Kechinma yoki fermerning Jilvon arig'i bilan xayoliy suhbati

G'ijduvondan kelayotgan yengil mashina Qo'riq burilishidan Shofirkon yo'liga qayt­­di. Va Jilvon cho'lini katta-kichik qish­loqlardan ajratib turuvchi kanal bo'ylab shitob bilan yelib keldi-da, Denov qishloq fuqarolar yig'ini hududidagi dehqon fermer xo'jaligi (sobiq Y.Oxunboboyev)ga qarashli qishloq — Olotga yetay deganda sekinladi. Ko'prik yonida to'xtadi. Undan nuroniy chehra, so'zlashlari, xatti-harakatida samimiyat balqib turadigan, yetmishdan oshgan kishi tushdi. U asli nekkishilik bo'lib, hozirda G'ijduvon shahrida istiqomat qiluvchi, shofirkonliklardan “o'zimizning rais” yorlig'ini olgan, bugungi kunda Jilvon cho'lida fermerlik qilayotgan Qahramon Abdullayev edi. U bahor havosidan huzurlangan alfozda ohista yurib, ko'prik ustiga chiqdi. Oqayotgan suvga termulib qoldi.

 

— Ey, ming yillar osha bag'ringdagi “obi hayot” bilan borliqqa jon bag'ishlagan muqaddas Jilvon arig'i, — beixtiyor pichirladi u. — Mavjlaringda hayot mohiyatini ko'raman. Sen yaqin-yaqinlargacha Denovni cho'ldan ajratib turuvchi bir vosita eding. Obod turmush cho'lga ham o'tdi. Jilvonda qishloqlar paydo bo'ldi. Endi ularning o'z maktablari, bolalar bog'chalari, do'konlari bor. Bir-biridan chiroyli uylar qurilgan. Hovlilar bog'larga burkangan.

— Bu qishloqlarning barpo bo'lishi va obod bo'lishiga o'zingiz bosh bo'lgansiz, — suvdan sado eshitilganday bo'ldi. — Ish faoliyatingiz o'ta sinovli – qayta qurish, oshkoralik hamda mustaqillikka erishuvimiz jarayonidagi o'tish davrlariga to'g'ri keldi.

– Bunga men emas, xalqimiz ongidagi o'zgarishlar sabab bo'ldi,–xijolat tortgan bo'ldi Qahramon aka.

– To'g'ri, ishni davr talabini tushungan, joylardagi rahbarlar bajaradi, – uning kamtarligini sharhlaganday bo'ldi Jilvon arig'i. – Siz xizmat vazifangizga mas'uliyat bilan yondashdingiz: odamlarga uy-joy qurish va tomorqa uchun yer ajratildi, aholi ichimlik suvi, tabiiy gaz bilan ta'minlandi. Ko'makka muhtoj oilalar nazoratingizda bo'ldi. Hududdagi uch maktab beshtaga yetdi. O'sha vaqtlarda xayr-saxovatga yo'g'rilgan ishlar mamlakatning barcha viloyatlarida ham birday amalga oshdimi? Qancha rahbarlar sovuqqonligi uchun ishdan olingan edi.

– Buklangan simni to'g'rilasang, buklangan yerda to'piqcha qoladi. To'piqchani yo'qotish uchun simni teskari tomonga qayirib, qayta to'g'rilash kerak. Kechuvda otni almashtirib bo'lmasa ham, yurt ravnaqi uchun ba'zi kasbdoshlarimizga simga murojaat etilganday munosabatda bo'lingani to'g'ri bo'lgan.

— Dehqon nega o'z ishidan sira chalg'imaydi? Nima uchun u hamma davrda ham yorug' yuz bilan yura oladi?

— Dehqonga dehqonchilikka aloqasi bo'lmaganlar qiyinchilik tug'diradi. Undaylarga, o'z yo'lingdan qolma, o'z yo'lida bo'lganlarni chalg'itma, deging keladi. Dehqonning doim mag'rur, erkin yurishiga sabab uning halol mehnatga ko'nikkanligidir. Qo'l mehnatiga asoslangan boshqa kasb egalari ham shunday. Ularning baxtiyorligi – boylik, mansab, soxta obro' ilinjida yurganlarning xushvaqtligiga o'xshamaydi. Shu sababdan mag'lubiyat, zafar tushunchalari nisbiydir.

— Buni qanday izohlaysiz?

