Kasallikning ildizi qaerda? Aholining 30 foizida yuqori qon bosimi, 46 foizida esa xolesterin kuzatilmoqda

Jahon Cog'liqni saqlash tashkilotining ma'lumotiga ko'ra, salomatligimizning 55 foizi kechirayotgan turmush tarzimiz, 18 foizi irsiy kasalliklar, 17 foizi ekologik omillar, 10 foizi esa tibbiy xizmat sifatiga bog'liq ekan.

Tashkilotning taniqli ekspert-mutaxassis olimlari quyidagicha fikr bildirmoqda, agar dunyo mamlakatlari aholisi, birinchi navbatda, ayniqsa   yoshlar, “Sog'lom turmush tarzi” qoidalariga amal qilsa, odamlar salomatligi mustahkamlanib, mehnat qilish qobiliyati yaxshilanib, uzoq umr ko'radi. Eng muhimi, avlod genofondi sog'lomlashadi.

Gigiena qoidalariga rioya etmaslik oqibatida ma'lum va noma'lum turdagi kasalliklar tez rivojlanadi. Bunga me'yordan ko'p, ayniqsa, kechki payt keragidan ortiq ovqatlanish ham sabab bo'ladi. Yana olimlar fikricha, aholining qariyb 30 foizida yuqori qon bosimi va 46 foizida esa xolesterin miqdori normadan ortib ketishiga esa ortiqcha ovqatlanish bosh omil bo'lar ekan.

Ushbu kasalliklarning oldini olish maqsadida yurtimizda keng qamrovli ishlar olib borilayapti. Sog'liqni saqlash tizimining birlamchi bo'g'inini faollashtirish hamda aholi o'rtasida sog'lom turmush tarzini shakllantirish chora-tadbirlari bo'yicha shu yil 6 noyabrda o'tkazilgan videoselektorda Prezidentimiz tomonidan soha xodimlariga juda katta vazifa va topshiriqlar yuklatilgan edi.

— To'g'risini aytish kerak. Kasalliklarning ko'plab turi noto'g'ri ovqatlanish, sog'lom turmush tarziga rioya etmasligimiz sababli kelib chiqmoqda. Prezidentimiz biz tibbiyot xodimlarining oldiga to'g'ri taklif va vazifalar qo'ydi. Chunki kasalliklar kelib chiqishining boshi kamharakatlik va jismoniy faollikning sustligi hamda noto'g'ri ovqatlanishdir. Shunday ekan, buning oldini olishda tibbiyot tizimini quyi bo'g'ini faol va tashabbuskor bo'lishi kerak. Ana shunda kasalliklar soni qisqaradi. Misol uchun, koronavirus infeksiyasi bilan kasallangan bemorlarning katta qismi, virus infeksiyasidan emas, balki sog'lom turmush tarziga rioya etmaganligi, organizmda uchrayotgan yondosh kasalliklar hisobiga aziyat chekmoqda. O'lim ko'rsatkichi ham yuqorida qayd etilgan bemorlar orasida ko'p. Prezidentimizning “Aholining sog'lom ovqatlanishini ta'minlash bo'yicha qo'shimcha chora-tadbirlar to'g'risida”gi qarorida mazkur masala ko'rsatib o'tildi.

Bundan tashqari, qarorning 4-bandida nazarda tutilganidek, viloyatimizning barcha tuman (shahar)lardagi ko'ptarmoqli markaziy poliklinikalarda 2021 yil 1 yanvardan boshlab eksperiment tariqasida to'g'ri ovqatlanish va sog'lom turmush tarzini yuritish bo'yicha maxsus tayyorgarlikdan o'tgan shifokor va o'rta tibbiyot xodimlaridan iborat “To'g'ri ovqatlanish va sog'lom turmush tarzi” xonalari tashkil etiladi.

Qarorda ko'rsatib o'tilganidek, “To'g'ri ovqatlanish va sog'lom turmush tarzi” xonalarida maxsus tayyorgarlikdan o'tgan shifokor va o'rta tibbiyot xodimlarimiz aholiga to'g'ri ovqatlanish, sog'lom turmush tarzi va jismoniy faollik masalalarida yakka tartibda profilaktik tadbirlarni olib boradi. Demak, endi o'z ustimizda yanada kuchliroq ishlashga to'ri keladi. Sport va tibbiyot hamkorligi bu masalani yechimi bo'ladi, — deydi Sirdaryo viloyat ko'p tarmoqli tibbiyot markazi bosh shifokori, jarroh Zohid Erkaboyev.

