Sohillarga sig'magan sog'inch

Oqshom cho'kdi. Soat o'n yetti-yu qirq besh minutga bong chaldi. Charchab ko'zim ilingan ekan. Sakrab o'rnimdan turdim. Voy, esim qursin! Safardoshlar bilan o'n sakkizu nol-nolda uchrashuvimiz borligini esimdan chiqaribman-ku! Apil-tapil kiyindim, sochimni tartibga keltirdim. Mehmonxona ostonasida o'n beshta kam oltida to'planishga ahdlashgandik. Endi sheriklarim nima deb o'ylashadi?

To'g'ri mulohaza qilgan ekanman. Ular sabr-toqat ila kutib turishgan ekan. Garchand shunday bo'lsa-da, achchiq-tiziq, zardali tarzda kesib-kesib gapirmadilar. Aksincha, chiroyligina jilmayib qo'ya qoldilar.

Ob-havo binoyidek. Yaqinginada sevalab o'tgan yomg'ir va gulu chechaklar hidi dimoqqa uriladi. San-Fransisko ko'chalari unchalik ham tirband emas. “Har holda, vatandoshlarimiz ziyofatni ochiq havoda o'tkazmasa keragov”. Darvoqe, bugun to'qqizinchi dekabr bo'lsa-da,  keng maysazor maydon, shovullagan daraxtlar ko'rkam  edi. Boz ustiga, havo anchagina salqin. Boshiga kavboycha shlyapa kiygan erkaklar, xonimlarning o'zlariga yarashgan yasan-tusanlari, ko'p qavatli bino va inshootlarning salobati va mahobati, avtobus, tramvay, trolleybus qatnovi, umuman olganda, qaynoq hayot hozir bir mahallari qishloqda tancha tevaragida o'tirib tomosha qiladiganimiz — Amerika kinolaridagi manzaralarni yodga solardi. Mehmonxonadan ko'zlangan manzilgacha piyoda boradigan bo'ldik. Oraliq masofa atigi olti-etti daqiqalik ekan. Bahonada oyoqlar chigalini yozamiz. Ko'chalarni, osmono'par binolarni ko'ramiz. Odamlarni kuzatamiz.

