Aslida, sog'inch yoshlari emas edi…
Tarixning ko'hna sahifalarini varaqlamay turib, bobo-buvilarimiz, ota-onalarimiz, qishloqdoshlarimiz xarakterlaridagi chizgilar ifodasida biz shunday xalq, biz shunday millat ekanligimizni angladim.
Ya'niki, o'zi yemay, mehmoniga to'kin dasturxon yozadigan, yillab dalada ishlab, ipak qurti boqib, kolxozdan yillik pulini olganda to'ylar qiladigan, uyining gapini tashqariga chiqarmay sabr qiladigan, bosh yorilsa ro'mol tagida, qo'l sinsa yeng ichida, er degan uradi-da, deb oilasini saqlab qoladigan, ajrashishni fojia deb biladigan, qorni och bo'lsa-da, qo'lidagi nonini qo'shnisiga ilinadigan, qishloqdosh qizning sha'nini opa-singlisidek himoya qila oladigan, kim nima desa ishonadigan ana shunday sodda xalqmiz, sodda millatmiz.
Yaralmishimizda yaratilgan tuprog'imiz shunaqa oq-qora, pok-nopok bo'lgani bois, yaxshilar bilan bir qatorda yomonlar ham bo'lishi tabiiy hol-da. Demak, oramizda pixini yorgan mug'ombirlar, firibgarlar, xalqning hisobidan tekinga yashab, “boyman”, deb xamirdek shishib yuradiganlar, nochorning nochorligidan foydalanib tegirmonini yuritadiganlar, ko'pning haqi, bolaning haqidan uyalmaydiganlar, sotqinlar, poraxo'rlar, vijdonsizlar… qo'yingki, o'zining kimligini unutib… parast bo'lib ketganlar son mingta, hatto undan ham ko'p…
Lekin biz o'zligimizni, o'zbekligimizni unutmasligimiz ShART! Ajdodlar oldida ham, avlodlar oldida ham qarzdorligimiz, burchimiz ham shu mezonda o'lchanadi. Ijtimoiy tarmoqdagi muloqotlar, munosabatlar, mulohazalar, taklif, ba'zan tavsiyalar yutuqlarimizniyam, kamchilik va nuqsonimiz, og'riq joylarimizniyam ko'rsatib turibdi. Bundan ko'z yumishning hech imkoni yo'q. Ta'lim, huquq, oila, vatan, ma'naviyat, siyosat, ijtimoiy hayot, iqtisod, qaysi sohada bo'lmasin, bahslashishlar, kuchi yetsa-etmasa izohlar orqali tortishuvlar, hayo, odob chegaralarini buzib o'tib, uyatsiz gaplarni bemalol yozayotgan erkaklarimiz, qizlarimiz, hatto yoshlari ulug' ayollarimiz uchrab turgani ham rost! Sahifalarni, postlarni kuzatsangiz, biror mavzu qolmaydi hisob. Hammasidan o'tib tushayotgani — tuppa-tuzuk oliy ma'lumotli kishilarning postlarini o'qib turib, ilm olibdi-yu, farosatga kelganida… biroz oqsabdi-da, deymiz…
Xususan, maktab partasida sevishganlar, muallimni kaltaklayotganlar, o'z bolasini sotayotganlar, yuz timdalab, soch yulayotganlar, kundosh izlayotgan-u, dollardan ko'ylak kiyib o'zini ko'z-ko'z qilayotganlar ham o'zimizdan ekanligi og'riqli bo'lsayam haqiqat…
Ota-onasini qadrlab haj safariga yuborayotgan, keksayib qolgan ustozini yo'qlab borayotgan, ehtiyojmand hamqishlog'iga saxovat ko'rsatayotgan, el-yurt tashvishiga yelka tutayotgan, topingani yaxshilik, tutingani savob bo'lgan ezgu amali bilan elning nazariga tushayotganlar ham o'zimizdan axir! Faqat bir chimdim farosat, tiniq tafakkur, toza idrok bilan oltin oraliqni topish o'zimizga bog'liq. Biz Alloh nazari tushgan, hech bir mubolag'asiz jannatmakon yurtning farzandlarimiz. Ming yillar avval ham shunday bo'lgan, yana necha ming yillar ham shunday bo'lib qoladigan millat vakillarimiz. Baxtimiz shunda!
Bor bo'lsin internet! Shu media maydon tufayli xorijda yashayotgan hamyurtlarimiz hayotini ham kuzataman. Havas qilaman. Xorijni emas, Ona O'zbekistondan qo'ymasin. Ammo xorijda yashayotgan, u yerda faoliyat olib borayotgan o'zbeklarning milliy ma'naviyatimiz, urf-odatlarimiz, qadriyatlarimizni asrab-avaylashlarini, qadrlashlarini ko'rib havas qilaman. Vatan qadrini anglaganlarini ko'ring. O'zbekiston desa, ularning nigohidagi hayajonda jismu joni sadoqat nuriga yo'g'rilishini his qilaman.
Shu yerda bir voqeani eslayman. Chunki o'zim ham ba'zan bunday xatolarga yo'l qo'yaman-da. Beayb parvardigor. Nyu-Yorkda yashaydigan bir dugonamiz Buxoroda qizlariga “sallabandon” ma'rakasini o'tkazadigan bo'ldi (sallabandon — ayollik, onalik saltanati sohibasi bo'lgan kelinlar uchun o'tkaziladigan kichik marosim). Telefon qildi dugonam. “Albatta, kel, kutaman”, dedi.
15-20 yil AQShda yashagan, o'zgarib ketgan bo'lsa kerak. Men-chi?! Darrov go'zallik saloniga bordim.
— Qizlar, Amerikadan dugonam kelgan. Meni umuman o'zgartiring. Dugonamning oldida xijolat bo'lib qolmay, — dedim.
Qizlar shunaqa bezashdiki, o'zim o'zimni ko'rib hayron qoldim. Mana, bo'larkan-ku, dedim. Chunki bezanish, yasan-tusanlarga uncha xushim, hafsalam ham yo'qroqman. Bu kamchiligimni tan olaman.
Aytilgan restoranga yetib bordim. Meni kutib olishga quchoq ochib chiqqan dugonamni ko'rib, qotib qoldim. Chunki u bundan 15-20 yil ilgari urfda bo'lgan yahudiy xonatlas — o'zbekcha tikilgan ko'ylak-lozimda, boshida yaltiroq sim o'tgan, yoshligimizda sevib bog'lagan ro'mol bilan edi… Xijolat bo'lganimdanmi, uyalganimdanmi, bilmayman, boshim aylanib ketdi… Hurmat ko'rsatib so'z berishganida, shu ahvolimni izohlab: “Vatan, millat sog'inchini his qilgan, qadrlagan dugonamga ta'zim qilaman”, dedim-u yig'lab yubordim… Kimdir ko'z yoshimni “sog'inch yoshlari”, dedi. Aslida, unday emas edi…
Mohira ShAKAROVA.