Qalb buyurgan ish
Ijtimoiy sohaga muhim e'tibor hozirgi paytda ham davlat siyosatining ustuvor yo'nalishlaridan biri hisoblanadi. Adolatli jamiyat hamisha ularni himoya qilishni o'z zimmasiga oladi.
Hozir yurtimizning qaysi mahallasiga kirmang, aholining baxtli yashashi uchun qulay sharoitlar yaratishga kirishilganiga guvoh bo'lasiz. Ko'p qavatli uylarning fasadlari ta'mirlanyapti. Bu uylar orasidagi yo'l va yo'laklar obod qilinmoqda. Bolalar uchun o'yingohlar yangidan jihozlanyapti. Shaharning bo'sh turgan inshootlarida yangi-yangi ishlab chiqarish va xizmat ko'rsatish shoxobchalari bunyod etilyapti. Bu ko'plab yangi ish o'rinlarini tashkil etish imkonini beryapti.
Bularning bari — ijtimoiy sohani rivojlantirish, aholining turmush darajasini ko'tarishni ko'zlab amalga oshirilyapti, albatta.
Jamiyat — bir butun tana. Uning ayrim shoxlari gullab-yashnab ketsayu, boshqalari qurib qolsa, adolatdan bo'ladimi? Aslo!
Shu bois, joriy yildan e'tiboran mamlakatimizda ijtimoiy himoya tizimining huquqiy asoslari tubdan yangilandi.
Endi bir mulohaza yuritsak bo'ladi: ijtimoiy himoya iborasini, umuman olganda, saxovat egalarining muhtojlarga qayishuvi deb tushunish mumkin.
Bu qat'iyat — umuminsoniy qadriyatlardan biri. Bu qat'iyat — muqaddas islom dinining ham o'zak masalalaridan biri hisoblanadi. Bu qat'iyat — demokratiyaning ham asosiy talablariga to'la javob beradi. Bu qat'iyat — o'zbek milliy mentalitetining ham mag'zi-mag'ziga singib ketgan.
Hayot — hamisha harakatda. Uni bir zum to'xtatib turish yoki tarix g'ildiragini orqaga aylantirishning aslo iloji yo'q. Jamiyat doimo oldinga intilaverar ekan, u bilan birga ong ham tinimsiz o'zgarib boraveradi.
Lekin hech bir zamon ongni bir tuzumdan batamom voz kechib, ikkinchisiga o'tish davridagidek o'zgartirishga muhtoj bo'lmaydi.
Axir, tuzumni kim o'zgartiradi?
Inson.
Islohot kim uchun?
Odamlar uchun.
Shunday ekan, o'zgarishlar mohiyati ham shaxs, uning manfaatlari bilan bevosita bog'liq, islohotlar mas'uliyati ham to'g'ridan-to'g'ri fuqaro zimmasiga tushadi. Ko'rinib turibdiki, kuchli ijtimoiy himoya doimo davlat siyosatining ustuvor yo'nalishlaridan biri bo'lib kelgan. Mamlakat ijtimoiy sohani tartibga solmas ekan, toki yurtdagi ijtimoiy himoyaga muhtoj, yakka-yolg'iz yashovchilarning hayotini yaxshilamas ekan rivojlanishi aslo mumkin emas.
Mamlakatimizda bejiz davlat byudjetining asosiy qismi aynan ijtimoiy sohaga yo'naltirilmagan va bu qat'iy qoidaga izchil amal qilib kelinyapti.
Shu yilning 26 noyabr kuni Tibbiy-ijtimoiy xizmatlarni rivojlantirish agentligida O'zbekiston Xalq demokratik partiyasi, Moliya, Iqtisodiy rivojlanish va kambag'allikni qisqartirish, Favqulodda vaziyatlar, Bandlik va mehnat munosabatlari, Mahalla va oilani qo'llab-quvvatlash, Sog'liqni saqlash, Oliy va O'rta maxsus ta'lim, Xalq ta'limi, Maktabgacha ta'lim, Ichki ishlar vazirliklari hamda Milliy gvardiya, YuNISEFning O'zbekistondagi vakillaridan iborat nufuzli guruh ishtirokida “Ijtimoiy ish to'g'risida”gi qonun loyihasining muhokamasi bo'lib o'tdi.
