Yolg'on ham evi bilan-da!
Ijtimoiy tarmoqlarda
Qiziq zamon bo'ldi, ba'zida ijtimoiy tarmoqlarda qaysi bir mashhur odamning vafot etgani haqidagi xabar tarqalib ketadi. Lekin, Xudoga shukrki, ketidan bu gapning yolg'onligi ham yozib chiqiladi. Hay, endi bir shov-shuv-da, desangiz, buning ortida bir inson, uning taqdiri turibdi. Axir, oldingi xabarni o'qiganlarning hammasi ham keyingi xabarni o'qiydi yo ko'radi, deb o'ylaysizmi?..
Buni qarangki, ikki hafta burun “Telegramm” tarmog'ida Shoira Azimovaning “Prezident qo'lidan unvon olishni xohlamagan shoir Rauf Parfi” degan materiali e'lon qilindi. Tagiga: “Rauf Parfi nega: “Unvon ‒ men uchun harom”, degan?” so'zlaridan iborat tagsarlavha ham qo'yilgan.
Hozirgacha uni 15 ming 86 kishi ko'ribdi.
Matnga e'tibor qaratsangiz, bunga tamoman zid holat bayoniga duch kelasiz. Rauf Parfi umrining oxirlarida poytaxt chekkasidagi qaysi bir zavodning yotoqxonasida oilasi bilan turar ekan. Militsiya xodimlari: “Propiskangiz yo'q”, deb kelaverib, bezor qilishganida, har gal ularga “O'zbekiston xalq shoiri” unvonini tasdiqlovchi guvohnomani ko'rsatib, qutulib qolar emish. “Bu hujjatni faqat shuning uchun olib yuraman”, deb aytgan emish uni ko'rishga borganlarga.
Yaqinlarining aytishicha, hayotining so'nggi yillarida Rauf aka pasportini yo'qotib qo'ygan, ana xolos, haqiqat bu yoqda ekan-ku!
Demak, mabodo militsiya xodimlari surishtirib kelgan bo'lsa, propiska emas, avvalo, pasportni so'rab kelgan. Shunday ekan, unvoni bitilgan yorliqni ko'rsatgan bo'lishi tabiiy holat.
Yana bir jiddiy xato: Rauf Parfiga 1999 yili Mustaqillik bayrami arafasida hukumatning qarori bilan O'zbekiston xalq shoiri unvoni berilgan emish. Birinchidan, mamlakatimizda davlat mukofotlarini hukumat, ya'ni Vazirlar Mahkamasi bermaydi, davlat beradi. Ikkinchidan, bunday unvon qaror bilan emas, Prezident farmoni bilan beriladi. Savodsizlik ham shunchalik bo'ladimi?! Bloger bo'lsangiz o'zingizga, istaganimni yozaman desangiz xato qilasiz! Avval siyosiy jarayonlarni bir qur o'rganib olsangiz o'zingizga yaxshi. Elga kulgu bo'lmaysiz.
Amaldagi tartibni yaxshi bilamiz. Rauf Parfi nomzodi mukofotga O'zbekiston Yozuvchilar uyushmasi raisi imzosi bilan tavsiya etilgan. Bunda uyushmaning o'sha paytdagi raisi Abdulla Oripovning adolatli tashabbuskorligini ham esdan chiqarmaslik kerak.
Bundan tashqari, tartib-qoidaga ko'ra, mukofotga tavsiya etilganlarning hujjati oldindan tayyorlanadi. Ularni nomzodning ishtirokisiz amalga oshirishning hech iloji yo'q. Pasport, ma'lumotnoma, yaqin qarindoshlar haqida ma'lumotlar va hokazolar yig'iladi. Ana endi vafotidan keyin mukofotga tavsiya etilganlarning hujatlarini tayyorlashning qanchalar azob ekanini ko'z oldingizga keltiring.
Aytmoqchimizki, Rauf aka unvonga tavsiya etilganidan to'la xabardor bo'lgan. Voz kechsa, nega o'sha mahal voz kechib qo'ya qolmagan? Amaldagi tartiblar bo'yicha, hech kimga tomdan tarasha tushganday, ya'ni kutilmaganda, hech qanday hujjat so'ramay yo majburan davlat mukofotlari berilmaydi.
Shoir bu unvonni olganida hamma xursand bo'lgan emish-u, uning o'zi xursand bo'lmagan emish. Bu ‒ mutlaqo bo'lmagan gap!
Birinchidan, unvonni tasdiqlovchi guvohnomani, boringki, militsiya xodimlariga ko'rsatish uchun bo'lsa ham, yonida olib yuribdi ekan-ku. Ikkinchidan, davlat bu unvon egasiga umrining oxirigacha har oy eng kam oylik maoshning ma'lum miqdorida pul to'lab boradi. Rauf aka shu pullarni olmagan, deb hisoblaysizmi? Buni tasdiqlovchi hujjat bormi qo'lingizda? Aksincha, davlat arxivida bu pullarni har oy imzo chekib olgani to'g'risida ma'lumotlar saqlanadi.
Endi mana bu siyosiy savodsizlikka diqqat qiling: oradan bir kun o'tib, o'sha vaqtda mamlakat Prezidenti bo'lgan Islom Karimov unvonlarni egalariga topshirgan emish. Holbuki, o'sha paytdagi qoidaga ko'ra, Mustaqillik arafasida farmon bilan taqdirlanganlarga mukofotlar Konstitutsiya kuni arafasida, ya'ni dekabrning boshlarida topshirilgan. Bu — haqiqat. Buni hamma biladi.
Odamlar o'z manfaatlariga moslab, tarixni xohlagancha bo'yab-bejab ko'rsataversa, voqelikni ko'rgan-bilgan, uning ichida bo'lgan, bevosita guvoh kishilar qarab turaversak, adolatdan bo'ladimi?!
Yolg'onning yolg'onligini kimdir isbotlab berishi kerak-ku!
Axir, Rauf Parfi yolg'onni juda-juda yomon ko'rar edi. Shuning uchun, aziz birodarlar, kelinglar, o'z tariximiz, o'z davlatimizni o'zimiz yomonlashni bas qilaylik. Juda yomonlagimiz kelib ketsa, hech bo'lmaganda, yolg'on-yashiqlarni qo'shib-chatib, xalqni, yosh avlodni bunday chalg'itmaylik!
Sultonmurod OLIM,
filologiya fanlari nomzodi,
O'zbekiston Yozuvchilar uyushmasi a'zosi