Vijdon ursa qalb ichra tug'yon…
Farida AFRO'Z
Muallif haqida:
Bo'tayeva Farida Qo'ziyevna ( Farida Afro'z) — 1956 yili Qo'qon shahrida tug'ilgan. Qo'qon davlat pedagogika institutini bitirgan.
1999 yili O'zbekiston Prezidenti farmoni bilan “Shuhrat” medali hamda 2001 yili “O'zbekiston Mustaqilligining 10 yilligi” ko'krak nishoni, 2017 yilda “Do'stlik” ordeni bilan taqdirlangan.
Shoiraning “Qirqkokilligim”, “Iztirob ko'ylagi”, “Tunlar isyoni”, “Ko'zim manim…”, “Qurbonjon dodxoh”, “O'zimdan o'zimgacha”, “Ushshoq”, “Tasbih”, “O'sha kun bugundir”, “Kuzdan arazladim”, “Men, sen, u” singari she'r va dostonlardan iborat kitoblari chop etilgan. Moskvada, Turkiyada bir qancha she'riy kitoblari nashrdan chiqqan.
Shoira bugungi kunda Oliy Majlis qonunchilik palatasi deputati. O'zbekiston Yozuvchilar uyushmasi a'zosi.
Vijdon ursa qalb ichra tug'yon…
* * *
Ona yer – tufroq qolib,
osmon bilan ovvoramiz,
Jon berib, joning olar, jonon bilan ovvoramiz.
Ko'zlaringga jovdirar,
sarson visol, sargashta ishq,
Yosh to'kib, yirtib yaqo, hijron bilan ovvoramiz.
Tegramizda xur malaklar,
biri singil, biri yor,
Insof qolib, inson qolib, shayton bilan ovvoramiz.
Otamiz mezbon edi,
oh, onamiz mezbon erur,
Zor etib har ikkisin, mehmon bilan ovvoramiz.
Har nafas yoningda dildosh,
har mushkulotingga yechim,
Yaxshilar bunda qolib, yomon bilan ovvoramiz.
Chin haqiqat yo'li boshqa,
chin vafoliq o'zgadir,
Haq qolib, iymon qolib, yolg'on bilan ovvoramiz.
Ko'ngli ummon kimsalarning
jilg'asidin suv ichib,
Roz qolib, shukron qolib, to'g'on bilan ovvoramiz.
Bizni Haq hur ayladi,
nur ayladi, ozod etib,
Har tarafga qulf urib, qo'rg'on bilan ovvoramiz.
Har kishiki, ko'zi ochdir,
ko'r qilar, to'zoni ganj,
Yo'l ko'rsatar sarbon qolib, karvon bilan ovvoramiz.
Kimki bizga intizordir,
Farid Afro'z chin so'zim,
Jonim nisor, chin do'st uchun qurbon bilan ovvoramiz.
ONA TILIM
“Ona tilim!” desam, birdan,
Turku turon bosh ko'tarar,
Tosh bitiklar, O'rxun xati,
ilmu urfon bosh ko'tarar.
“Ona tilim!” desam, nogoh,
Qad rostlaydi “Alpomish”lar,
“Go'ro'g'li”yu “Kun tug'mish”lar,
qadim arkon bosh ko'tarar.
“Ona tilim!” desam, yo, Haq,
Moturidiy, Zamaxshariy,
Buxoriylar qonda yoqqan nuri
Qur'on bosh ko'tarar.
“Ona tilim!” desam, masrur,
Beruniyning qomuslari,
Ibn Sino malham tutgan dardga
darmon bosh ko'tarar.
“Ona tilim!” desam, mag'rur,
Yarim jahon tilga kirar,
Silsilasi zilziladay
Sohibqiron bosh ko'tarar.
“Ona tilim!” desam, abad,
Navoiydan navo kelar,
Besh qit'aga nur taratgan beshta
doston bosh ko'tarar.
“Ona tilim!” desam, shahdam,
Saf tortgaydir Ulug'beklar,
Ali Qushchi xushin olgan yulduz,
osmon bosh ko'tarar.
“Ona tilim!” desam, yo, Rab,
So'z yonadi otash misol,
Mashrabini dorga osgan g'ofil
arqon bosh ko'tarar.
“Ona tilim!”desam, yig'lar,
Uvaysiylar, Nodiralar,
Momolarim nazm etgan latif
Ho'qon bosh ko'tarar.