San-Fransisko shahri markazidagi “O'zbek milliy taomlari” restoraniga yetib kelganimizda, biz — o'zbek jurnalistlari sharafiga uyushtiriladigan ziyofat uchun barcha narsa taxt edi. Qudrat Rahimxo'jayev boshchiligidagi Muhammadayub, Nozimjon, Asrorjon kabi o't-olov millatdoshlarimiz bizni samimiy kutib oldilar. Yaqinlarini ko'rgandek, bag'irlariga bosib omonlashdilar. “Olisdagi Vatanimiz iforini, sog'inchini keltirdingizlar”, deya tavoze ila hurmat bajo keltirdilar. Aslida, O'zbekiston otlig' jannatmakon o'lkadan yiroqda istiqomat qilayotgan bu odamlarning o'zaro munosabatlarida allaqanday soddalik sezilib turardi, hozirgi shu tobdagi bayramona kayfiyatning o'zida ham allanechuk ma­yinlik zohir edi. Ayniqsa, shu chog'da, bularning qarshisida o'zim joni-jahonim, borlig'im bilan yaxshi ko'radigan O'zbekistonim, qadimiy davlatimning hidlari bir ma'voday ko'z o'ngimda gavdalanib ketdi. Xayolda beixtiyor O'zbekiston xalq shoiri Mirtemirning “Ko'lu tog'lik, Bog'u rog'lik o'zbek elim. Momo yurti, Bobo yurti, chambil belim… Tiriklikda diyorimsan, bol va oq sut, O'lsam agar mozorimsan, ey, Ona yurt” degan o'tli satrlari jonlandi. Mezbonlar o'ngu so'lga ta'zim qilib, yurtimizga omonlik, xalqimizga osoyishtalik, Yurtboshimizga sog'liq tilab duo qildilar. To'satdan menga restoranga ko'rk bag'ishlash uchun qo'­yilgan so'zana, kashta va turli xil kulolchilik buyumlari bir qadar jonlangandek tuyuldi. Ulardan ko'z uzolmay qoldim. Mezbonu mehmonlar bir-birlariga ko'rgan-bilganlaridan so'zlardilar. Ayniqsa, Farg'ona vodiysida tavallud topgan Qudrat aka, Muhammadayub, Nozimjon va Abrorjon odobu mehmondo'stlik borasida ajralib turardi. Boz ustiga, barchalari ingliz tilini suv qilib ichib yuborgandilar. O'zbek dunyoning qay bir manzilida yashasa ham, baribir, qoniga tortib, mehmondo'stligicha qolaverar ekan. Agar shunday bo'lmaganida, San-Fransisko shahridagi “O'zbek milliy taomlari” restorani sohiblari taxminan bir vaqtda San-Fransisko va uning tevaragidagi yetti yuz nafarga yaqin o'zbek ahli jamoalarini to'plamas edilar. Osh, manti, somsa, norin, lag'mon, kabob, manpar singari bir-biridan mazali taomlarni iste'mol qilganlar o'z yurtlarini bejizga eslab ketmaydilar. Bu ular uchun yurtidan olisdagi eng hashamatli ziyofat bo'ladi. Shu bois bu joydan hamisha vatandoshlarning qadami uzilmaydi. Sababi, o'zbek restoranida quruq mahobat yo'q, balki zaminda baquvvat to'qlik, haqiqiy o'zbekona turmush, tutum yaqqol seziladi. Shu o'rinda bir gapni aytmasam bo'lmas. Mezbonlar bilan ilk bor qo'l berib ko'rishayotganimda, ularning yuz-ko'zlarida mehmonlarga hurmat, manzur bo'lish ishtiyoqi jo'sh urayotganini payqadim. Go'yo mezbonlarning ko'zlari “bul noz-ne'matlarning barisi sizlar uchun, yurtimiz uchun” deb chorlayotganday tuyuldi. Shuni o'yladim-u, o'zbekning mard va tantiligi, ko'ksi ochiqligi uchun g'ururlanib ketdim. Ichimdagini darhol tashqariga chiqardim. Samimiy iboralarda Qudrat akaga o'zbek restoranining barakali va qulayligini maqtadim. Chindan ham, o'zbek yurtdosh­larimiz sa'y-harakati ila olis San-Fransisko zaminida qad rostlagan “O'zbek restorani” o'sha chog'da to'lib bo'lgan edi. Biz, asosan, O'zbekistonimizda amalga oshirilayotgan o'zgarishlar, xalqimizning farovonligi, ikki davlat munosabatlari va umid nihollari bo'lgan yoshlar haqida gurunglashdik. Hatto urf-odat, an'ana va tutumlar ham chetda qolmadi. Vatandoshlarimiz Amir Temur, Mirzo Ulug'bek, Alisher Navoiy hamda Zahiriddin Muhammad Boburni hurmat qilar ekanlar. Har yili ularning tavallud kunlari tantana qilinar ekan.

Shundan keyingina men, aftidan, to'rt-besh kishi bemalol o'tirib olib, hordiq yozadigan chorpoyaga o'xshash qo'nalg'aga chiqib olishga muvaffaq bo'ldim. Aytgancha, aynan o'sha yerning o'zida qahramonlarimizning ko'rgan-kechirganlarini, orzu-istaklarini oq qog'ozga jo etishni o'ylagandik. Qudrat doktor juda zakiy, so'zamol odam ekan. Shu vajdan suhbat olovi lovulladi. Suhbatdoshim “O'zbekiston-24” radiokanali muharriri Abduvohid Achilovga, “Qalampir.uz” sayti xodimi Shahzod Nusratullayevga yalt etib qaradi. Bu: “Og'a, boshlamaysizmi?” degani edi, chamamda.

Aslida, Abdulla Qodiriy bobomizning “O'tkan kunlar” romanida maromiga yetkazib tas­virlangan ko'hna Marg'ilonda Qudrat aka durustgina hayot kechirardi. Qachonlardir, bundan o'n sakkiz yil burun yoshlarni harakatga keltirib, turtkilab, uyg'otib yuborgan buyuk kuch uni ham o'z yurtidan olib chiqib ketgandi. Aqli raso kishi qarashlaridan kelib chiqib qarasa, bu oqilona qaror edi. U AQShning San-Fransisko shahriga kelib, qanchadan-qancha xayrli ishlarni amalga oshirdi. Qolaversa, o'z hayot yo'lida ko'p sinovlarni boshidan kechirdi. Bora-bora bu yerdagi hayotga ko'nikdi.

