Ёзнинг биринчи куни туҳфаси
Биз ўқиган даврда мактаб ҳар йили августнинг охирида ўқувчиларга бепул дарсликлар тарқатар эди. 5-синф учун дарсликларни олиб келдим. Орасида, хотирам адаштирмаса, “Мактабда ишлаб чиқаришни ташкил этиш” дегани ҳам бор эди. Бу амалда меҳнат фани дарслиги ҳисобланар эди.
Лекин…
Уч ойга яқин пахта теримида қатнашганимиз учун меҳнат дарси керагидан ортиқ даражада қисқариб кетар, қолганларида ҳам мактабнинг боғида ишлар эдик. Ўқитувчимиз лоақал бир марта бўлсин: “Шу китобни очинглар, фалон мавзуни ўқинглар”, — демаган. Мусиқа фани дарсликларининг аҳволи ҳам шунга ўхшаш эди.
Камина “Мусиқа” дарслигини мустақил ўқиб, ноталарни ўрганганман. Кейин “Юлдузча” ашуласи куйини айнан шу дарсликдаги ноталар орқали ўрганиб, рубобда чаладиган бўлганман. Демак, “Мактабда ишлаб чиқаришни ташкил этиш” дарслиги ҳам бошдан-охир ўқилган, албатта.
Бир жойида парник қилиш ўргатилган-да.
Январь ойи ўрталарида устини шиша (ойна) ром билан ёпиш мумкин бўлган миқдордаги ерни 1 метрдан зиёдроқ қилиб қазасиз. Кейин унинг 70-80 сантиметрига янги гўнг соласиз. Устидан бирон челак иссиқ сув ҳам сепиб юборасиз. Шишали ромни бостириб, термометр қўйиб қўясиз. Бирон ҳафта кутсангиз, ичкарида иссиқлик 10 даражадан ошади. Тамом, январнинг охирги ўн кунлигида помидор уруғини экиш мумкин. Кечалари жуда совуқ келса, ром устидан эски кигизми ё кўрпами ёпасиз. Жуда қаттиқ совуқ бўлса, сим тортиб, ичкарида бир лампочка ёқиб қўйиш йўлини қиласиз. Хуллас, икки ойда помидор кўчати ерга олиб ўтқазишга тайёр ҳолга келиб, гуллай деб қолади.
Шуни ўқидим-у, тинчим бузилди-ку. Дадамнинг жонларини едим. Айвондаги ашқол-дашқоллар орасидан бир эски деразанинг ромини топдим. Устага уларга шиша қўйдириб беришларини сўрадим. Дадам раҳматли туман қишлоқ хўжалиги бошқармаси колхозлар бўлимининг бошлиғи эдилар.
— Помидор кўчатининг тайёрини керагича келтириб бераман, ўтқазасан, — дедилар. Шу гапга кўнаманми?
Хуллас, бешинчи-ўнинчи синфларда ўқиганимда ҳар йили ўзим ана шу кичкина парникда кўчат етиштириб, 1 апрель куни ерга ўтқазганман, 1 июнь куни биринчи қизарган помидорни узганман. Махсус дафтар тутиб, помидор ўстириш жараёнларини ёзиб борар эдим. Шунинг учун бу саналар қаттиқ ёдимда қолган.
Ким болалигини қўмсамайди, дейсиз?
Бу йил бозордан тайёр помидор кўчати сотиб олиб, 1 апрель куни ерга ўтқаздим. Тахминимча, 1 июнь куни биринчисини узишим керак эди. Худонинг қудратини қаранг: ўша куни илк ҳосилни олдик.
Мана, бугун 4 июнь. Яна 2 дона помидор қизарибди.
Бозор помидорга тўла. Ошхонамиздаги совиткич (холодильник) ҳам бу неъматдан холи эмас, албатта.
Бироқ…
Ўз қўлларинг билан етиштириб, узиб олиш гаштини, кайфини, шукронасини бошқа ҳеч нарса билан ўлчаб бўлмайди-да!..
Султонмурод ОЛИМ