— Vaqt degan hakam oldida ba'zan mag'lubiyat zafarga, zafar mag'lubiyatga aylanishi mumkinligini ko'p insonlar taqdirida ko'rdik. Bir o'rinbosar o'n besh yillar boshlig'i ortidan zimdan ish ko'rib, oxir lavozimidan chetlatishga erishdi. Sobiq rahbar partiyadan o'chirildi. Uning o'rnini egallagan o'rinbosar o'sha yili tug'ilgan o'g'liga Zafar, deb ism qo'ydi. Lekin erishgani zafar emas, mag'lubiyat bo'lib chiqdi. Rahbarligi bir yilga ham bormadi – qamaldi. Ko'p o'tmay dunyodan o'tdi. Demoqchimanki, rais ham aslida ko'p qatori dehqon peshona teri ortidan keladigan daromaddan rizqlanuvchi inson. Uning dalada yasanib-tusanib, viqor bilan yurishi to'g'ri emas. U ham dehqonchasiga kiyinishi, jaydari muomalaga ko'nikishi shart.

— Xo'jalik raisi, avvalo, dehqonni himoya qiluvchi, uning erkin ishlashi, o'z daromadidan erkin foydalanishini ta'minlovchi shaxs, demoqchisiz-da?! O'rni kelganda aytay. Siz shunga rioya qildingiz. O'sha qiyinchilik­lar davrida ikkita maktab qurishning o'zi bo'lmaydi.

— Bir achchiq haqiqat bor. Xo'jalik ehtiyo­­ji uchun bo'lsin, sarmoyadorga murojaat qildingmi, senga nisbatan to'g'ri munosabat bildirilmaydi. Shu sabab, vazifamni hamisha mas'ul tashkilotlar orqali bajarganman.

— Manfaat menga o'xshaydi, — to'lg'ondi Jilvon arig'i. — Suzishni bilmasang, cho'kasan. Bilsang, maza qilib cho'milasan.

— To'g'ri, hozir ahvol o'zgardi. Tadbirkorlik, fermerlikka keng yo'l ochildi. Ayonki, hamkorlar orasiga manfaat aralashsa, bu ularni yaqinlashtirishi ham, bir-biridan uzoqlashtirishi ham mumkin. Chunki bir-birimizga nisbatan ma'naviy in'omimiz bo'lmasa, diydor, suhbat zerikarli aloqaga aylanadi.

— Talabalik davridan tumandoshimiz, atoqli adabiyotshunos olim Ibrohim Haqqul bilan do'st bo'lganman. U kishi orqali ko'p adabiy davralarda bo'ldim. Olimdan olganim – fikr. Bu esa mehnat faoliyatimda asqotdi. Xo'jalik hududida yashovchi Ochil Mo'minov, Ahad Hasan, Xalil Qodirov, Akbar Hakimov, Toshpo'lat Ahmad, Afzal Karimov, Ilhom Haydarov singari viloyat, respublika miqyosida nom qozonganlar bilan doimiy muloqotni kanda qilmadim. Maslahatlariga suyanib ish yuritdim.

— Ko'pchilikka yoqqan jihatingiz shundaki, kimning xalq uchun amaliy xizmatini bilsangiz baralla aytdingiz. Bu odatingizni, ayniqsa, o'qituvchilar qadrlashadi.

— Maktab va undagi ustozlar diydorini ma'naviy ehtiyojlar doyasi, deyish mumkin. Ular shuning uchun ham sharafli kasb egalariki, saboq berish uchun sinfga – o'quvchilar oldiga ularning o'zlari kirib keladilar. Holbuki, toliblar ilm olish uchun ustozlar yo'liga umrlarini tikishgan. Sharq falsafasida “ruhiy ustozning nilufar misol poyqadami” deganda o'qituvchi nazarda tutilgan.

— Dehqon ham ma'naviyat kishilariga juda yaqin bo'lgan kasb egasi. Yetishtirilgan mahsuloti iqtisodiy ehtiyojimizni qondirsa, u yashnatgan dalalar shukuhi dillarga zavq bag'ish­laydi.

— Qaysi soha egasi bo'lmasin, insonda zakovat va hissiyot quvvati mushtarak bo'lsa, tafakkurining “chehra”si ochiladi, turmushi go'zallashadi.

Qahramon Abdullayev loyqalanib bo'lsa ham, erkalanib oqayotgan Jilvon arig'i bilan suhbatlashdimi, o'zini o'zi savolga tutdimi, har holda ruhiyatida ancha yengillik sezdi. Kelib mashinasiga o'tirdi. Gaz berdi. Olot, Quyi­boloyiro't, Mahallai bolo, Mahallai Boqi, Rabot qishloqlari oralab, Nekkishi tomonga yo'naldi. Uni ota uyida — yurtimizning turli go'shalarida mas'ul vazifalarda ishlayotgan, o'z sohalari bo'yicha Qahramon akaning ezgu ishlarini davom ettirayotgan farzandlari – Asiljon, Alijon, Akmal va Telmonjonlar kutib turishgan edi.

I. YO'LDOShEV.

Buxoro

Yangiliklarni do'stlaringizga ulashing

Fikr bildirish

Email manzilingiz chop etilmaydi. Majburiy bandlar * bilan belgilangan

12 − 3 =