“O'zbeklar dunyodagi ba'zi xalqlarga nisbatan ozchilikni tashkil etsa-da, buyuk xalqdir. Xalqlar mavqei esa ularning oz yo ko'pligiga qarab emas, tarixi, madaniyati, insoniyatga yetishtirib bergan buyuk daholariga qarab belgilanadi”, deganida kanadalik olim va adib Bill Frimen ming bor haq edi. Chindan ham, o'zbeklar dunyodagi eng qadimgi xalqlardan sanaladi. “Qadim o'zbek xalqisan, Asl odam avlodi, Misr ehromlaridan Tarixing qariroqdir. Xorazmning har g'ishtida Bobolarning ijodi Anglo-saksonlardan Ancha yuqoriroqdir” otlig' o'tli satrlari bilan akademik G'afur G'ulom xalqimizning qadimiyligi va buyukligiga ishora etgan bo'lsa, ajab emas.

O'zbekistonda tug'ilib, xorijda istiqomat qilayotgan vatandoshlar… Ular haqida avvallari ehtiyotkorona so'zlar edik. Vahima, qo'rquv, shubha to'rlari yuragimizni o'rab-chirmab olgandi. Allohga shukur, endilikda bu to'rlar sidirib tashlandi. Taqdir taqozosi ila o'zga yurtga ketib, yashab qolgan, o'sha yerlarda farzandlari tug'ilib, hamon o'z kindik qoni tomgan muqaddas O'zbekistonni Vatan deb bilganlarni xalqimiz o'ziga xos hurmat, izzat-ikrom, mehribonlik ila qarshi oladilar. Ularni bag'riga bosib, joniga joylaydilar. Sir emas, sobiq Buxoro jumhuriyati raisi Usmonxo'janing o'g'li Temirxo'ja taqdir taqozosiga ko'ra Olmoniyada yashagan. Uning tubandagi so'zlarini tinglaganingda, yuraging bir qalqib ketadi. Shu tobda o'sha so'zlarni aynan keltirishni ma'qul topdik. “Shuni aytmoqchimanki, Vatandan chekkada ham vatanparvarlar yashaydi, ular ham Vatanni xuddi sizlar kabi sevadi, ular ham shu xalq yig'lasa, yig'laydi, kulsa, kuladi… Vatan — bu ildizdir. Bu yurtda ildiz otmagan, uning tuprog'ini hurmat qilmaganlar bu yerni Vatan qilolmaydi. Ildiz — ro'parangda bobolar arvohi chirqillab turishidir. Ildiz — shu yerning tilini, urfini, faqat tiliga emas, qalbiga singdirishdir. Bizning bobolar ham Turkistonni Vatan deydi, chunki ildizimiz, bizni ko'kartiruvchi, yashnatuvchi tuproq shu yerda. Biz bu tuproqni hech qaerdan topa olmaymiz. Tuprog'ini unutgan odam — o'zligini unutgan odamdir. Men Vatanda emasman, Vatan mening ichimda!…”

Darhaqiqat, bugungi kunda Amerika Qo'shma Shtatlarining turli mintaqalarida yashab, o'qib, ishlayotgan vatandoshlarimiz orasida joni Vatanda, O'zbekistonimizda saqlanguvchi kishilar oz emas. Bular safiga qahramonimiz Qudrat Rahimxo'jayevni ham qo'shsa bo'ladi. U San-Fransisko shahar shifoxonasining jarrohlik bo'limini boshqarish asnosida “O'zbeklar” jamiyatiga ham raislik qiladi. Jamiyatning asosiy vazifasi vatandosh­lar boshini qovushtirish, AQSh — O'zbekiston o'rtasida do'stlik aloqalarini mustahkamlash, xalqimizning ming yillik urf-odatlarini saqlab qolish, Mustaqillik, Navro'z bayramlarini o'tkazish hamda Amir Temur, Mirzo Ulug'bek, Alisher Navoiy va Zahiriddin Muhammad Bobur hayoti va ijodi bilan vatandoshlarni tanishtirib borishdan iboratdir. Ana shu kamtarona xizmatlari inobatga olinib, o'tgan yili Qudrat Rahimxo'jayev “Do'stlik” ordeni bilan taqdirlandi. Bu xushxabar Qudrat akani bilganlarni behad mamnun etdi. Turmush o'rtog'i Nozimaxon Tojimatova, Kaliforniya universiteti tibbiyot yo'nalishi bo'yicha uchinchi bosqich talabasi, qizi Nodirabegim, o'g'li Sultonbek (11-sinf o'quvchisi), kichik qizi — 4-sinf o'quvchisi Komila dadalari bilan faxrlanishadi. Hatto olis Andijondan qaynotasi Alijon Tojimatov hamda qaynonasi Namuna Rahimovalar telefon qilib, kuyovini muborakbod etdilar. Uylari dasta-dasta gulu chechaklarga to'lib ketdi.

