Koronavirus yuqtirgan dunyodagi ilk odam

XXI asr pandemiyasiga sabab bo'lgan ilk odamning bu baloni qanday yuqtirgani haligacha noma'lumligicha qolmoqda. Yana shu ham noma'lumki, u birinchi bemormi yoki “nolinchilar” (undan ham oldin yuqtirganlar) ham bormidi? U kim o'zi?

Ma'lumotlarga qaraganda, koronavirusga chalingan dunyo­dagi birinchi inson — Xitoyning “Xuanan” bozorida krevetka sotuvchi ayol bo'lgan.

Ayol krevetka — dengiz mahsulotlari sotsa, demak infeksiya odamlarga dengiz mahsulotlaridan yuqqani ham taxmin qilinmoqda. Olimlar o'rtasida haligacha virus ko'rshapalakdan tarqadimi yoki dengiz mahsulotlaridan degan bahs-munozaralar davom etyapti.

Xitoydagi gazetalardan birining yozishicha, Vey Guysyan ismli sotuvchi ayol virusning eng birinchi tashuvchisi sanaladi. U isitmasi ko'tarilgach, 11 dekabrda shifokorga murojaat etadi (o'sha payt 57 yoshda edi):

— Tadbirkorman. Biznesim tufayli uyda yotishga vaqtim yo'q. Odatda mazam bo'lmay qolsa, yo o'zimda bezovtalik sezganimda, uyi­miz yonidagi shifoxonaga borardim, — deydi Vey.

Ayol o'sha kuni ham klinikaga borib, antibiotik va dori-darmon, ukol(kapelnitsa) oladi. Shifokorlar Veyga dastlab bronxit tashxisini qo'yishadi. Birmuncha vaqtdan keyin o'zini yaxshi his qila boshlaydi, biroq… Keyinchalik ahvoli og'irlashib, hech qanday muolaja va ukol-dorining ham foydasi bo'lmaydi.

Ayol boshqa shifoxonaga borishga majbur bo'ladi. Baxtga qarshi, u yerda ham natija bo'lmaydi. Oxiri uyida davolanishga urinib ko'radi — naf yo'q. Bir necha kundan so'ng, Vey hushidan ketadi va u 2019 yilning 16 dekabrida Xuachjun fan va texnologiya universiteti qoshidagi “Sexe” shifoxonasiga yotqiziladi.

Shifokorlar chuqur tahlil va tekshiruvlar o'tkazishadi, eng so'nggi davolash muolajalari — tomoqdan surtma, endoskopiyani qo'llashadi. Ammo hech qanday aniq tashxis qo'ya olishmasa deng!

Bir necha hafta o'tib, shifokorlar ayol bilan bir hududdagi boshqa odamlarda ham shunday alomatlar borligini payqashadi va ularga yangi turdagi koronavirus tashxisi qo'yiladi.

U 2020 yil yanvar oyi boshida shifoxonadan sog'ayib chiqadi. Yanvarning o'rtalarida uning qizi va oila a'zolarida ham covid-19 aniqlanadi.

— Men koronavirusni o'zim ishlaydigan bozorda yuqtirib olgan bo'lishim mumkin. Shundoqqina yonimda esa yovvoyi hayvonlar go'shtini sotadiganlar rastasi ko'p edi, — deydi u.

Vey Guysyan davolanish uchun juda katta mablag' sarflaydi. Boshida puliga, qilgan xarajatlariga rosa achinadi, hozir esa bu olamda undan baxt­­li odam bo'lmasa kerak. Chunki nihoyatda ko'pchilik bu kasallik oldida hali-hamon ojiz qolmoqda…

Shu o'rinda yurtimizda ham shu yilning 15 mart kuni ilk koronavirus yuqtirgan ayol aniqlangan edi. 11 mart kuni “Parij—Toshkent” reysi orqali uchib kelgan oliy toifali shifokor, xususiy klinikalardan birining rahbari Nigora Murotova bilan keyinchalik ijtimoiy tarmoqlarda suhbat uyushtirilgandi.   Bugun ko'pchiligimiz ushbu virus bilan og'rib o'tgan bo'lsak-da uning vahimasi, dahshatli oqibatlari haliyam ko'pchilikni psixologik chohlarga qulatishda davom etmoqda.

Maftuna KARIMOVA