O'zbekiston: Dunyo sari yo'l
Madaniy meros haftaligi qatnashchilari ilk marotaba o'tmish sirlarini kashf etish imkoniga ega bo'lishdi. “O'zbekiston madaniy merosi jahon to'plamlarida” loyihasi doirasida amalga oshirilgan “Obidalardagi bitiklar”ni ilmiy-amaliy o'rganish o'zining ahamiyatiga ko'ra, betakror va eksklyuziv hisoblanadi.
Mustaqillik bayramimiz arafasida dunyoning nufuzli davlatlari ziyolilari, tadqiqotchi olimlari yurtimiz hududidagi qadimiy yodgorliklar va ilmiy salohiyat sirlari bilan yaqindan tanishish maqsadida mamlakatimizga tashrif buyurdi.
Prezidentimizning tashabbusi bilan tashkil etilgan madaniy meros haftaligi dunyo olimlari nazarini yana O'zbekistonga qaratdi. «Yunesko» shafeligida o'tkazilgan haftalik doirasida O'zbekiston Elektron ommaviy axborot vositalari milliy assotsiatsiyasi tomonidan qator davlat va jamoat tashkilotlari bilan hamkorligida tashkil etilgan “O'zbekiston madaniy merosini o'rganish, asrash va targ'ib etish butunjahon jamiyatining III xalqaro kongressi” 22-23 avgust kunlari poytaxtimiz Toshkent shahrida bo'lib o'tdi.
Kongressning ochilish qismida Qoraqalpog'iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahridagi madaniyat markazlarining milliy buyumlar — xalq amaliyoti san'ati durdonalari ko'rgazmasi barchada xushnudlik kayfiyatini uyg'otdi.
Anjumanda so'zga chiqqan O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi senati raisining birinchi o'rinbosari Sodiq Safoyev, jumladan, shunday dedi:
— Prezidentimizning takliflarini qabul qilib siz aziz mehmonlarning yurtimizga tashrif buyurganingizdan mamnunmiz. O'ylaymizki, ushbu nufuzli anjuman har tomonlama manfaatli bo'ladi. Madaniy merosni asrab-avaylash har bir xalqning burchi, ularni jahon ommasiga taqdim etishdan maqsad esa millatimizning boy va noyob osori-atiqalari borligini ko'rsatish va kelajak avlodga yetkazishdir.
Dunyoning saksonga yaqin davlatlaridan kelgan qatnashchilar xohishiga binoan eramizning I asrida O'rta Osiyo hududida barpo etilgan qudratli Kushon imperiyasi osori-atiqalari, Abu Rayhon Beruniy nomidagi sharqshunoslik instituti fondida saqlanayotgan 26 ming jild qo'lyozma, 39 mingdan ortiq toshbosma kitoblar ko'rgazmasi birinchi marotaba namoyish etildi.
26 avgust kuni Samarqandda o'tkazilgan “Moddiy va nomoddiy madaniy merosni asrash: dolzarb muammolar va ularni hal qilish strategiyalari” xalqaro konferensiyasi shu bilan birga 22-27 avgust kunlari O'zEOAVMA tomonidan qator davlat va jamoat tashkilotlari bilan hamkorlikda Toshkent, Termiz, Buxoro va Samarqand shaharlarida “O'zbekiston buyuk yo'llar va sivilizatsiyalar chorrahasi: imperiyalar, dinlar, madaniyatlar” mavzusidagi madaniy meros haftaligi davomida o'tkazilgan tadbirlar butun jahon ahlining diqqat markazida bo'ldi desak xato bo'lmaydi. Anjumanga tashrif buyurgan mehmonlarning Toshkentda qad rostlayotgan Islom sivilizatsiyasi markaziga tashrifi yanada e'tiborga molik bo'ldi.
Shuningdek, xorijlik mehmonlar O'zbekiston musulmonlari idorasida saqlanayotgan Islom olamining noyob mulki — Usmon Qur'oni hamda islomshunos olimlar tomonidan Usmon Qur'oniga tenglashtirilgan katta Langar Qur'oni bilan tanishish imkoniga ega bo'lishdi. Shuni alohida ta'kidlash kerakki, O'zbekiston uchinchi halifa Usmon ibn Affon buyrug'iga binoan yozilgan har ikki Qur'on kitobiga ega bo'lgan ulug' mavqedagi davlat sanaladi.