O'zbekiston Respublikasi mustaqilligining o'ttiz ikki yillik qutlug' shodiyonasini xorijdagi vatandoshlarimiz ham ko'tarinki ruhda kutib oldilar. Albatta, erk, hurriyat, istiqlolda buyuk ramz mujassam. San-Fransisko shahri va ko'rfazi tevaragida istiqomat qilayotgan aholi vakillari maslahatni bir joyga qo'yib, politsiya kuzatuvi ostida ko'rfazdan mashinalar kortejini o'tkazdilar. Aynan o'sha kuni San-Fransisko uzra O'zbekiston bayrog'i hilpirab turdi. Alhol, hurriyat bayrami shodiyonalari okean ortida San-Fransisko shahri va ko'rfazi tevaragida ajoyib tarzda tantana qilinganligini eshitib, ko'ksimda g'urur tuyg'usini his etdim.

… O'zbek xalqida “Otning oqligi oy o'rnini bosa olmaydi” degan iligi to'q gap bor. Tunda ko'k toqida balqigan oyning, qamarning tanholigi, bebaholigiga ishora bor bunda. Shu ma'noda, tug'ilgan yer o'rnini, Vatan o'rnini hech narsa bosa olmaydi. Bo'lmasa, dunyodagi eng boy, eng qudratli shoh Zahiriddin Muhammad Bobur Vatani tuprog'ida, Andijon zaminida o'sib-ungan qovunning bir tilimi ustida ko'z yosh to'kib o'tirmagan bo'lardi. Vatanni olovi so'nmagan muqaddas o'choq deyinmi? Yoki bo'lmasa, chirog'i mangu yoniq muborak, fayzli xonadon deyinmi? Nima demay, Vatan hamisha qalbimizda, botinimizda.

Xalqimizda “Musofir bo'lmaguncha musulmon bo'lmas” degan asrlar sinovidan o'tgan naql bor. O'zbek millati xislati va fazilatlari bilan har qancha faxrlansa, shuncha oz. Restoran ichkarisi aynan shu ruhda jihozlangan. O'zbekona milliy ruh shundoqqina ufurib turadi. Darvoqe, biz restoranda bo'lgan kunimiz vatandoshlarimiz O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi qabul qilinganligining o'ttiz yillik shodiyonasini nishonlayotgan ekanlar. Aslida, Qomusda barcha huquq va erkinliklarimiz to'la mujassamlashgan. Unda barcha mamlakatlar Qomusidagi kabi xalq manfaatlari ustuvor. Chindan ham, u yerda vatandoshlar ko'rsatgan e'zoz va e'tibor bizni mamnun etdi.

Kurtak yozayotgan nihollar, bu — yoshlar. Darhaqiqat, yoshlar shunday bir niholki, yel g'irillasa, tebranadi, shamol essa, chayqaladi, bo'ron guvlasa, guvranadi.

Asrorjon Arabjonov Amerika Qo'shma Shtatlaridagi iste'dodli yigitlardan biri. Uning quvnoq va beg'ubor bolaligi Andijon viloyati, Qo'rg'ontepa tumanidagi Qo'rg'ontepa shaharchasida kechgan. Ayni chog'da AQShdagi universitetning huquq yo'nalishi bo'yicha magistraturasida tahsilni davom ettirmoqda. Tinib-tinchimas yigit bo'sh yurishni ep bilmay, istiqbolli loyihaga qo'l urdi. Mazkur loyiha mutaxassislar tomonidan ijobiy baholandi. Ayoli Asal Hamidova qizalog'ining tarbiyasi bilan band. Shu asnoda soliq maslahatchisi lavozimida faoliyat yuritadi. Yosh oilaning kelajakdan umidlari ko'p. Bu haqda Asrorjon to'lqinlanib gapirdi.