Bir so'z bilan aytganda, viloyatda mazkur qaror ijrosini ta'minlash, sog'lom turmush tarzini yo'lga qo'yish maqsadida muhim qadamlar tashlangan.

Yaqinda Prezidentimizning Sirdaryo viloyatiga qilgan navbatdagi tashrifi chog'idagi koronavirus pandemiyasi davrida aholi orasida sog'lom turmush tarzini shakllantirish, o'ta yuqumli bo'lgan bu kasallikdan muhofaza qilish, aholi salomatligini nazoratga olish va jonlantirish yuzasidan ko'rsatma va topshiriqlari sirdaryoliklar uchun dasturilamal bo'lmoqda.

Hozirgi kunda koronavirus kasalligining yuqishi xavfi ko'proq bo'lgan aholi vakillari salomatligini nazoratga olish va ular orasida profilaktik tadbirlarni jonlantirish maqsadida viloyatning barcha hududlarida “Sog'lom hayot”, “5000 metrga faol yurish”, “Sog'lom ovqatlanish tamoyillari”, “Salomatlik maktabi”, “E'zozli ayollar” va “Faxriy nuroniy”, “Chiroyli qomat uchun”, “Mening nonushtam”, “Sog'lom xonadon”, “Sportchi oila” mavzularidagi tadbirlar uyushqoqlik bilan o'tkazilmoqda.

O'tkazilayotgan tadbirlarda soha mutaxassislari ham faol ishtirok etib, ular mahalla fuqarolar yig'ini hududlarida istiqomat qilayotgan 65 yosh va undan katta yoshdagi fuqarolarning salomatlik ko'rsatkichlarini, qonning umumiy tahlilini, qon tarkibidagi qand va xolesterin miqdorini aniqlabgina qolmay, EKG, flyurografiya, UTT kabi tibbiy tekshiruvlardan o'tkazib, muhim tavsiyalarini berib boryapti.

— Mutaxassislarning fikriga ko'ra, inson kuniga 5-7 kilometr yursa, qon-tomir kasalliklari, yurak xuruji, insult kabi xastaliklardan butunlay yiroq bo'ladi. Ortiqcha vazn esa kasalliklar uyasidir. Prezidentimiz tashrif chog'ida, viloyatning Oqoltin tumanida bo'lganlarida, “Ko'p yurish bilan to'g'ri ovqatlanish madaniyatini yo'lga qo'yib olsak, tibbiyotdagi 30-40 foiz masalani hal qilgan bo'lamiz”, degan gaplari bugun bizning shiorimizga aylandi, desam mubolag'a bo'lmaydi. Mazkur tumanning “Yangi Toshkent” mahallasida tashabbuskor trener hamda hamshiralarimiz tomonidan uyma-uy yurib, jami 687 nafar fuqaroning arterial qon bosimi, bo'yi, vazni, qorin qismi hajmlari o'lchab chiqildi. Malakali trenerlar esa aholi orasida so'rov o'tkazdi. So'rov natijasiga ko'ra, aholining 164 nafari futbol, 76 nafari voleybol, 43 nafari basketbol, 96 nafari badminton, 82 nafari “Workout”, 56 nafari stol tennisi, 34 nafari badiiy gimnas­tika, 69 nafari boks, 29 nafari kurash va 38 nafari boshqa sport turlariga qiziqishi aniqlandi, — deydi Sirdaryo viloyat sog'liqni saqlash boshqarmasi bosh hamshirasi Rahima Suvonqulova.

Ha, sog'lom turmush tarzini targ'ib qilish va aholi salomatligini asrash borasida tashlangan qadamlar ertaga o'z natijasini bermasdan qolmaydi. Prezidentimizning xalqimiz salomatligi muhofazasini yuksaltirishga oid qator qaror va Farmonlari ertangi hayotga bo'lgan ishonchimizni yanada oshishiga, sog'lom fikrlab, sog'lom hayot kechirishimizga yo'l ochmoqda.

G'ulom PRIMOV,

“Hurriyat” muxbiri