Nega hasharning misi chiqdi?
Andijon yana “sahna”da. Ijtimoiy tarmoqlarda Andijon viloyati Marhamat tumanidagi 42-maktab direktori Z.Mamajonova joriy yilning 2 avgust kuni o'qituvchilarni majburiy mehnatga jalb qilganligi haqidagi voqea shov-shuv bo'lib ketdi. Aytishlaricha, maktab direktori qaysi o'qituvchi hasharga kelib, maktabni ta'mirlashga hissa qo'shmasa, dars soatlari ajratilmasligi bilan tahdid qiladi.
Viloyat Maktabgacha va maktab ta'limi boshqarmasi ushbu holatga tezkorlik bilan baho berib, direktor tomonidan yetarlicha nazorat o'rnatilmaganligi sababli u lavozimidan bo'shatilganligini bildirdi. Ushbu holat bo'yicha Kambag'allikni qisqartirish va bandlik vazirligi, Davlat mehnat inspeksiyasi tomonidan 2025 yil 4 avgust kuni o'rganish o'tkazilib, faktlar tasdig'ini topganligini ma'lum qildi. Maktab direktori Z.Mamajonova “Ma'muriy javobgarlik to'g'risida”gi kodeksning 51-moddasi 2-qismiga asosan bazaviy hisoblash miqdorining 100 baravari miqdorida jarimaga tortildi. Bugun bu jarima miqdori 41 million 200 ming so'mni tashkil etadi. Marhamatda maktab rahbari O'zbekistonda majburiy mehnat taqiqlanganini unutgan yo bo'lmasa, qonunni nazar-pisand qilmagan. Oqibati qanday bo'lishini ko'rdi. Ammo endi kech bo'ldi.
O'qituvchilarni video-tasvirga tushirgan ayol qilayotgan ishidan xafaga o'xshamaydi. Andijonlik ayollar majburiy mehnatga jalb qilinganidan norozi bo'lib, dod-voy ham solayotgani yo'q. Go'yo topshiriqni bajonidil bajarayotgandek. “Boringizga shukur, sizdek o'qituvchilar ko'paysin” deb lutf qilmoqda. Osh tayyor deb dugonalarini ruhlantirmoqda. “Hasharga kelmaganlar sizlardan ortsa, keyin dars soati olishadi”, deb kinoya ham qiladi. Ishlayotganlarning deyarli hammasi ayollar. Bir erkak chekkada g'o'dayib turibdi. Ammo masalaning muhim bir tomoni kishini tashvishlantiradi.
Ayol direktor uyalmay ayol muallimlarga zulm qilgan.
To'g'risi, keyingi paytda Andijon viloyatida falonchi pora bilan qo'lga tushibdi, falonchi falonchini uyat so'zlar bilan haqorat qilibdi, degan xabarlar tez-tez sodir bo'lmoqda. Har jabhada bayroqdor bo'lib yurgan Andijon ahli uchun Marhamatdagi holat navbatdagi ko'ngilsiz voqea emasmi?
Bu qonunbuzarlik maktabgacha va maktab ta'limi tizimidagi o'zibo'larchilik kayfiyatida yurgan rahbarlarga saboq bo'larmikan?
Shu o'rinda bir mulohaza. Hashar degan odatlarimiz hamisha e'zozlangan, azaldan bo'lgan. Kimningdir uyini qurib berishga ko'maklashish yoki mahalladagi yumushlarga, obodonchilikka bosh qo'shish deymizmi? Aslida maktabning obodonchiligi ham shaxsiy ish emas. Maktab direktori o'qituvchilarni o'zining shaxsiy ishiga yoki o'z uyini ta'mirlashga qo'l ostidagilarni majbur qilmagan. Ammo nima uchun unda bu “hashar” tanqidga uchradi, ta'lim maskani rahbari jazolandi?
Bizningcha, hamma gap munosabatda, ishni qanday olib borishda. Chunki hashar hech qachon majburiy ravishda bo'lmagan, hech kim har qanday savobli ish bo'lsin, hashar bo'lsin do'q-po'pisa bilan amalga oshirilmagan. Aksincha, odamlar ko'ngliga yo'l topilgan. “Agar falon ishni qilmasang, ko'rasan!” qabilida emas. Shuning uchun Marhamatdagi “hashar”ning misi chiqdi.
Gavhar DILMURODOVA,
jurnalist.