Kitob — beminnat ustoz
Inson umrining eng go'zal damlari, shubhasiz, uning yoshlik pallasidir. Yoshlik kitob o'qish, bilim olish uchun berilgan katta imkoniyat. Shu bois ham donishmandlar “Yoshlikda olingan bilim — toshga o'yilgan naqshdir”, deb bejiz aytishmagan. Bugungi kunda xalqimiz, ayniqsa, yoshlarni ommaviy kitobxonlikka jalb etish, ularning ma'naviyatini yuksaltirish, mutolaa madaniyatini shakllantirishga xizmat qiladigan kutubxonalar ko'pligi, kitobxon-yoshlar safining kengayib borayotgani quvonarli hol.
Milliy qadriyatlar ruhida yosh avlodni tarbiyalashda esa kitobdan ko'ra qudratliroq kuch yo'q. Shu o'rinda Yurtboshimiz Shavkat Mirziyoyev: “Kitobxonlik madaniyatini yuksaltirish buyuk maqsadlarimizga erishishning muhim kafolatidir. Kitob — beminnat ustoz. Bilim va ma'naviy yuksalishga erishishning eng asosiy manbai”, deb ta'kidlaganida ham chuqur ma'no bor. Zotan, kelajak avlodning kamoloti uning ilm olishi, bilimli, komil inson bo'lishi bilan belgilanadi. Bugungi kun zamonamiz yoshlari qimmatli vaqtlarini ko'proq foydali kitob mutolaasi uchun ajratishi, ko'plab kitobxonlik tanlovlaridagi muvaffaqiyatlari, ilm cho'qqilarini zabt etishi ham kitob va kitobxonlikka qaratilgan islohotlarning amaldagi isboti, desak, mubolag'a bo'lmaydi.
Tarixga nazar tashlasak, kitobni ulug'lash, yoshlar o'rtasida ilm-ma'rifatni targ'ib etish, kutubxonalar tashkil etishda jadidchilik harakati vakillari ham ibrat ko'rsatishgani ma'lum. Bu borada ma'rifatparvar bobomiz Ishoqxon Ibrat o'z uyida “Kutubxonai Ishoqiya” deb nomlangan nurxona tashkil etgan. Ushbu joy nafaqat o'quvchilar, balki qishloq ahliga ham xizmat qilgan. Buyuk ajdodlarimiz Mirzo Ulug'bek, Mirzo Bobur, Husayn Boyqaro, Boysunqur Mirzo kabi allomai zamonlar ulkan kutubxonalar tashkil qilganliklari tarixiy manbalarda ham ko'rsatilgan.
Bugun esa axborot-kutubxona markazlari tomonidan kitobxonlikni “Ekspress kutubxona” orqali targ'ibot qilish usuli chekka hududlardagi aholi qatlamini kitob mutolaasiga yanada yaqinlashtirish imkonini bermoqda. Kitobxonlarning kutubxonamizga uyushtirgan sayohatlari ularning kitobga bo'lgan qiziqishlarini oshiribgina qolmay, balki, kutubxonada tashkil etilgan mo''jazgina o'lkashunoslik muzeyi yoshlarni tumanimiz qishloqlari tarixini va bugunini o'rganishga yordam bermoqda.
Azaldan xalqimiz kitobni aziz sanagan, kitobxonlik kechalari, mushoiralar uyushtirilib, oilalarda badiiy asarlar mutolaa qilingan, asarlar haqida mulohazalar bildirilgan. Shuni faxr bilan aytishimiz mumkinki, hozirgi paytda ko'pgina oilalarda oilaviy kutubxona mavjud. Qay bir xonadonga kirmang, mo''jazgina kitob javonlaridagi kitoblarga ko'zingiz tushadi. Shubhasiz, kitobxonlik muhitidagi oilalarda oila kattalarining yoshlarni kitob o'qishga chorlovchi tarbiyaviy o'gitlari, pand-nasihatlari, so'zlari oilada ulg'ayib kelayotgan yoshlar ongiga singib, ularning kitobga bo'lgan mehrini orttiradi, oiladagi mutolaa maydoni kengayib boraveradi. Shu o'rinda hazrat Alisher Navoiy bolalikdanoq Farididdin Attorning “Mantiq ut-tayr” asarini nainki o'qigani, balki qalbiga muhrlab olganini esga olmog'imiz joiz. Oilaviy kitobxonlik madaniyatini yuksaltirishga qaratilgan “Kitobxonlik oiladan boshlanadi, kitobxon ona — kitobxon bola” g'oyasini hududlarda keng targ'ib qilish maqsadida kutubxonamizda muntazam bo'lib o'tadigan “Kitobxon onalar kuni” tadbirlari barcha onalarni mutolaaga chorlamoqda. Mutolaa kunida kitobxon onalar o'zbek, mumtoz va jahon adabiyotining eng sara asarlarini o'qib, asar haqida fikrlarini bayon etadilar, qiziqarli bahs-munozaralar yuritadilar, asarlardan iqtiboslar beriladi. Chindan ham, yoshlarga ulug' ajdodlarimiz oilaviy muhit tufayli buyuk mutafakkirlar bo'lib yetishganini singdirish, allomalarning hayotiga doir kitoblar mutolaasini yo'lga qo'yish yaxshi samara beradi.
Jamila PO'LATOVA,
Uychi tumanidagi axborot-kutubxona markazining axborot-bibliografiya xizmati rahbari.