Do'ppi

(Hikoya)

Muhayyo O'ROQOVA

Muallif haqida:
Muhayyo O'ROQOVA — 1980 yilda Toshkent viloyati, Bekobod tumanida tug'ilgan. 1999 yilda Bekobod pedagogika bilim yurtini, 2021 yilda Chirchiq Davlat pedagogika institutini bitirgan. Bekobod tumanidagi 2-umumta'lim maktabida boshlang'ich sinf o'qituvchisi bo'lib ishlaydi.
Ijod namunalari respublika matbuotida e'lon qilingan. “Ezgulik daraxti” nomli kitobi nashr etilgan.

Bugun bayram. Quyosh chiqquncha yumushlarimni saranjomlab bo'ldim. Do'kondan dadam yaxshi ko'radigan meva va shirinliklar oldim-da, yo'lga tushdim. Shoshgan sari yo'lim unmaydi. Aksiga olib, biror ulov ham uchramadi. Mahallamizga kirib borganimda yonimga bir mashina kelib to'xtadi. Oynasi qora bo'lganidan faqat haydovchini tanidim.

— O'tiring, opa, besh ming berasiz, tashlab qo'yaman, — hazillashdi mashina eshigini ochgan qo'shnimizning shaharlik nabirasi.

— Boringga shukur! Sal ertaroq kelmaysanmi? Oyoqlarim uzilay dedi…

Mashinaga o'tirishim bilan qo'shni xoladan shiringina tanbeh eshitdim:

— Sendayligimda shu yo'ldan har kuni uch marta qishloq markaziga piyoda borib kelardim. Sen hozirdan oyog'im deysan…

U yelkamdan quchib so'rashar ekan, dimog'imga gup etib qalampirmunchoq isi urildi. Biram yoqimli ifor! Buvimning kiyimidan ham shunday is kelardi. Chunki, ko'ylagining yoqasiga doim qalampirmunchoq taqib yurardi-da.

Mashina birpasda g'izillatib ota uyimga yetkazib qo'ydi. Xolani quchib xayrlashdim. Yillar davomida sog'ingan iforni yana bir bor to'yib hidlagim kelgandi.

Darvoza lang ochiq. Dadamning qiziq odatlari bor-da, uyda biror yig'in bo'lsa yoki bayram kunlari darvozani katta qilib ochib qo'yadilar. “Kelgan odam darvozaning tagida chaqirib turmasin, hijolatsiz kirsin”, deydilar.

Meni ko'rib, ukamning qizchasi:

— Ammam keldi! Ammam! — dedi-da, so'rashish ham esidan chiqib, hovli tomon chopib ketdi.

— Qaysi ammang, kattasimi, kichigi?

Ayam nabirasining qo'lidan tutgancha menga peshvoz chiqdilar. Ayam bilan so'rashib ulgurmay, dadam ko'rindilar.

— Yaxshiyam, bir mahallada yashaymiz, agar uzoqroq bo'lsa, bilmadim, yilda bir kelarmiding?

Dadam doim shunday. Har hafta kelsam ham shunday gina qiladilar. So'rasha turib, nogoh ko'zim dadamning boshidagi do'ppiga tushdi. Yaqindagina kiyganligi bilinib turgan, hali taxi yaxshi ochilmagan marg'ilon do'ppi. Esimni tanibmanki, boshidan do'ppini yechmaydilar. Hozir faqat masjidga boradigan yoki bo'lmasa ta'ziyali xonadon egalarigina do'ppi kiyishadi.

Shu kuni kechgacha ayamlarnikida qolib ketdim. Uyga qaytgach, kechasi allamahalgacha uxlolmadim. Xayolim dadamning yangi do'ppisida. Biram yarashib turibdi. Ko'z o'ngimdan o'tgan yili kasalxonada kechgan voqealar o'ta boshladi…

Dadam to'satdan shifoxonaga tushib qoldilar. Ikki oydan oshiq shifoxonada yotdilar. Doktorlar operatsiya qilish kerakligini, oxirgi umid shu ekanligini aytishdi. Operatsiya kuni aniq bo'lgach, qarindosh-urug' — hammamiz shifoxonaga keldik. Ammam vrach bo'lgani sabab, ko'p narsadan xabari bor. Ukam bilan ichkariga kirib ketishdi. Anchadan keyin ukamning ko'zlari qizargan holda chiqdi. Bizning yonimizga kelmay, nariroqda turgan amakilarimning yoniga qarab ketdi. Ayam bilan singlim dadam yotgan xonaga kirib ketdilar. Men shifoxonaning uzun yo'lagida qoldim. Hamshiralar ko'pchilik kirishiga ruxsat bermadi. Yo'lakdagi stulda kutib o'tiribman. Shu vaqt bir vrach kelib, hamshiraga:

— Beshinchi xonadagi bemorni operatsiyaga tayyorlang, yarim soatda operatsiya… — dedi.

Dadam… Beshinchi xonada dadam yotadi. Kecha yonidagi bemorlarga javob berilgandi.

Hamshira ayam bilan singlimni tashqariga chiqardi. Menga esa yana kirishga ruxsat bermadi. Hamshiraning narigi xonada ish bilan chalg'iganidan foydalanib, dadamning yoniga kirib oldim. Allaqachon dadam operatsiyaga tayyor bo'libdi. Ikki og'iz gaplashib ulgurmay, xonaga vrach kirdi. Dadamning ko'nglini ko'taradigan gaplardan gapirdi.

— Etingizning ozgina oshiqcha joyi bor ekan. Shuni olib tashlaymiz. Qiynalmaysiz, birpasda bo'ladi. Yengil operatsiya.

Dadam indamadilar. Chunki, kasaliniyam, nima uchun operatsiya qilishayotganiniyam juda yaxshi bilardi.

Xonadan chiqayotib, boshini ushladi-yu, menga qaradi:

— Do'ppimni olib ber! Dori qutilarining ustida.

Kiydirishimni istamay, do'ppini qo'limdan oldi. Qo'li qaltirab boshiga zo'rg'a kiydi. Insult ta'sirida o'ng qo'li yaxshi ishlamasdi.

Shifokor bir dadamga, bir boshida qiyshayib turgan do'ppisiga ajablanib qaradi.

— Siz operatsiyaga kiryapsiz! Do'ppi kerakmas!

— Bilaman. Keyin yechib qo'yarsiz.

Dadamning ovozi titrab chiqdi. Ko'zlaridan ikki tomchi yosh sizib yonog'iga tushdi.

Operatsiya yaxshi o'tdi. Dadam o'ziga kelganda yoniga kirdik. Boshida do'ppilari bor edi.