Мансур масрур эди

Гапни нимадан бошлашни билмайман… Энг даҳшатлиси, ёнингдаги қадрдонларинг битта-битта ташлаб кетса, одам ёлғизланиб қолгандек туйилавераркан. Бу жуда ёмон. Қалбинг борган сари қабристонга ўхшаб сарҳади кенгайиб бораверар. Лекин, начора, бу ҳам тақдир синовидир.

Мансурни қачон топдим-у қачон йўқотдим, деган саволга жавобни кўп ўйлайман. Ўша — Мансур бизни ташлаб кетган кундан буён ўйлайман. Уни топганимга унча кўп бўлмаган экан.

Эслайман, бир куни қорамағиздан келган, сочлари қоп-қора, кўзлари думалоқ йигит юзида нимтабассум билан қимтинибгина “Ёшлик” таҳририятига кириб келди. Қўлида қоғоз. Ўзини “Мансур Жумаевман” деб таништирган бўлди ва шеър олиб келганини айтди. “Худо хоҳласа, чиқарамиз”, дедим-да, шеърларини олиб қолдим. Кейин ўша шеърларни чиқардикми-йўқми, аниқ эслолмайман.

Орадан вақт ўтиб, “Дуэль” деган лойиҳа пайдо бўлди. Унда шоирлар Носиржон Жўраев билан Шодмонқул Салом, Бек Али билан Мансур Жумаевнинг шеърий беллашуви эълон қилинди. Бек Али ўзимизнинг самарқандлик Бегали-ку, деб унга мухлислик қилиб бордим.

Майдонда олма отсанг, ерга тушмайди. Ахир шоирлар шеърни жонли ўқишади-да. Каминага ўхшаб мухлислик қилиб борганлар кўп. Бир маҳал катта шоирларнинг беллашуви тугаб, мен кутган жуфтлик чиқди. Шеър ўқишни бошлади шоирлар. Қани Бегали ютса, деб турибман. Йўқ, ундай бўлмади. Чунки Бегалининг шеърларини ўзи ўқиса, маромида ўқирди, аммо шеърининг юки Мансурникидек эмаслиги шу ерда билинди.

Шу беллашувда Бегали эмас, Мансур ғолиб келди. Беихтиёр ич-ичимдан қутлаб қаттиқ чапак чалиб юбордим. Уни энди таний бошладим. Уни табрикладим. У эса “Раҳмат, Ғиёсиддин ака!” деди. Мени шу қадар яқин олиб айтдики бу гапни, қаёқдан бунчалик таниркан, деб қолдим ўзимга. Кейин билсам, у ҳаммани ўзига яқин олар экан. У самимий инсон эди. Ўзгани ўзидек кўрадиган инсон эди. Мен шу ерда Мансурни яқиндан таний бошладим.

Тақдирнинг ҳукмини қарангки, Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмасида, яна денг, бир бўлимда у билан бирга ишлаш насиб қилди. Кейин янги уйга кўчиб кирганда қўшни ҳам бўлдик. Ака-ука тутиндик.

Мансур, қачон қарама, гўзалликка ошиқ эди. Айниқса, унинг бир хислати менга жуда ёқарди. Бировнинг ортидан умуман гапирганини эшитмадим. Мабодо кимдир унга ноҳақлик қилса, “Ғиёсиддин ака, нега шунақа экан-а?!” деб қўя қоларди. Ҳамкасблар билан ҳар ойнинг бошида чойхона уюштирамиз. Табиийки, ўтиришда адабиёт ҳақида гурунглар қилар эдик. Гап айланиб, шахсиятга ўта бошласа, Мансур дарров гурунгга қўшилиб, адабиётга буриб юборарди. У бизни адабиётга бошқариб юборар эди. Буни сезиб қолгандим.

Мансур яхши қўшни ҳам эди. Болаларни бирга айлантирар эдик. Болаларини жуда яхши кўрарди. Умуман, болаларни кўрса, болаларча қувнарди. Ўғилларимни каратэга берганман. Бир куни ўғилларим мусобақада қатнашиб, ютуқ олиб қайтаётган эдик. Мансур оиласи билан сайр қилиб юрган экан. Бизни кўриб: “Ў, чемпионлар нимадан ўрин олишди?” деб сўради. “Каратэдан”, деди тўнғичим. Ўша ернинг ўзида рағбатлантириш учун каттасига пул берди Мансур. Буни кўрган иккинчи ўғлим: “Менгаям пул бермайсизми?” деб қолди. Жужуқчанинг бу гапидан биз хижолат, Мансур эса завқ билан яна чўнтак ковлади. Кулишдик. Мансур “чемпион бўлсин” деб дуо қилди. Ҳар кўчада учрашиб қолсак, “Болаларни олиб уйимизга чиқинг, ака”, дейдиган бўлди.

Ўшанда Мансур болаларим мусобақадан ғолиб бўлиб келганини бутун ишхонамизга айтиб чиқди. Кимни кўрса, “Ғиёсиддин аканинг ўғиллари мусобақадан ғолиб бўлди”, деб болаларимга қўшиб мени ҳам алқаб гапирарди.

У шундай софдил инсон эди.

Ўзидан кичик ижодкорларга — шеъри тўғрисида бўладими, шахсий ҳаёти ҳақидами, тўғри йўлни танлаш борасидами — эринмай тушунтирарди. Мана, бугун шоир укамиз Муҳаммадали Ғаффоровнинг тўғри ўзанга тушиб олишига Мансур сабабчи бўлганини бемалол айта оламиз.

Мансур шундай инсон эди. Масрур ҳақиқий шоир эди. У қисқа умрида кўп ижод қилмади, соз ижод қилди. Қай шеърини олмайлик, юракка тегади. Чунки у юрагини тўкиб ижод қилди. Ҳар бир сўз ҳақида минг марта ўйлади.

Чин ошиқ шоирлар ўлмайди, шунчаки гул тергани кетади дейишади. Мансур ҳам биз учун, келин Шоҳсанам, қизи Орзу, ўғли Бунёд учун гул тергани кетган…

Ғиёсиддин ЎНАРОВ