“Ona tilim!” desam, o'rtab,
Shahid ketgan Qodiriylar,
Avloniylar, Usmon Nosir, Fitrat,
Cho'lpon bosh ko'tarar.
“Ona tilim!” desam, titrab,
G'afur G'ulom, Oybek, Qahhor,
Mirtemirlar umrin yegan buyuk
armon bosh ko'tarar.
“Ona tilim!” desam, shaksiz,
Haqqim ko'pdir dunyolarda,
Buyuklarni bot-bot bergan
pokiza qon bosh ko'tarar.
“Ona tilim!” desam, endi
O'z tilimda O'z Bekka xos,
Men so'z aytsam, bani bashar,
jumla jahon bosh ko'tarar.
“Ona tilim!” desam, bugun,
Ajdodlarim, qarang, qarang,
Yana Sharqdan yangilangan
O'zbekiston bosh ko'tarar.
* * *
Alla aytsa, millat onasi,
Yulduzlar poyiga to'kilar.
Osmon tushar oyoq ostiga,
Falakning choklari so'kilar.
Alla aytsa, millat onasi,
Indamay tinglaydi dunyolar.
Duv to'kilar, qoya toshlari,
Shashtidan qaytadi daryolar.
Alla aytsa, millat onasi,
Vatandan xoinlar chiqmagay.
O'g'il-qizi or deb yashaydi,
Kelinlar nojinslar tug'magay.
Alla aytsa, millat onasi,
Nomuslar yanchilmas, qul qolmas.
Ishq ichra yonar jo'mardlar,
Va aslo ayoli tul bo'lmas.
Alla aytsa, millat onasi,
Tomirda hur hayot uyg'onar!
Oh, ayol, allang ayt, allangdan,
Allohning Arshi ham tebranar…
* * *
Burgut bo'lsang, samoviy parvozingda uch,
Oxumisan, tog'u tosh qoyalaring quch,
Ey, sen, fitna, razolat – xayollari puch,
Bilginki, g'oliblar tahlil qilinmas.
Sen magarki, shamolsan, ortingga qaytma,
Quyosh bo'lsang, shafaqning qo'shig'in aytma,
Mardmisan, jo'mardlik taxtidan ketma,
Bilginki, g'oliblar tahlil qilinmas.
Maydasanki, chil-parchin bo'lishing tayin,
Tegirmonda yancharlar, yanchilgan sayin,
Ey, dunyosi xaroba, umri betayin,
Bilginki, g'oliblar tahlil qilinmas.
Zo'rmisan, gar, zo'rliging ko'rsatib o'tgil,
G'o'rmisan, bas, peshonang qismatga tutgil,
Nochormisan, nochorlik sharobin yutgil,
Bilginki, g'oliblar tahlil qilinmas.
Chumoli ne qilar, fillar jangida,
Muz yonmagay, aslo, olov rangida,
Tun kezmagay, illo, omad tonggida,
Bilginki, g'oliblar tahlil qilinmas.
Aslida-ku, g'oliblik Haqdan inoyat,
Har ne ishga qo'l urar, bo'lar karomat,
Bu ham bitta hidoyat, ajib, sinoat,
Bilginki, g'oliblar tahlil qilinmas.
Kuzak o'tib, qish keldi, keladi navro'z,
Har bir maysa, har chechak, aytar g'olib so'z,
O, mag'lublik sengamas, Farida Afro'z,
Bilginki, g'oliblar tahlil qilinmas.
* * *
Ba'zida joningga tegadi kunlar,
Hatto sokinlik ham, oyning jamoli.
Ruhim istaganda, bemavrid isyon,
Seni sog'inaman,
Qo'qon shamoli.
Bu yerda har neki, to'kis, sarhisob,
Madaniyat barq urur, har ish ma'noli.
Nima ham der edik, poytaxt- poytaxt, lek,
Bir sen, yetishmaysan,
Qo'qon shamoli.
Shaharni kezaman, salqin, saharlar,
Ko'ngil tug'yon urar — she'rli, safoli.
Ammo bir yaproq ham “shitr” etmaydi,
Qaydasan, qaydasan,
Qo'qon shamoli?!
Sen duv – duv to'kasan, meva qurtlasa,
Sen zaif ildizning, mo'rtning zavoli.
Sen borsan, sinov bor, imtihon, jazo,
“Adolat peshvosi” –
Qo'qon shamoli.
* * *
Tomchisini, qizg'anmaydi,
ummoni borlar,
Nafasini sanab olmas, osmoni borlar.
