Ортиқча харж ‒ ҳамёнга зиён
Бозорга кирсак, сотувчи картошканинг нархини: “4 минг сўм”, ‒ деса: “Илтимос, қимматроқ қилинг, бор барака, келинг, энди шуни 5 минг сўмдан беринг!” ‒ демасак керак.
Унда нимага биз ‒ қаламкашлар баъзан сўзни, қўшимчани, ҳарфни исроф қиламиз?!
“Ғоят” деган сўзимиз ‒ бор. У “жуда” ва “ниҳоятда”га яқин маънони ифодалайди.
“Ғоят гўзал иш бўлди”, ‒ деб ёзсак ҳам, бўлаверади. Лекин биз бўрттиришни яхши кўрамиз-ку, ахир. Шу сўзга қўшимча қўшсак, кучаяди-да. “Бағоят гўзал иш бўлди!” ёки “Ғоятда гўзал иш бўлди!” ‒ десак, табиийки, таъсирчанлик ошади.
Марҳамат, ишлатаверинг. Чунки бу икки шакл ҳам адабий тил меъёрларига тўла мос келади.
Аммо ҳозир кунда-кунора газета ё журналда, радио ё телевидениеда: “Бағоятда гўзал иш бўлди!” ‒ деган жумлага дуч келасан киши.
Ахир, ё “бағоят” бўлиши ‒ керак, ё “ғоятда”. “Бағоятда” дейилса, тилда плеоназм, яъни ортиқчалик юзага келади.
Бунинг 4 минг сўмлик картошкани 5 минг сўмга сотиб олишдан нима фарқи ‒ бор?!
Султонмурод ОЛИМ,
Ўзбекистон Журналистлари
ижодий уюшмаси аъзоси