalist kadrlarni yetkazib berdiki, ular to hozirgacha markaziy va mahalliy ommaviy axborot vositalari — gazetalar, jurnallar, radio, televidenie hamda internet nashrlarida faoliyat yuritib kelmoqdalar. Ular orasida o'z qalami, idroki va ijodiy mehnati bilan tanilgan, xalqimiz ma'naviy ehtiyoji uchun chin dildan xizmat qilib kelayotgan jurnalist kadrlar ko'pchilikni tashkil etadi. Respublikamizning qaysi bir — xoh markaziy, xoh mahalliy gazeta va jurnallar, radio va teleeshittirish markazlariga bormang, bu yerda Mirzo Ulug'bek nomidagi O'zbekiston Milliy universiteti jurnalistika fakultetini tamomlagan jurnalist kadrlarni ko'rasiz.
Aytish joiz, keyingi davrlarda bu soha yanada rivojlandi, yangi Jurnalistika va ommaviy kommunikatsiyalar universiteti tashkil etildi va ayrim viloyatlardagi oliy o'quv yurtlarida ham jurnalistika bo'limlari ish olib bora boshladi. Ammo bu sohaning bosh maskani, “alma mater”i bo'lgan jurnalistika fakulteti bu borada asosiy o'rin tutib kelayotganligi sir emas. Mazkur fakultet keyingi davrda yanada o'sdi, rivojlandi, zamonaviy talablarga mos yangi kafedralar ochildi va ushbu sohaning eng yangi talablariga mos ravishda faoliyat olib bormoqda. Chunki respublikamiz rahbariyati mazkur fakultetning yuqori saviyada faoliyat ko'rsatishi uchun doimiy g'amxo'rlik qilib keldi, fakultet yangi binoga ko'chib o'tdi va media sohasidagi yangi ilg'or texnikaviy baza bilan ta'minlandi. Hozir bu yerda shu sohaning yetuk namoyandalari — o'nlab fan doktorlari, professorlar, dotsentlar va iqtidorli amaliyotchilar dars mashg'ulotlarini olib bormoqdalar. Fakultetda bosma, audio-vizual jurnalistika, internet jurnalistikasi kabi muhim sohalar bilan bir qatorda, zamon talabi bo'lmish jamoatchilik bilan aloqalar va reklama sohasida ham kadrlar tayyorlashga kirishildi. Fakultet jamoasi hozirgi zamon talablariga javob beruvchi raqobatbardosh jurnalist kadrlar tayyorlashni o'zining bosh vazifasi deb bilib, bu borada doimiy jonbozlik ko'rsatib kelmoqda. Ammo hozirgi kunga kelib mazkur fakultetning universitetdagi o'zbek filologiyasi fakulteti bilan qo'shilishi haqida uzunquloq gaplar tarqaldi. To'g'ri, filologiya, ya'ni til va adabiyot jurnalistika bilan ayrim umumiy xususiyatlarga ega bo'lsa-da, ularni sun'iy ravishda birlashtirish maqsadga muvofiq emas deb o'ylaymiz, chunki filologiya fakulteti, asosan, mazkur soha uchun pedagog kadrlar tayyorlasa, jurnalistika fakulteti esa ommaviy axborot vositalari uchun jurnalist kadrlarni tayyorlaydi va shu bois universitetning har ikkala fakulteti alohida faoliyat ko'rsatishi maqsadga molik bo'lur edi. Dunyodagi barcha yirik mustaqil universitetlar tarkibida boshqa sohalar qatorida alohida jurnalistika fakultetlari mavjudligi va ularning tobora takomillashib borayotganligi fikrimizning dalilidir.
O'tgan yili jurnalistika sohasida “Oltin qalam” XVII Milliy mukofoti xalqaro tanlovida bosh milliy mukofot — Prezident sovrini aynan O'zbekiston Milliy universitetining jurnalistika fakultetiga topshirilgan edi. Bu yuksak e'tirofdan keyin bir yil o'tib, fakultet tugatilib, boshqa fakultetga bir bo'lim sifatida tashkil etilishi juda g'alati bo'lmaydimi? Qolaversa, ushbu fakultet jurnalistika sohasining rivojida, kecha va bugunida, kerak bo'lsa ertasida ham asosiy poydevor hisoblanadi. Ana shu jihatlarni hisobga olish zarur. Joiz bo'lsa, qator oliy o'quv yurtlarida yangidan tashkil etilayotgan jurnalistika fakultetlarining o'rni, ehtiyoji masalalari, ta'lim-tarbiya berishda yetakchi kadrlar masalasi qaytadan o'rganib chiqilsa, bu boshqa masala. Ammo O'zMUning jurnalistika fakulteti har jihatdan maqomiga, nufuziga ega maskan. Shu sababdan ham yurtimiz ijodkorlari, ko'p ming sonli jurnalistlarining maktabi bo'lgan fakultetning saqlanishi juda katta ahamiyat kasb etadi.
To'g'ri, hozircha fakultet tugatilib, bo'limga aylantirilgan emas. Ammo O'zMUda shu haqdagi gap so'zlar, shov-shuvlar ko'paygandan-ko'paygan. Har qalay, xalqimizda “shamol bo'lmasa, daraxtning shohi qimirlamaydi” degan gap bejiz aytilmagan. Qolaversa, mamlakatimizda olib borilayotgan olamshumul yangilanishlar yuz berayotgan va keng miqyosda ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy va madaniy-ma'naviy islohotlar olib borilayotgan hozirgi davrda jurnalist kadrlarga bo'lgan ehtiyoj tobora ortib bormoqda, shu bois Mirzo Ulug'bek nomidagi O'zbekiston Milliy universitetida jurnalistika fakulteti saqlanib qolishi va mazkur maskanga alohida e'tibor qaratilishi zarur deb hisoblaymiz.
Muxtor XUDOYQULOV,
filologiya fanlari doktori,
professor,
O'zbekistonda xizmat ko'rsatgan
yoshlar murabbiyi.