Yangi O'zbekistonning asosiy ustuni

bilim, tafakkur va ta'lim-tarbiya bilan mustahkamlanadi

Ma'lumki, O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev shu yilning 15 sentyabr kuni “Yangi O'zbekiston tayanchisiz, aziz ustozlar!” shiori ostida ustoz va murabbiylar bilan ochiq muloqot o'tkazgan edi. Ushbu tarixiy muloqot mavzusi  mamlakatimizda so'nggi yillarda ta'lim tizimida olib borilayotgan islohotlar mazmun-mohiyatiga bag'ishlandi.

Xususan, yurtimizda 2017 yildan buyon ta'lim sohasida ro'yobga chiqarilayotgan ishlar quyidagi raqamlarda ham o'z aksini topmoqda. E'tibor qilaylik, 2017 yilda maktabgacha ta'lim tashkilotlari soni respublikamizda 5211 tani tashkil etgan bo'lsa, 2025 yilga kelib, bularning soni 38145 taga yetdi. Maktabgacha ta'lim qamrovi esa 8 yilda 27 foizdan 78 foizga ko'tarilgani barchamizni mamnun qiladi.

Darhaqiqat, maktab ta'limi tizimida 2017-2025 yillar oralig'ida juda katta ishlar amalga oshdi. Maktablar soni 9680 tadan 10193 taga, o'quvchilar soni esa 4808059 nafardan 6754813 nafarga oshganligi, nodavlat va notijorat ta'lim muassasalari 30 tadan 705 taga ko'payganligi qilingan ulkan ishlarning yorqin samarasi, desak, mubolag'a bo'lmaydi. Bu yorug' islohotlar natijasi jahon miqyosida erishayotgan yutuqlarimizda ham o'z aksini topmoqda. Jumladan, xalqaro fan olimpiadalarida o'quvchilar 2017 yili 15 ta medalni qo'lga kiritgan bo'lsa, 2025 yilga kelib, 195 ta medal olishga muvaffaq bo'lishdi. Xalqaro sertifikatga ega ustozlar soni 2017 yilda 1457 nafar bo'lsa, 2025 yilga kelib 33797 nafarga ko'paydi.

Mamlakatimizda yangi tizim sifatida joriy etilgan Prezident maktablari 14 tani, ijod maktablari 9 ta, sport maktablari 2 ta, ixtisoslashtirilgan maktablar 144 tani tashkil etib, 200 nafarga yaqin maktab bitiruvchilari dunyoning “TOP-100” reytingidagi oliy o'quv yurtlariga grant asosida o'qishga qabul qilinganining o'ziyoq ta'lim-tarbiya tizimidagi ulkan qadamlardan darak beradi.

Shu bilan birga, mamlakatimizda keyingi 8 yilda oliy ta'lim muassasalari soni 77 tadan 202 taga ko'payganligi ham yoshlarimizga yaratib berilgan imkoniyatlar kalitidir.

Bulardan tashqari, Davlatimiz rahbari tashabbusi bilan yangi o'quv yilidan boshlab ta'lim tizimida bir qator yangiliklar joriy etildi. Umumiy o'rta ta'lim tashkilotlarida maktab maslahatchisi lavozimi joriy qilinadigan bo'ldi. Ularning asosiy vazifalari umumiy o'rta ta'lim tashkilotlarida “Prezident iqtidorli farzandlari” milliy dasturi mazmunini yoritish, unda nazarda tutilgan g'oya va maqsadlarni o'quvchilar o'rtasida keng targ'ib qilish bo'yicha tizimli ishlarni yo'lga qo'yish, umumta'lim tashkilotlarida “Kelajak” markazlarining tarmoq to'garaklari faoliyatini tizimli tashkil etishdan iborat bo'ladi. Ular 7-sinfdan boshlab o'quvchilarning fanlarni o'zlashtirishi va kasbiy qiziqishi bo'yicha saralab olib, 9-sinfni bitirganida texnikumlarga yo'naltirishga hissa qo'shadilar. Endilikda 10-sinfga o'tib, maktabda o'qishini davom ettirishni xohlamaydigan o'quvchilar ta'limni texnikumlarda davom ettirishi mumkin bo'ladi. Shu tariqa yoshlar ma'lum mutaxassisliklarni egallaydilar. Bu yildan boshlab 11-sinfni bitirib, oliy ta'lim o'choqlariga kira olmagan 200 ming nafar yosh yigit-qizlar ham ana shunday  texnikumlarda 3-6 oylik qisqa muddatli dasturlar asosida kasbga o'qitiladi.

