Онам аллалари
Она… Нақадар жозиб, нақадар фусункор ном. Она — чексиз меҳр, мустаҳкам ирода ва сабр соҳибаси. Ҳеч бир инсоннинг онадан ортиқ яқин дўсти бўлмаса керак. Илк қадам ташлаганда ҳам, ҳаёт йўлини танлашда катта қадамлар ташлаганингда ҳам ҳаммадан кўпроқ у қувонади. Бир мушкулот топсанг, ёнингда ҳамдард, тўғри йўлдан қоқилсанг, тиргак ҳам у.
Она — ҳаёт бешиги. У борки, авлодлар шажараси давом этади. Менинг биринчи устозим — онам. Чунки у орқали дунёни англаймиз, сўзлашни ўрганамиз, яхшию ёмонни таниймиз. “Одамнинг қалбида қандай олижаноб туйғулар мавжуд бўлса, уларнинг барчаси, аввало, она туфайлидир”, дейдилар.
Мен ана шундай илмли, зукко бир аёлга фарзанд бўлганимдан бахтлиман. Бугун адиба Маъмура Зоҳидова деган номни кўпчилик яхши билади. У кўплаб шогирдларга устоз. Биз фарзандлари учун дунёдаги энг меҳрибон она.
Жуда яхши эслайман. 7-8 ёшимда онам мактабда дарс берган пайтлар эди. Онамнинг жигарранг муқовали газета-альбомларини томоша қилишни жуда яхши кўрардим. Альбом саҳифаларига онамнинг ўқувчилик, талабалик йилларида босилган турли шеърлари газеталардан қирқиб олиб ёпиштирилган эди. “Бободеҳқонга” шеърини ёд қилиб юборган эдим:
Бободеҳқон, айланайин дилдошингга,
Минг бир таъзим заҳматингга,
бардошингга,
Шунча меҳнат кўп эмасми бир бошингга?
Қўлингдан ризқ ейди асли жами башар,
Чайир елканг Ватан тутиб кетмон яшар.
Онамга тақлид билан, ҳавас билан шеър дафтар тутардим мен ҳам. Эсимни таниб бордим, касб тўғрисида орзулар қилдим. Адабиётга меҳр бердим. Она фарзандига ҳам кўзгу, ҳам намуна бўлар экан!
Онамни илмлар хазинаси десам бўлади. Одамлар онам ва у ёзган асарлар ҳақида фикр айтишса, баъзан: “Ўзим шу оилада туғилганим ростмикин?” деб қоламан. Унинг тинимсиз ҳаракатига, жисмоний ва руҳий қувватига ҳавасим келади. Қай ишни тутсалар, ўнгидан келишига лол бўламан. Гўзал сатрлар ёзадилар, бетакрор насрий асарлари бор. Кўпинча бу асарларнинг биринчи ўқувчиси ўзим бўламан. “Бойчечак”, “Садоқат”, “Манглайдаги ёзиқ” — ҳаёт ҳақиқатидан бунёд бўлган асарлар. Яна бошқалар билмаган битта нарсани биламан: онам қиссаларни ёзаётганда кўп йиғлайдилар.
Ёзганларини ўқисам, хотираларим уйғонади, яқинларимизни, катта бўлган кўчаларимизни кўргандек бўламан.
Болаликда она алласи билан улғаяди ўзбек боласи. Онам бир неча хил алла билардилар. Бир укам ва бир синглим бор. Акам иккимиз: “Укамга алла айтмайсизми, ухламаяпти”, деб сўрар эдик. Аслида, онамнинг алласини ўзимиз эшитгимиз келарди. Кулманг, ҳатто вояга етган кап-катта қиз бўлсам-да, бугун ҳам баъзан алла эшитгим келади, айтиб беришларини сўрайман. Негадир энди тортинадилар, кулиб қўядилар.
Яна ҳар кеча эртак сўрардик. Ҳар куни янги эртак айтардилар. Онам айтган эртаклар яхшилик билан тугарди. Билмас эканман, онам кўп эртакларни ўзлари тўқир эканлар. Чунки чарчаб қолиб, “Қолганини эртага айтиб бераман”, деганларидан кейин эртасига қаҳрамонларнинг отини ўзлари унутиб қўярдилар. Бунга анча катта бўлганимда ақлим етди. Ўша эртаклар ёзилганидами…
Она фарзандининг шодлиги, қувончи учун ҳар ишга тайёр экан. Сабр-тоқатда бардам, иродаси мустаҳкам. Аёл — Яратганнинг мўъжизаси!
Шаҳарга кўчиб келган йилларимизда бироз қийналиб кун ўтказар эдик. Ижара, яшаш учун харажатлардан ташқари, биз тўрт боланинг истаклари бир жаҳон эмасми? Онам давлат ишидан ташқари ошхонада кечки вақтларда идиш ювиб пул топиб келар эдилар. Ўша пайт унчалик эътибор бермагандирман, музлаган, увушиб қолган қўллар биз учун меҳнат қилганини. Кейинроқ матбуотда чоп этилган, “Истанбул кафеси” ҳикояларида ҳам шу воқеаларни ёзган эдилар.
Яхшиликларимиз, меҳримизнинг энг аввали онамизга бўлиши керак. Ҳар дам дуоларини олишга муштоқман. Ахир учта сўзсиз қабул бўладиган дуолардан бири ота-она дуоси экан-ку.
Ўтган йили Президентимизнинг Фармонига биноан II даражали “Соғлом авлод учун” ордени билан тақдирланди. Бундан мен онамдан ҳам кўпроқ севиндим.
Онам — мен учун бир жаҳон, дардимга малҳам, ёпилмайдиган эшигим. Адиб ёзганидек: “Ҳамма ўзи учун яшар экан, фақат онагина болаларим деб ўтар экан”. Меҳрибон қўлларингизни юзимга суртайин, Онажоним!
Гулнора ШЕРМАТОВА