Jamiyatning yashirin dushmani
Korrupsiya bu — jamiyatni turli yo'llar bilan iskanjaga oladigan dahshatli illat. Mazkur illat demokratiya va huquq ustuvorligi asoslariga putur yetkazadi, inson huquqlarining buzilishiga olib keladi, bozorlar faoliyatiga to'sqinlik qiladi, hayot sifatini yomonlashtiradi va insonlar xavfsizligiga jiddiy tahdid soluvchi jinoyatlarning gullashi uchun sharoit yaratib beradi.
Nimaga aynan “yashirin dushman” deb ta'riflaymiz? Negaki, korrupsiyaning xavfliligi shundaki, bu illat faqat moddiy manfaatdangina iborat emas. U jamiyatdagi ishonchsizlik, byurokratiya, adolatsizlik, ijtimoiy tengsizlik va nazoratning sustligi natijasida vujudga keladi. Masalan, agar fuqaro davlat idoralaridan xizmat olishda qiyinchiliklarga duch kelsa, u muammoni “tepadan hal qilish” yo'lini izlaydi. Bu esa tizimni ichidan yemira boshlaydi. Aynan shu sababli ham, korrupsiya taraqqiyotimizga to'siq bo'layotgan jiddiy xatarlardan biridir.
Davlatga xiyonat qilib, jumladan, o'z lavozimini suiiste'mol qilib qing'irlikdan qaytmayotgan mansabdor shaxslarni ham o'z vaqtida to'xtatish, tegishli tartibda javobgarlikka tortish oqilona yo'ldir.
Hurmatli Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev ta'kidlaganidek, “…jamiyatimizda korrupsiya illati o'zining turli ko'rinishlari bilan taraqqiyotimizga g'ov bo'lmoqda. Bu yovuz baloning oldini olmasak, haqiqiy ishbilarmonlik va investitsiya muhitini yaratib bo'lmaydi, umuman, jamiyatning birorta tarmog'i rivojlanmaydi”. Keyingi paytlarda mamlakatimizda korrupsiyaga qarshi beayov kurash e'lon qilingan. Ushbu kurashda nafaqat davlat, balki jamiyat ham qatnashishi lozim. Ko'p hollarda korrupsiyaga qarshi kurashishni faqat hukumat organlarining vazifasi deb hisoblashadi. Aslida esa, bu jamiyatning har bir a'zosi: oddiy fuqaro, o'qituvchi, shifokor, tadbirkor — hamma o'z hissasini qo'shishi kerak bo'lgan umumiy kurashdir. Chunki korrupsiya holatlarini kamaytirish ko'p qirrali yondashuvni talab qiladi. Eng samarali yondashuvlardan biri — innovatsion yondashuv. Masalan, sun'iy intellekt yordamida korrupsiyaviy xatti-harakatlarni aniqlash, blokcheyn texnologiyasi orqali davlat mablag'larining harakatini kuzatib borish, ijtimoiy tarmoqlarda fuqarolik nazoratini kuchaytirish — bular zamonaviy jamiyat uchun samarali vositalardir. Darhaqiqat, innovatsion yondashuvlar, texnologik imkoniyatlar, ochiqlik va fuqarolik nazoratini kuchaytirish orqali biz korrupsiyaga qarshi samarali tizim yaratishimiz mumkin. Zero, korrupsiyani jilovlash — taraqqiyotimiz, adolat va halollik ustuvor bo'lgan kelajak sari tashlangan muhim qadam.
Yo'qsa, moddiy manfaat, tanish-bilishchilik, turfa g'irrom o'yinlar tufayli adolat, haqiqat mezonlari poymol bo'laveradi. Buni istamagan millat — unga qarshi kurashmog'i shart. Zero, boshqa yo'l yo'q.
Dilnoza ISANOVA,
O'simliklar karantini va
himoyasi ilmiy tadqiqot instituti
bosh yuriskonsulti.