Bayram sahnasidagi quvonch ko'z yoshi

27 iyun — Matbuot va ommaviy axborot vositalari xodimlari kuni ekanligini bugun hamma biladi va mana, necha yildirki bu sana o'ziga xos bayram sifatida keng nishonlanib kelinadi. Ammo bu bayramning qanday yuzaga kelganligi, bu borada chekilgan zahmatlaru, duch kelgan turli to'siqlarni hamma ham bilavermasa kerak. Bir matbuotchi olim sifatida bunga mening ham baholi qud­rat hissam qo'shilgani va bu voqea shunchaki, o'z-o'zidan bo'lib qolmaganligini siz azizlarga qisqacha aytib o'tmoqchiman.

Ma'lumki sovet davrida matbuot kuni “Pravda” gazetasi tashkil topgan kun – 5 mayda nishonlanardi. Mamlakatimiz o'z mustaqilligiga erishgach matbuot kuni ham milliy ruhiya­timizdan kelib chiqqan holda belgilanishi lozim edi. Men “Milliy matbuot kunimiz qachon?” degan maqola yozdim va u “Xalq so'zi” gazetasining 1991 yil, 17 dekabr sonida bosilib chiqdi. Men maqolada o'lkamizda ilk bor milliy mustaqillik g'oyalarini xalqqa yetkazgan “Taraqqiy” gazetasi nashr etilgan kun bu bayram uchun asos bo'la olishini bayon qilgandim. Mazkur maqolam garchi “Munozaraga chorlov” rukni ostida berilgan bo'lsa-da, o'sha paytda birorta olim va mutaxassis bu haqda fikr bildirmagandi. Shundan so'ng men 1906 yilning 14 (27) iyunida birinchi soni bosilib chiqqan bu gazeta milliy matbuotimizning haqiqiy ilk nashri bo'lganligi haqida “Taraqqiy” boshlagan yo'l” sarlavhali maqola yozdim va u “Xalq so'zi” gazetasining 1992 yil 24 aprel sonida bosilib chiqdi (Bu maqolalarni tayyorlashda “Xalq so'zi” gazetasi xodimi, hozirda faxriy jurnalist Salohiddin Muhiddinovning xizmati katta bo'lgan edi). Mazkur maqola ko'pchilikka manzur bo'ldi va O'zbekiston Jurnalistlari ijodiy uyushmasining yig'ilishida ko'rib chiqilib, “Taraqqiy” gazetasi chiqqan kun milliy matbuot kuni bo'lishga munosib degan qarorga kelinib yuqori idoralarga yuborildi. (Bu paytda respublika Jurnalistlari uyushmasining raisi vazifasida ishlagan haqgo'y jurnalist Lutfulla Kabirov bu ishda bosh-qosh bo'lgandi).

Ammo negadir hamkasb olimlardan hech qanday sado chiqmasdi, faqat bir amaldor muharrir meni ko'rib: “Sen nima balolarni yozib yuribsan, “Ishtirokiyun” gazetasi tashkil topgan kun matbuot kuni bo'lishi kerak!” — deb dag'dag'a ham qilgan. Shunda men u kishiga: “Ishtirokiyun” – o'lkamizda chiqarilgan birinchi kommunistik gazeta, u chiqqan kunni matbuot kuni deb e'lon qilish – “Pravda” gazetasidan farq qilmaydi-ku…”− deb o'zimni oqlaganim esimda.

O'sha kunlari menga hurmatli shoirimiz Erkin Vohidov (oxiratlari obod bo'lsin) telefon qilib qoldi, u kishi Oliy Kengashda Oshkoralik komitetining raisi ekanlar: “Sizning “Taraqqiy” gazetasi chiqqan sana Matbuot kuni bo'lsin degan taklifingiz o'rganilayapti, o'tadiganga o'xshaydi, hamkasblaringizga ayting, shu fikrni qo'llab-quvvatlab chiqishsin”, dedilar. Men hamkasblarimdan biriga bu fikrni aytdim, u “Ko'ramiz”, deb qo'ydi va jim bo'lib ketdi va nihoyat bu sana rasmiy bayram sifatida tasdiqlangan kuni uning boshqa bir muallim bilan birgalikda “Taraqqiy” gazetasi haqidagi maqolasi bosilib chiqdi, ammo bu maqolada mening takliflarim haqida lom-mim deyilmagan, go'yo bu taklifni ular oldinga surganday taassurot paydo bo'lgan edi. Mayli, nima bo'lganda ham “Taraqqiy” gazetasi chiqqan kunning milliy matbuotimiz bayrami sifatida rasman tasdiqlanganligidan xursand edim.

Mana, o'sha bayram kuni keldi, poytaxtning eng muhtasham saroyi – Alisher Navoiy nomidagi teatr binosida bu kun nishonlanadigan bo'ldi va bu tantanaga men ham taklif etildim. Teatr oldida karnay-surnaylar, tantana avjida. Men bu yerga kirib borayap­manu, ammo negadir dilim juda g'ash: “Taraqqiy” − o'lkamizda birinchi bo'lib milliy mustaqillikka chaqirgan gazeta, o'sha davrda ozodlik va taraqqiyot uchun kurashgan ne-ne ajdodlarimiz unda ishtirok etishgan. Ming afsuski, o'sha otalarimiz, akalarimiz, adib va jurnalistlarimizdan birortasi bu kunga yetib kelisholmadi, ular qamaldi, otildi, yo'q qilindilar… Koshki ulardan birortasi hayot bo'lsayu, o'sha qariyaning qo'ltig'iga kirib shu tantanaga boshlab borsam, deb ma'yus xayol qilardim o'zimcha. Tantanali majlisda umrimda birinchi marta bunday katta izdihomda sahna to'rida o'tirganimcha milliy mustaqilligimiz osonlikcha amalga oshmagandek bu kun, bu bayram ham o'z-o'zidan qo'lga kiritilmaganligi, buning uchun kurashganimizni va yengganimizni o'ylab o'tirardim, qarangki shu payt ko'zimdan nogahon yosh ham chiqib ketibdi. Majlisdan qaytsam uydagilar: “Nega sahnada yig'lab o'tirdingiz, tinchlikmi?” — deb so'rab qolishdi, men xijolat bo'lib: “Xursandligimdan…” — deya olganman xolos…

Mana joriy yil bu bayram juda keng miqyosda shodu xurramlik bilan nishonlanmoqda. Res­publikamiz jurnalistlari va barcha sohadagi ommaviy axborot vositalari xodimlari mamlakatimizning tobora ravnaqi uchun, xalqimizning baxtu saodati uchun bel bog'lab astoydil mehnat qilishmoqda.

Muxtor Xudoyqulov,

jurnalist, filologiya fanlari doktori,

professor.

Yangiliklarni do'stlaringizga ulashing

Fikr bildirish

Email manzilingiz chop etilmaydi. Majburiy bandlar * bilan belgilangan

eighteen − ten =