Qayga boradirsan o'zingdan ketib…
Muallif haqida:
Oydinniso (Yo'ldosheva) — Paxtachi tumanida tug'ilgan. 2002 yilda O'zMUning jurnalistika fakultetini bitirgan. “Mensizlik” (2003), “Nomsiz” (2006), “Qaytish” (2008), “Hovur” (2011), “Qoralama” (2016), “Serenada” (2018), “Arafa” (2022) nomli she'riy to'plamlari, “Hayot daraxti” (2016) lirik qissasi, “Afv” (2019) dostoni nashr etilgan. Ijod namunalari ingliz, rus, turk, olmon, tojik, qozoq, qoraqalpoq tillariga tarjima qilingan.
Shoira tarjimon sifatida Ryunoske Akutagavaning bir qator novellalarini, Chingiz Aytmatov va Ikeda Daysakuning “Buyuk ruh qasidasi” nomli suhbatlar kitobini, O'ljas Sulaymonovning va boshqa o'nlab rus shoirlarining she'rlarini o'zbek tiliga o'girgan.
Ayni paytda O'zbekiston milliy axborot agentligida yetakchi muharrir va “Oydin” nashriyotida bosh muharrir lavozimida faoliyat yuritmoqda.
O'zbekiston Yozuvchilar uyushmasi a'zosi.
* * *
Bir qadam bor baxtga yetishga, ammo,
Ko'ksing ichra o'ksib turar nimadir.
Hislar halal bermas ketishga, ammo,
Yo'llaringni to'sib turar nimadir.
Oq yo'lga chiqmaysan qaro yuz bilan,
His etmaysan hayot, qazo nimadir.
Jazo berging kelar, ammo bilmaysan
Ketishdan battarroq jazo nimadir.
* * *
Yurakda orzu bor: “Shunday yashasak,
sirimiz g'unchaday ochilgan sayin
yuzimiz tobora yorishib borsa!”
degan bir orzu bor yurakda tayin.
Va yana armon bor – oyning yuziga
yopilgan etakday ochilgan bir sir
haqida armon bor. Va har so'zingga
ishonmoq istagan men borman axir.
Ishonmoqqa tayyor men borman, ishon,
Buyuk yolg'on ila to'lsa-da olam.
Axir… ortiq qanday yashashi mumkin,
Faqat g'amingni yeb kun ko'rgan odam?
Yonayotgan ko'ngil hovrin bosgali
ichmoqqa qasam bor beqasam kunda.
Azizim, azizim, demakki hali
yashab turish uchun har ne bor bunda.
Sen qasam ichasan, men g'aming yeyman,
Ichgan sari tashna, yegan sari och
ikkita ko'ngil bor. Va bordir yana
“ishon” degan so'zda jon bergan ishonch…
* * *
Yurakda sanchiqmi yo tosh ko'chkisi?
Ko'chayotgan toshso'z va yo toshsukut?
Kimga otilmoqqa shaylangan toshlar
Qayga ko'chayotir, manzili unut?
Yovuzlikmi endi eng oqil chora,
Dunyoga qarshimi tanlangan yo'llar?
So'zingga, o'zingga, uzlatgohingga,
Xudoga qarshimi yollangan yo'llar?
Azob chekayotib kulmoq ne uchun
O'zing tuyayotgan qayg'u ustidan?
Kulayotib ko'zyosh to'kmoq ne uchun
O'zing kulayotgan kulgu ustidan?
Nechun kirgan eding beqaror dilga
tutib o'z ko'nglingning qarori, ahdin?
Tirik qolarmisan sug'urib otsang
Yurakka xanjarday sanchilgan baxtni?
Qayga og'ib borar bu tosh ko'chkisi,
senga ko'chmoqchimi u sendan o'tib?
Dil oyoq ostida, boshing osmonda
Qayga boradirsan o'zingdan ketib?
* * *
Jimjit kecha, yolg'izoyoq yo'l,
Og'iroyoq o'ylar jonimda.
Qaytayapman yoningdan butkul,
Endi qaytmas bo'lib yoningga.
Yuragingni qanday ko'rdim men,
Sotdimikan uni saslari,
Yo shafqatli ochiq chehraning
Ko'p beshafqat yopiq rostlari?
Umr bir dam edi, ayamay,
Bir umrga aylandi bu dam.
Xabar olsin holingdan qanday,
O'z holidan bexabar odam?
Juftlasholmas yolg'izoyoq yo'l,
Tutashmaydi sening yo'lingga –
Tug'sa hamki og'iroyoq o'y,
Chinqirsa ham sening to'g'ringda.