Muhammadayub Akbarov bosiq, mulohazali yigit. Huda-behudaga orini solavermaydi. Dunyo ko'rgan. Ehtimol, onasi Muharram Valiyeva qattiq turib, o'g'lining qo'lidan yetaklab, Andijon shahridagi “Taraqqiyot o'quv markazi”ga olib bormaganida, barchasi boshqa tomonga o'zgarib ketgan bo'larmidi? Xullas, Gennadiy Morozov degan o'qituvchi yoshgina Muhammadayubga qunt va sabot bilan ko'p bilimlarni o'rgatdi. Olgan bilimlari beiz ketmadi. Dastlab u Andijon mashinasozlik institutida, (onasi ayni shu institutda talabalarga dars berardi), keyinchalik uch yil davomida Norvegiyadagi universitetda saboq oldi. Sal o'tib, San-Fransisko universitetining bakalavr diplomini olish baxtiga muyassar bo'ldi. Kelajakda moliya boshqaruvi sohasi bo'yicha yetuk mutaxassis bo'lish niyatida. Nazarimda, Muhammadayub yurtidan uzoqda yurib, ona mehri, opa, aka, uka, singil qadrini anglab yetganday. Bog'ishamolga, Mirzo Bobur nomi ila ataladigan bog'ga, muzeyga tez-tez borib turardi. Ulkan sarkarda va beqiyos shoir uning uchun mudom yetib bo'lmas cho'qqi bo'lib qolaveradi.

Asli andijonlik Nozimjon Tojiddinov oilada yolg'iz o'g'il. Ota-onasi, yaqinlari unga ko'z tikib turibdi. Amerika Qo'shma Shtatlariga kelganiga o'n ikki yil bo'libdi. Shu vaqt mobaynida mintaqaning yigirma beshta shtatini kezib chiqdi. Oshna-og'ayni, tanish-bilish orttirdi. O'ziyam udli-shudli, quvnoq, ko'nglida zarracha kiri yo'q yigit. Hamisha odamlarga yaxshilik qilib yuradi. Hozirda oilasi bilan San-Fransisko shahrida turadi. Linkoln universitetida magistraturada moliya yo'nalishi bo'yicha o'qiyapti. Shu yerdagi nufuzli universitetda ishlaydi ham. O'z aravasini birovning ko'magisiz, mustaqil tortishni yoqtiradi. Uning o'zini tutishi, fikr-mulohazalari bizga ma'qul tushdi. Nazarimda, ular uchun ilm­ning g'unchalari endi ochiladi. Chunki ularda ijodkorlik, o'z ustida ishlash ishtiyoqi juda kuchli, yuksak. Shuning uchun bu yoshlar iqbolini, baxtini goh iqtisodiyot, goh huquqiy, goh ta'lim jabhalaridan izlayaptilar.

Vatan sog'inchi, mehr-muhabbatini tarannum etishda hazrat Boburning oldiga tushadigan shoir topilmasa kerak. Ba'zida o'sha mahzun satrlarni hofiz ijrosida tinglasangiz, ko'nglingiz sel bo'lib ketadi:

Tole' yo'qi jonimg'a balolig' bo'ldi,

Har ishniki ayladim, xatolig' bo'ldi,

O'z yerni qo'yib, Hind sori yuzlandim,

Yo Rab, netayin, ne yuz qarolig' bo'ldi.

* * *

Ey yel, borib ahbobqa nomimni degil!

Har kim meni bilsa, bu nomimni degil!

Mendin demagil gar — unutulg'on bo'lsam,

Har kimki meni so'rsa, salomimni degil!

Zero, inson uchun Vatan tuyg'usi muqaddasdir. Seni e'zozlagan, asragan yurtni sevish esa burchdan boshqa narsa emas. Qolaversa, Vatan Alloh tomonidan berilgan buyuk in'om, taqdiri azal bitigidir. Shundanmi, har bir ongli insonni aziz va muhtaram vatanimiz sog'inchi tinch qo'ymaydi. Alhol, shoira Xosiyat Bobomurodova madh etganidek: “Vatan yagonadir, Vatan bittadir”. Nazarimda, boshqa gapga hojat yo'q.

* * *

Ertasiga Nozimjon bizlarga San-Fransisko ko'rfazi ustiga qurilgan ko'prikni, Stifson universiteti binolari va tajriba xo'jaligini hamda qator nomdor telefon kompaniyalarini ko'rsatdi. Universitet yordamchi xo'jaligining boshqa joylardan farqi shu ediki, bu manzilda dov-daraxt, buta va gullar bisyor edi. Shox-shabbalar xuddi tilanchi gadolarning qo'llariday cho'zilgan, jo'yak tortib, ekin ekilgan yerlar xuddi qushlar titib tashlagan qopqaday.