Ma'lumki, O'zbekistonda uzoq vaqt davomida ma'lum ijtimoiy ish turlari amalga oshirilgan. Ularga nogironlarni tibbiy-ijtimoiy ekspertiza qilish va reabilitatsiya qilish, yolg'iz va yolg'iz qariyalarga hamda tashqaridan qarovga muhtoj nogironlarga kasanachilik, “Muruvvat” va “Saxovat” uylarida yolg'iz qariyalarga statsionar tibbiy-ijtimoiy xizmat ko'rsatish, protez-ortopediya mahsulotlari va reabilitatsiya texnik vositalari bilan bepul ta'minlash, bepul sanatoriylarda sog'lomlashtirish, “Mehribonlik” uylarida ota-ona qaramog'isiz qolgan bolalar va yetimlarga ijtimoiy xizmat ko'rsatib kelingan.
Qonun loyihasi 8 bob va 60 moddadan iborat bo'lib, ushbu qonun kelajakda ijtimoiy ish turlarini kengaytirish, inson, oilani qo'llab-quvvatlash bo'yicha ijtimoiy xizmatlar sifatini oshirish, ijtimoiy xizmatlarga muhtoj deb e'tirof etilgan zaif shaxslarga yuqori sifatli ijtimoiy xizmatlar ko'rsatish uchun davlat boshqaruvi va mahalliy davlat hokimiyati organlari, boshqa davlat tashkilotlari va ularning mansabdor shaxslarining mas'uliyatini oshirishni nazarda tutadi. Bu ijtimoiy himoyaga muhtoj va yordamga muhtoj aholining ijtimoiy himoyaga muhtoj qatlamlari toifalarini aniq belgilab beradi, davlat byudjetiga ajratilgan mablag'larni maksimal darajada maqsadli va o'rinli sarflashga imkon beradi va agar kerak bo'lsa, ularni tegishli aholi guruhlarining joriy ehtiyojlariga qarab qayta taqsimlash imkonini beradi. Ijtimoiy ishlarning bajarilishini monitoring qilish va baholashning belgilangan mexanizmi ijtimoiy himoya, ijtimoiy xizmatlar va ijtimoiy xizmatlar tizimini jamoatchilik nazoratiga ochiq qiladi, fuqarolik jamiyati institutlarining yanada rivojlanishiga yordam beradi, fuqarolarning o'zini-o'zi boshqarish organlari rolini oshiradi. Idoralararo hamkorlik va ijtimoiy sheriklikning rejalashtirilishi qiyin hayot sharoitida har bir kishini ijtimoiy qo'llab-quvvatlash tizimini yaratish, ijtimoiy ish provayderlarining to'liq reestrini va mamlakatda ijtimoiy xizmatlar oluvchilarning reestrini tuzish imkonini beradi.
Agentlik faoliyatida yangi o'sish nuqtalarini belgilab berishi kutilgan – “ijtimoiy ish” yo'nalishini rivojlantirish bo'yicha savobli ishlarni amalga oshirish va muhtoj oilalar va aholining yangi ijtimoiy xizmat turlari bilan qamrab olinishini kengaytiradi. Shuningdek, xizmat sifatini yaxshilaydi. Jamiyatimizda ijtimoiy xodim degan kasbning nufuzini oshirishga xizmat qiladi.
Agentlik idoralararo ishchi guruh deputatlik korpusining faol ko'magida va YuNISEFning O'zbekistondagi vakolatxonasining texnik ko'magida “Ijtimoiy ish to'g'risida”gi qonun loyihasini tayyorladi. Ko'rinib turibdiki, yaqin kelajakda ijtimoiy ish yurtimizning faol va obro'li kasb yo'nalishiga aylanadi.
Hikmatullo QODIROV,
“Hurriyat” muxbiri