Ko'nglim cho'kar tirmashmay xasga,
Yuragingni ko'rib qo'ydim men!
Sira qaytmas bo'lib yoningga,
Qaytayapman yoningdan beun.
* * *
Vafo kutdim, ko'nglim oynasi uzra
Ayoz chizib ketgan omonat guldan.
Rizqim – ishqim edi, Lavhi Mahfuzda
Gunohu savobim bitilgan undan.
Qiyomatdan burun Mahdiy hislarim
Dajjol istak-la jang qildi beomon.
O'zimni o'zimdan poklash istagim
Eng tirik hislardan undirdi tovon.
Men jon saqlash uchun kavshab yuribman
Hislarning jasadin. Kechirar Mig'far.
Umidvor boqyapsiz, ko'rib turibman,
Sizga harom axir o'laksa hislar.
* * *
Yoriq peshonamda
eng yorug' bitik,
Chadiqqa bitilgan isming
yortimi?
Nega qismatimga
boqolmaysan tik,
Shu eski chandiqlar
isming yordimi?
Seni
yuragimga bitganman axir,
Har lahza
uchmoqqa shaylangan Jonqush,
To'xta,
ko'zlarimdan o'qib ko'rgin sir:
(Sensiz)
Bitiklari g'ij-g'ij
hayotim bo'm-bo'sh!
Sendan ketsam,
senga oshiqdim tinmay,
Oyoqlarim sinsa,
qanotim o'sdi.
Inon shubha qilmay,
inon o'kinmay,
Oy sira yitmadi,
bulutlar to'sdi.
Ko'zim yoshlarida
ko'rinar aksing,
Labim xandalari –
o'tmishdan bir tush.
Vayrona qalbimga
ko'milgan ganjim,
(Nahot)
Ko'nglingga qo'l solsam,
hovuchim bo'm-bo'sh!
* * *
Menga to'lib ketgan olti tomonim,
ko'ksin yerga berib uvlayotgan – men
Va bitta o'tkinchi sevgi bahona
yig'laganim uchun kulayotgan – men.
Yo'l chetida badmast ag'anab yotib,
xorlik ichra behush yayrayotgan – men,
O'zimdan jirkanib yo rahmim kelib,
“Essiz odam-a!” deb qarayotgan – men.
Shirin suvli daryo, sho'r suvli dengiz,
bir tanda qorishmay oqayotgan – men,
So'nggi vasiyatu ilk aytilgan so'z,
Har zarramga hayron boqayotgan – men.
Bir maysa hayoti mo''jizasini
his etib, Xudoni taniyotgan – men.
Dunyoni titratgan ko'zyosh sasini
tinglayolmay, qalbsiz tanda yotgan – men.
Dunyoda kimki bor, hammasi o'zim,
mendagi hammani “siz”layotgan – men.
Men to'la vujudni mensiz kezib jim,
O'zimdan o'zimni izlayotgan – men.
* * *
O'zgalar entikib hidlagan so'zning
Tikani ko'ksingga sanchilsa, chida!
Majnunning Layliga boqquvchi ko'zi
Har gulga Layli deb termilsa, chida!
Chida, qo'lingdagi erkni g'ijimlab,
tutqun yurak tomon ota bilmasang,
o'zingni o'zingga butunlay jamlab,
uloqib va tashlab keta bilmasang,
Yurakdan kechirgan iztiroblarni
yurakdan kechirib, qolging kelganda,
“Sen kuchlisan!” desa erk shamollari,
Ojizu baxtiyor bo'lging kelganda,
Chida, begonaday boqib umringga,
izla malol ichra bir bemalollik,
behollik ichra hol topgin o'zingga,
tiyilgan tan ichra topib ol shodlik!
Chida, o'rganib ol darddan unishni,
Chida, bebaxtlikdan og'ir kelsa baxt!
O'rganmog'ing uchun baxtli bo'lishni,
Sen baxtli qilishni o'rganmog'ing shart!
* * *
Tushunaman hammadan ko'proq,
Tushunaman hammani, biroq,
Tushunmayman o'zimni zinhor.
O'zimgacha yo'l juda yiroq,
Menga meni tushuntir, ey yor!
O'ylamasam, faqat his etsam,
Boshdan oyoq his bo'lib ketsam,
Bari go'zal! Mislsiz go'zal!
O'ylab qo'ysam, izlasam yechim,
Dahshat-ku bu taqdiri azal!
Balandmi, past men oshgan hadlar,
Hadmi o'zi balandu pastlar?
Menga meni tushuntirib ber!
Yo'ldan chiqdim, chiqqan menmi, yo
Sig'ib bo'lmas qadar tormi yer?