— Har kuni tong azondan bosh qashlashga vaqt topolmaydigan yordamchi xo'jalik sohiblari ishlari ko'payib ketishiga qaramay, quyosh botguncha qadar tuproqni siqimlaydilar. Ayniqsa, talaba yoshlar tadqiqotlar ustida rosa chaqqon bo'lib ketadilar. Qani, hamma odamlar ham ularga o'xshasa, — dedi shu universitetda faoliyat olib borayotgan vatandoshimiz Nozimjon Tojiddinov.

Nozimjon shu tariqa o'simliklar, dov-daraxtlar, butalar hamda boshqa ko'rgan-bilganlarini bir chekkadan gapirib berdi. Uning hikoyasiga qaraganda, bu joy ko'ngilga yaqin bo'lib ketgan. Shunday bo'lsa-da, u o'simliklar xususiyatlarini aniqlab olmoqchi bo'lardi.

Kechki sayr mahali San-Fransisko ko'rfazi sohilida ajoyib manzaraga duch keldim. Ochig'i, menga dengiz mushuklarini uchratish zavqli edi. Garchand osmon bulutli bo'lib, yomg'ir tomchilab turgan bo'lsa-da, shimimning orqa cho'ntagini titkilab, qotirilgan non bo'lak­larini olib, dengiz mushuklariga uloqtirdim. Ular non bo'laklarini tutib olib, tezda changini chiqardilar. Nazarimda, ular ulush olaverib, ustasi farang bo'lib ketgan edilar. Shu taxlit ovoz chiqarib, bir-birlariga suykalib, minnatdorchilik bildirib qo'ydi.

— Agar San-Fransisko ko'rfazida dengiz mushuklaridan boshqa narsa bormi deb qiziqayotgan bo'lsangiz, tortinmang! Rasamadi bilan so'zlab beraman, — dedi ochiq ko'ngillik bilan Nozimjon.

— Yaxshi bo'lardi, — deb uni rag'batlantirdim.

Sohil bo'yida Gollivud kinoijodkorlari “Dengiz” deb nomlangan kinoni suratga olgan. U tez orada mashhurlik shohsupasiga ko'tarildi. Huv ana, katta suvlik o'rtasida qaqqayib turgan orolchani ko'rayapsizmi? Ilgari qamoqxona bo'lgan. U yerda jinoyatchilar saqlangan va qattiq qo'riqlangan. Sohil bo'yidan har kuni kuy-qo'shiq yangrar, ayol-erkaklar raqsga tushib, xursandchilik qilishar ekan. Shodiyona va xursandchilik sadolari qamoqxonaga ham yetib boribdi.

— Oh, naqadar ajoyib, naqadar rohatbaxsh kecha! Aqlli-hushli odamlar hayotdan, tirik­likdan shodon, behad huzurlanishayapti. Ros­ti, ularga havasim kelayapti. Umrimning eng go'zal, beg'ubor damlari sim to'siq ortida o'tayapti. Men odam emasman. Nega deganda, hayvon ham o'z jigarini bekorga nobud qilmaydi. Bundan ko'ra qora yer bag'riga kirsam bo'lmaydimi? — deya afsuslanibdi Jek degan mahbus.

Ammo kech edi. G'isht qolipdan ko'chgan edi. Odamlar hanuzgacha mahbuslar mana bu she'r­­ni tilidan qo'ymaganligini so'zlashadi:

Mayli, bayon qilsin g'amgin qissasin,

Yodda tutganlarga o'tgan kunlarni.

Qutlug' beshigimiz — ona zamin-u,

Shiddatli, olovli, bo'ronli.

Ularning g'amgin, jilmayib ming'irlashlari hanuz olis-olislardan sado berib turadi. Bu mahbuslar qalbida armon bo'lib ketgan hayotni sog'inish haqidagi xotiradir. Sohil bo'yi oqshom tushganda ajoyib manzara kasb etadi. Son-sanoqsiz chiroqlarning jimirlashidan ko'z qamashadi. Suvlik uzra ulkan kema suzib yuribdi.

O'tgan yilning oxirlarida kechgan okean orti diyoriga safarimiz chog'ida yodda qoladigan lavhalardan eng totlisi San-Fransisko shahridagi millatdoshlarimiz bilan suhbatlar bo'ldi. Biz ularning nigohlarida Vatanga sog'inch tuyg'ulari jilolanib turganini ham ilg'adik. Tinch okeani qadar bepoyon, adoqsiz sog'inch!

Ulug'bek JUMAYEV,

O'zbekiston Jurnalistlar uyushmasi a'zosi.