Hayot kiprigidagi o'qlar
Shunday taqdirlar bo'ladiki, hayoti olovli girdoblar va po'rtana to'lqinlar silsilasida o'tadi. Sadoqat alangasida toblanib chiniqqani sari o'zbek ayollari timsoliga aylanib boradi…
Buyuk o'zbek elining navqiron iste'dodli vakillarining ijodi avji gulga kirgan damlar, Fitrat, Behbudiy, Cho'lpon, Usmon Nosir va Abdulla Qodiriy asarlari xalq mulkiga aylanib ulgurgan, G'afur G'ulom, Abdulla Qahhor, Oybek va Hamid Olimjonlar shoh asarlarini bitgan, Halimaxonim, Tamaraxonim san'atining dovrug'i olamni tutgan paytlarda, ya'ni 1937 yilda Saida Zunnunovaning ilk she'ri matbuotda e'lon qilinadi.
Tirishqoq, intiluvchan, shu bilan birga, ma'suma adibaning ilk she'riy to'plami esa urushdan keyingi, tiklanish yillarida chop etilgan. Kamtar, sodda va halol xonadon farzandi bo'lgan Saida Zunnunova yoshlikning huzurbaxsh onlarini, cho'llarni o'zlashtirish, qurilish zarbdorlari mehnatini kuyladi, ayol baxtini ulug'lab, samimiyatga yo'g'rilgan she'rlari bilan adabiyotga kirib keldi. Katta adabiyotimizning jo'shqin oqimlariga uning inson qadrini kuylagan dilbar ovozi payvasta bo'ldi.
Saida Zunnunova 1947-1952 yillarda O'rta Osiyo davlat universiteti (hozirgi O'zMU)ning filologiya fakultetida tahsil oldi. Avvaliga “Gulxan” jurnalida adabiy xodim bo'lib ishladi. Teran fikrli, harakatchan tashkilotchiligi tufayli, u O'zbekiston Yozuvchilar uyushmasida (1962 yildan umrining so'ngigacha) adabiy maslahatchi bo'lib faoliyat yuritdi.
O'sha yillari “Qizingiz yozdi” ilk she'riy kitobi bilan ustoz G'afur G'ulomning nazariga tushdi. Adabiy olamning serqirra ijodkoriga aylandi. Shoira prozada “Yangi direktor”, “Olov”, “Odamlar orasida” kabi qissalar, “Ona”, “Ko'zlar” pyesalarini bitdi.
Saida Zunnunova “Sadoqat” she'rida shunday yozadi:
Sira chidolmayman, quvnoq chehrangda,
Qayg'uning sharpasi kezsa bir nafas.
Ko'nglimga tikandek og'ir botadi,
Sening yo'llaringda ko'rsam xoru xas.
Men uni sochim-la supurib olgum,
Poyondoz deb yo'lga jonimni solgum.
Xohi bilgil, xohi bilmagil,
Sadoqatda bir umr qolgum…
Albatta, bu she'rni shoira umr yo'ldoshi Said Ahmadga bag'ishlab yozgan. Said Ahmad qanchalik o'ziga mag'rur bo'lmasin, Saida Zunnunova ham o'ziga ishongan, benihoya g'ururli qiz edi. Xalqona tilda aytganda, ikki ulug' g'urur birlashib, zulg'urur bo'lgandi.
— Boshdan-oyoq ibrat, — deb yozgandi Ibrohim G'ofurov, “Said va Saida” kitobining kirish qismida berilgan “Uzilmas yaproqlar” so'zboshisida.
Dunyoning taloto'plari ko'p, zamona zayli bilan Said Ahmad qamalgan paytlar shoirani ishdan haydaganlari kamlik qilganday, Yozuvchilar uyushmasiga chaqirib, unga yo eringni, yo partbiletingni deysan, qabilida po'pisa qiladilar. O'sha paytlari partiya biletini topshirgan odam, shubhasiz, qamalardi.
— Erim “xalq dushmani” ekanini isbotlab beringlar! Men partiya biletini sizlardan olgan emasman, Oybekning tabarruk qo'lidan olganman, — deb hayqirgan ekan o'shanda Saida Zunnunova.
Shoira ishdan haydalgan kunlari shaharda ijara uyda yashab, yozuvchilarning qo'lyozmalarini mashinkada ko'chirib kun kechiradi. Shunda ham o'z yoriga sadoqati kam bo'lmadi. Shoira hayot kiprigidagi har bir o'qni ana shunday matonat bilan yengdi.
1970 yil 20 mart kuni o'zbek adabiyoti ana shunday sadoqat shevasini zimmasida ko'targan matonatli ayol, ajoyib shoira Saida Zunnunovadan ayrilib qolgan kun edi. Betakror iste'dod sohibasi Saida Zunnunova hozir hayot bo'lganlarida 94 bahorni qarshilagan bo'lar edi.
U baribir o'z sevgan xalqiga, muxlislariga, shogirdlariga ibratli yo'llarini, mehr va ehtiros jamlanmasi bo'lgan barakali ijod merosini qoldirib ketdi.
Zulfiya Aminova