Hayotimda kemtiklarim ko'p,
Askar o'g'il mehr-la tishlab,
Qo'lga tutgan qadrli nonday –
Kemtiklarim hayotimda ko'p.
Shonsizlikni asrayman shonday.
Derazamga o'zin urar qush,
O'zin urib yiqilar behush.
Qushning joni og'rishin emas,
Shunchaki bir qushligin o'ylab,
Boqib qo'ydim olamga behis.
Menga meni tushuntirib ber,
Yulduzimda jimirlar ne sir?
Ko'rguliklar istarlar neni –
Tobora men boymi yo faqir?
Ey do'st, menga tushuntir meni!
* * *
Sassiz qanot qoqar havoda bir sas,
Quyoshsiz porlaydi xonada yog'du:
“Men seni sevaman!” degan so'z emas,
“Men seni sevaman!” degan bir tuyg'u.
Baribir, nimadir izlayman sendan,
Faqat yo'qotganin izlarmi odam?
Faqat topmaganin izlarmi chindan?
Izlash emasmikan har bosgan qadam?
Ummonsanu senda qalqigan xas-cho'p
qayiqday najotkor men – chumoliga.
Nima axtaraman sendan buncha ko'p,
Boqmay cho'kayotgan ko'ngil holiga?
Sachrar nigohingdan yurak cho'g'laring,
Yulduz kabi porlar tongu tuningdan.
Baribir usturlob – qoracho'g'larim
nimadir istaydi falak – ko'nglingdan.
Zaminsan, giyohu guling meniki,
tutsang, har gulbargin ifori o'zga.
To'shalsang, tikanli yo'ling meniki,
sanchgan har tikaning ozori o'zga.
Sendan har ne topish va to'lish mumkin,
Hatto topish mumkin sendan meni ham.
Sen bilan yo yashash, yo o'lish mumkin,
Men esa nimadir istayman sendan…
* * *
Mana tun, mana sen – mana qarshimda
Odam sayqal bergan hodisot emas,
Hodisalar sayqal bergan bir odam.
Mana, yuragimga og'ir botgan so'z
Hamda og'ir botgan yurak ko'ksimga,
Mana, kulayotgan bir yig'i – malham.
Mana tun, mana men – mana qarshimda
O'z ozodligiga qamalgan mahbus,
Erksiz erk axtarib ko'tarar isyon;
Sen – bo'shliq tomonga otilgan tuyg'u
Gumburlab qaytadi quloqlariga,
Sendan seni kutib ko'z tikar hamon.
Mana tun, mana biz – mana qarshimda
Har lahzada takror o'lgan marhumlar,
O'lib ham og'riqdan titrayotgan jon.
Yuraklarda toshday osilgan so'zning
Ko'ziga tik boqmay yumilgan ko'zlar,
O'lib ham o'limdan qo'rqayotgan jon.
Mana tun, tiriklar yashashdan qo'rqqan,
O'liklar o'limdan qo'rqqan, mana tun…
YaNA
Yana ko'rdim seni, yana men o'sha,
Yana oyog'imda tebranadi jon.
Yana dunyolarga bo'ldi tomosha
Mening qiyofamni kiygan hayajon.
Yana ko'rdim seni, yana men sensiz,
Yana dunyo bilan oramiz ochiq.
Yana men hammadan qildim tanaffus,
Yana faqat sendan bunyod qorachiq.
Yana ko'rdim seni, men tirik odam –
O'limdan keyin ham o'lmas yuragi.
Butkul g'arib bo'lib tuyilgan olam
Yana boy, ushalgan barcha tilagi.
Yana ko'rdim seni, o'zgasi soxta,
Yana baxt yurakda bir aziz mehmon.
Yana haykal qo'yib lahzalik baxtga
Men uning poyida sargardon.
Yana ko'rdim seni, yana men – menmi?
Yana tirildiyu taraldi bir zum
Kurashlarda qo'lga kiritganimu
Yana qo'llarimda jon bergan orzum.
Yana ko'rdim seni, yana men yomon,
Yana tartibbuzar, tiyiqsiz yurak.
Yana angladimki, dunyoda hamon
Sen keraksan menga, yana sen kerak!
Yana ko'rdim seni, yana chalkash yo'l,
Yana kulgan menu, tabassum senda,
Yig'lagan menmanu, sening diling ho'l,
Yana biz birlasha olmas ochunda.
Yana ko'rdim seni, yana men o'sha –
Har yurishi ortga chekingan qadam,
Yana hayotingning ichkarisida,
Yana hayotingdan tashqari odam.