Kuz kelmasdan
hazon bo'lar, yantoq yobonda,
To'rt fasl ham gullayverar bog'boni borlar.
Karvonni deb,
yov bo'lganlar, yovga oldirar,
Balolardan omon chiqar sarboni borlar.
Dona donin,
o'zi yemas, yedirmas sulloh,
Sichqonga ham ozor bermas xirmoni borlar.
Qayda mansab,
qayda shuhrat, undan qocharlar,
Yuragida shayton emas, rahmoni borlar.
Hiyla-nayrang,
fisqi-fasod, bosh ko'targan chog',
Zanjirband, zindonbanddir, vijdoni borlar.
Do'stni sotmoq,
yordan tonmoq, kasbi olchoqning,
Har insonni hikmat bilar, iymoni borlar.
Qo'y, kuyinma,
Farid Afro'z, yangi tong otdi,
Seni kutar mehr degan, qo'rg'oni borlar.
* * *
Qo'shig'ingni ayt, yomg'ir,
Raqslarga tush, yaproq.
Ey, kuz, buncha go'zalsan,
Bahordan-da, bahorroq?!
Behi qalqir anhorda,
Anorzorlar vaqti chog'.
Ey, dil, buncha yayraysan,
Bahordan-da, bahorroq?!
Bog'lar sokin, onamday,
Tunlar oydan, oydinroq.
Ey, ishq, buncha, umidbaxsh,
Bahordan-da, bahorroq?!
Elkadagi tog'lar yo'q,
Armon nedir, ne firoq?
Ey, jon, buncha, oromvash,
Bahordan-da, bahorroq?!
Sharob tutar, uzumzor,
Xirmonlarning ko'ksi tog'.
Ey, yurt, buncha, ko'rkamsan,
Bahordan-da, bahorroq?!
Kuzak, sensan, sarhisob,
Burchsan, shondan sharafroq.
Ey, umr, sen yashnab qol,
Bahordan-da, bahorroq?!
* * *
Ichingga
dunyolar cho'kkani sayin,
Elkalaring og'ir, qo'llaring og'ir…
Qadamlar og'irdir, alamlar og'ir,
Xatarlar og'irdir, xabarlar og'ir…
Ichingga
in qursa ayriliq qushi,
Bahorlar og'irdir, chamanlar og'ir…
Xijrondan har chechak qovjirab tursa,
Vodiylar og'irdir, vohalar og'ir…
Ichingda
o'zingni yo'qotib qo'ysang,
Joningni topmasang izlab, izillab.
Isming ham hattoki, tanimay tursa,
Jismlar og'irdir, ilmlar og'ir…
Ichingda
bir qizcha tursa jilmayib,
Yillar o'taversa unga qaramay.
Qarishlar og'irdir, qarg'ishlar og'ir,
Sevishlar og'irdir, sevilish og'ir..!
* * *
O'z holimga qo'ymaslar hech ham,
O'z holimni talashar hamma.
Ixtiyorim hurkib, qunishar,
Eshigiga bosadi tanba.
Holim esa kundan-kun xarob,
Chinqiradi ehtiyojlarim.
Hasratimni tinmay tashiydi,
Sovuq tilli simyog'ochlarim.
Atrofda-chi, hayot qaynaydi,
Do'st-birodar, bariga to'qsan.
Bir kun kelib umringga kirsang,
Hamma boru, bir o'zing yo'qsan!
* * *
Millat bo'lsa, bayroq topilur,
Ko'targuvchi bilak topilur.
Vijdon ursa qalb ichra tug'yon,
Vatan, degan yurak topilur!
Elni degan, engashib qolmas,
Donish kishi kengashib tolmas.
Vatan, degan, vatan bo'lajak,
Suvda cho'kmas, hech o'tda yonmas!
Vatan borki, sog'inch so'zi – g'am,
Yurt deganda ko'zlarida nam,
Sen boshimda porlagan quyosh,
Ey, mushfiqim, mushtipar onam! –
Qaytar bir kun azaliy shukuh,
Qaytar g'urur,o, pokiza ruh,
Qadri baland bo'lsa gar odam,
Qadar bo'lar boshidagi tug'!
Momo zamin, o, bobo tuproq,
Vujudimni titratgan titroq.
Seni bilsang, ko'zimday sevdim,
Kipriklarim ochmoqda yaproq!
Tomirimda oqqan qonim, sen,
Millat tuqqan, onam — shonim, sen,
Dunyolarga daholar bergan,
Ayol boshim, qirqda jonim, sen!