Ochiq muloqotda quyidagi tashabbuslar ham ilgari surildi:

– yangi o'quv yilidan o'rta maxsus ma'lumotli tarbiyachilar uchun 5 kun ishlab, 1 kun o'qiydigan bakalavr ta'lim shakli joriy qilinadi. Bu orqali bog'chalarga har yili qariyb 10 ming oliy ma'lumotli mutaxassis kirib keladi;

– Prezident maktablari singari, kelasi yili har bir viloyatda “Yangi avlod” bog'chalari tashkil qilinib, ularda tarbiyachilarga ilg'or pedagogik texnologiyalar o'rgatiladi;

– yangi o'quv yilidan boshlab maktab davrida o'quvchilarning qobiliyatiga qarab, kasb yoki oliy ta'limga yo'naltirish uchun 9- va 11-sinf o'quvchilari uchun yagona davlat imtihonlari joriy qilinadi. Shu orqali 400 mingga yaqin 9-sinf bitiruvchilari texnikumlarga qamrab olinadi;

– o'qishni maktabda davom ettirib, oliy ta'lim maskanlariga kirish istagida bo'lgan yoshlarga fanlar tanlov asosida chuqurlashtirib o'tiladi;

– xorijiy til va fanlar bo'yicha xalqaro sertifikatlar maktabdagi yakuniy imtihonlarda ham tan olinadi.

Shuningdek, Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev pedagoglarni yanada qo'llab-quvvatlashga qaratilgan yangi tashabbuslarni ham ilgari surdilar:

– yangi yildan boshlab kamida 15 yil stajga ega bo'lgan oliy toifali pedagoglarga ipoteka krediti boshlang'ich badalining 25 foizi davlat tomonidan qoplab beriladi;

– kelgusi o'quv yilida davlat oliy bilimgohlariga o'qishga kirgan pedagoglar farzandlarining kontrakt summasiga 30 foiz chegirma beriladi;

– o'qituvchilar yangi ta'lim texnologiyalarini keng qo'llashi uchun kompyuter xaridiga 10 million so'mgacha imtiyozli kredit ajratiladi;

– kelasi yildan pedagoglar uchun davlat xizmatlari to'lovi 2 karra kamaytiriladi;

– fan o'qituvchilari kabi boshlang'ich ta'lim o'qituvchilari uchun ham milliy sertifikat berish tizimi joriy qilinadi. Sertifikat olganlarga har oyda 15 foiz ustama to'lanadi;

– bakalavr bosqichini imtiyozli diplom bilan bitirib, maktabga ishga kirganlarga avtomatik ravishda 2-malaka toifasi, magistrlarga esa 1-malaka toifasi beriladi;

– dunyodagi TOP-300 talik oliy bilimgohlarga o'qishga kirgan pedagoglarga 20 ming dollargacha imtiyozli ta'lim krediti ajratiladi;

– reytingda 100 talikka kirgan maktab va bog'cha, 20 talikdagi texnikum, TOP-10 ta oliy bilimgoh pedagoglariga yiliga bir marta O'zbekiston bo'ylab sayohat qilish uchun samolyot va poezdlar chipta narxlariga 15-20 foiz chegirma beriladi.

Yuqoridagi imtiyozlar bilan birga Prezidentimiz ustoz va murabbiylardan mamlakatimiz kelajagi bo'lgan yoshlarni har tomonlama barkamol shaxslar etib tarbiyalashlari lozimligini, buning uchun davlat ham, Prezident ham ustozlarni doimo qo'llab-quvvatlashga tayyor ekanliklarini bildirdilar.

Oybek RO'ZIYEV,

Denov tadbirkorlik va

pedagogika instituti

rektori.