Oltinsoy

Surxondaryo viloyatining Olti̇nsoy tumani. Tabiiy boyliklarga boy, suv manbalari bilan mashhur bo'lgan bu maskan tarixiy jihatdan ham, turizm salohiyati jihatdan ham katta ahamiyatga ega. Ayniqsa, Qo'tirbuloq kabi noyob buloqlarning mavjudligi odamlarning salomatligi va xorijiy sayyohlarning qiziqishini oshirib kelmoqda. Quyida Oltinsoyning nomlanish tarixi, tabiatining shifobaxsh manbalari va turistik imkoniyatlari xususida ikki og'iz so'z yuritmoqchimiz.

Oltinsoy. Bu nomning o'ziyoq bu yerning qadimdan qanday bebaho boylikka ega bo'lganini eslatadi. Mahalliy aholining rivoyatlariga ko'ra, bu hududdan oqib o'tuvchi soylari chindan ham konlarga boy bo'lgan, suv yo'llari boylik keltirgan, soylarda hatto oltin qum zarrachalari aniqlangan. Soylar bo'yida qad rostlagan chinorlar, shabada bilan shovullagan buloqlar bu go'shaga go'zallik va fayz olib kelgan. Hozir ham bu go'sha ana shunday boy va sehrli!

Oltinsoy hududida joylashgan Qo'tirbuloq — bu hududning eng noyob buloqlaridan biri. Uning eng ajralib turuvchi jihati — bu suvning bahor faslida atigi ikki oy davomida oqib kelishi va aynan shu vaqt mobaynida yuzlab odamlarning kelib bu suvdan katta idishlarga yig'ib, uylariga olib ketishidir. Aholi orasida bu “Xudoning karomati bilan chiqadigan obi rahmat” deya e'tirof etiladi.

Tibbiy tekshiruvlar va xalq tajribasi asosida aniqlanishicha, Qo'tirbuloq suvi organizmdagi qand miqdorini me'yorda saqlab turishda foydalidir. Aynan shu sababli bu suv qandli diabetdan aziyat chekayotgan bemorlar uchun shifobaxsh vosita hisoblanadi. Surxondaryoning boshqa hududlaridan, hattoki Toshkentdan va qo'shni davlatlardan ham bu mo''jizaviy suvni ichish uchun ko'plab odamlar kelib turadi.

Qo'tirbuloq va shu kabi boshqa buloqlar – Chinorbuloq, Zarkamar soylar – nafaqat mahalliy aholining hayot tarzini boyitadi, balki bu yerga tashrif buyuruvchilar uchun ham ruhiy poklanish, dam olish va salomatlikni tiklash manbai hisoblanadi. Bu esa Oltinsoyni ziyorat turizmi hamda sog'lomlashtiruvchi sayohat yo'nalishlari uchun yorqin hududga aylantiradi.

So'fi Olloyor ziyoratgohi, tog' yonbag'rida joylashgan sayr yo'lakchalari, Oltinsoy tabiatining betakror manzaralari — bularning barchasi turistlar uchun nafaqat ko'ngil ochish, balki ma'naviy oziqa olish imkonini ham beradi.

Bugun Oltinsoyni shunchaki bir tuman emas, balki tabiat, tarix va shifobaxsh manbalar uyg'unlashgan noyob makon sifatida e'tirof etish mumkin. Bu yerda ekoturizmni rivojlantirish, suv manbalarini ilmiy asosda o'rganish, ular atrofida eko-hovlilar, sog'lomlashtiruvchi dam olish maskanlari qurish orqali Oltinsoyni xalqaro turizm xaritasiga kiritish mumkin.

Ayniqsa, Qo'tirbuloq suvi, o'zining tabiiy shifobaxsh xususiyatlari bilan oltinga teng suv deb tan olinmoqda. Uning ta'siri faqat tanaga emas, balki ruhga ham foydalidir. Bu suv bilan bog'liq rivoyatlar, shifo topgan insonlar hikoyalari Oltinsoy tarixini yanada boyitmoqda.

Agar siz Oltinsoy tomon yo'l olsangiz, Qo'tirbuloq suvidan ichib ko'ring — bu sizning tanangiz va qalbingizga birday shifo bo'ladi. Oltinsoy tumani haqida gap ketganda, faqat uning tabiiy boyliklari yoki tarixiy nomi emas, balki u yerdagi odamlarning qadriyatga sodiqligi, tabiatga hurmati va yashash madaniyati haqida ham so'z yuritish lozim. Bu maskan har jihatdan o'ziga xos: u yerda yashovchi odamlar buloq suvini oddiy suv emas, balki Xudoning ehsoni, tabiatning mo''jizasi sifatida qadrlaydilar. Har bahor kirib kelishi bilan bu hududda tabiat uyg'onadi, bulutlar tog' bag'rida to'planadi, va allaqachon og'zaki rivoyatlarga aylanib ulgurgan buloqlar yana suv bera boshlaydi. Aynan shu paytlar Qo'tirbuloqdan suv oqqani eshitilgan zahoti butun mahalla ahli harakatga tushadi.

Bundan tashqari, Qo'tirbuloq atrofida hosil bo'lgan ijtimoiy hayot ham e'tiborga loyiq. Bu buloq odamlarni nafaqat shifo, balki do'stlik, qo'shnichilik, hamjihatlik ruhi bilan birlashtiradi. Har yili suv paydo bo'lishi oldidan mahalla yoshlari va oqsoqollari tomonidan umumxalq hashari uyushtiriladi: yo'llar tozalanadi, buloq atrofi obodonlashtiriladi, yonginasiga supa, soyabonlar, dam olish o'rinlari tayyorlanadi. Bu holat, albatta, Oltinsoyning jamiyatida tabiatni qadrlash bilan bog'liq ijtimoiy birlikni ko'rsatadi.

Oltinsoy — ulug' zotlar qadamjosi. Bu yerda avliyo shoir So'fi Olloyor qadamjosi bo'lib, ming-minglab, millionlab yurtdoshlarimiz, yurtimizga keladigan mehmonlar uchun ziyoratgohga aylangan. Tumanda Xo'jaipok ota bulog'i va ziyoratgohi ham mavjud. Bu buloq suvi ham turli kasalliklarga shifobaxsh bo'lib kelayotgani sir emas. Umuman, Oltinsoy o'zining tanti, mehnatkash odamlari va tabiat ato etgan sirli va tengsiz boyliklariga ega beqiyos go'shadir.

Gulira'no NAZAROVA,

O'zbekiston davlat jahon tillari universiteti talabasi.