Madaniy meros haftaligi qatnashchilari ilk marotaba o'tmish sirlarini kashf etish imkoniga ega bo'lishdi. “O'zbekiston madaniy merosi jahon to'plamlarida” loyihasi doirasida amalga oshirilgan “Obidalardagi bitiklar”ni ilmiy-amaliy o'rganish o'zining ahamiyatiga ko'ra, betakror va eksklyuziv hisoblanadi.
F.Starra, (AQSh) O'zbekiston madaniy merosini o'rganish, asrash va targ'ib etish butunjahon jamiyati kengashi a'zosi:
— Men tadqiqot ishlari ishtirokchisi bo'ldim va shunga amin bo'ldimki, O'zbekiston qadimiy osori-atiqalari bilan butun dunyoni hayratda qoldira oladigan mamlakat ekaniga guvohman. Bu ko'xna va noyob topilmalar chekka qishloqlarda, hatto odamlarning uylarida ham saqlangani o'zbek xalqining o'z qadriyatlarini e'zozlashini anglatadi.
Ayniqsa, Samarqandda barpo etilgan Sohibqiron Amir Temur davriga monand “Bog'ishamol”ga qilingan tashrif mehmonlarni XIV-XV asrga sayohatga chorlagandek bo'ldi.
O'zbekiston Elektron ommaviy axborot vositalari milliy assotsiasiyasi tomonidan uyushtirilgan “O'zbekiston madaniy merosini o'rganish, asrash va targ'ib etish butunjahon jamiyatining III xalqaro kongressi” mazkur haftalikdagi ilk anjuman bo'lgani bilan e'tiborlidir.
Kongressda xorijlik qatnashchilar uchun O'zbekistonning moddiy va ma'naviy merosi eramizdan avvalgi asrlarga borib taqalishi va hozirgi kungacha qo'l mehnati bilan yaratilayotgan me'moriy, hunarmandchilik osori-atiqalari millatimizning milliy an'anasiga aylangani atroflicha aytib o'tildi.
O'zbek xalqi yaratgan durdona yodgorliklar, hunarmandchilik, kashtachilik buyumlari va plotnolarining bir qismi Fransiya, Germaniya, Buyuk Britaniya, Rossiya, Turkiya, Yaponiya, Chexiya, Polsha singari mamlakatlar muzeylarida saqlanadi. Madaniy meros haftaligi arafasida barcha davlatlar hamda O'zbekistondagi noyob durdona asarlar haqidagi ma'lumotlar to'planib, “O'zbekiston madaniy merosi jahon to'plamlarida” turkumida o'ndan ortiq tomda albom-kitoblar chop etildi va taqdimoti o'tkazildi.
Majlislar zalida o'rnatilgan maxsus zangori ekranlarda madaniy merosimizning Angliya, Germaniya, Fransiya, Turkiya va boshqa davlatlar muzeylarida saqlanayotgan milliy va qadimiy buyumlar vedio lavhalarda namoyish etildi.
Respublikamizda bunday nufuzli anjumanlarning o'tkazilishi, birinchi navbatda, o'zligimizni anglab olishga zamin yaratadi. Qolaversa, dunyoning rivojlangan davlatlari oldida biz ham o'z qudratiga ega mamlakat ekanimizni ko'rsatib turadi.
Haftalik doirasida yuqorida ta'kidlanganidek, mehmonlar Toshkent, Termiz, Samarqand va Buxorodagi qadimiy obidalarga sayohat qilishdi, madaniy obidalar ilmiy o'rganildi hamda yurtimizda qadimdan mavjud bo'lgan imperiyalar, diniy qarashlar va madaniyatlar borasida fikr-mulohazalar almashinildi.
Tadbirlarda jahon yetakchi davlatlarining taniqli olimlari, ilmiy kutubxona hamda muassasalar xodimlari, xorijiy va mahalliy ommaviy axborot vositalari vakillari ishtirok etdi.
Yusuf Jo'rayev,
“Hurriyat” muxbiri.