Shu'lalanib yotar suv yuzi asta

Muallif haqida:  

Shoir Shukur Qurbon (Olimjon o'g'li) — 1951 yilda Andijon viloyatining Baliqchi tumanida tug'ilgan. Bugunga kelib, o'nga yaqin she'riy to'plam, yigirmaga yaqin qo'shiq, Ozod Sharafiddinov, Abdulla Oripov, Tohir Malik va Muhammad Yusuflar haqida badia va esselar yaratgan. Istiqlolni sharaflovchi sonetlar guldastasini e'lon qilgan. Ma'naviyatimiz merosi bo'lmish Hadisi shariflar asosida yozilgan 1600 ta to'rtligi adabiyotimizda o'ziga xos voqea bo'ldi. Tarjima sohasida ham shoir barakali qalam tebratgan: u jahon adabiyoti vakillaridan Franchesko Petrarka, Adam Miskevich, Jak Prever, Nozim Hikmat, M.Yu. Lermontov, A.S.Pushkin, Rasul Hamzatov, Ye. Yevtushenko singari shoirlarning asarlarini   o'zbek tiliga o'girgan. O'zbekiston Yozuvchilar uyushmasi a'zosi.

 

OQQUShLAR KO'LI

Shu'lalanib yotar suv yuzi asta,

Unda osmon aksi qalqib turibdi.

Bir qancha oqqushlar tashvish bilmasdan,

Shu moviy og'ushda suzib yuribdi.

Erkalanib, suvga bosh urib bir-bir,

Ular zavq topgaylar, topgaylar hayot.

Ular shu ko'lga bir umr hokimdir

Va shu ko'l mehriga quldir umrbod.

                               * * *

Besh o'nta hovli- joy,

Qolgani dala.

Dala o'rtasida bir to'da bola.

Bir to'da bolaning orzulari mo'l,

Dala o'rtasida bittagina yo'l.

Shu yo'ldan yurishar-yurmoqchi bo'lsa,

Shu yo'ldan borishar-bormoqchi bo'lsa.

Dala adog'ida lekin yo'l bitar,

Orzular birma- bir so'ngiga yetar.

Besh o'nta hovli-joy,

Qolgani dala.

Ortga qaytmasaydi bir to'da bola.

                               * * *

Sahna qonuni, bu — o'z qiyofangdan

Qancha chiqa olsang va begona zot

Suvratiga qancha yaxshiroq kirsang,

Shuncha olqishlaydi seni boshqalar.

Hayot qonuni, bu — o'z qiyofangda

Qancha sobit bo'lsang va begona zot

Suvratiga kirmay qancha kun ko'rsang,

Shuncha olqishlaydi seni boshqalar.

 

SOG'INCh DARVOZASI

                               1

O'g'lim, sen borsan-u, nega yo'qdaysan?

O'g'lim, kul ostida qolgan cho'g'daysan.

Bu kul nima, o'g'lim, seni topmishdir,

Gul umring bamisli xazon yopmishdir?..

Gul umr avvali, axir, g'unchalik,

G'unchaning qismati, nahot, shunchalik?

Sen sari borgali barcha yo'llar berk,

Damlar berk, kunlar berk, oyu yillar berk.

Faqat yo'llarida tikonlar sochiq

Sog'inch darvozasi menga lang ochiq.

Taqdirdan qayga ham borarding qochib,

Hayhot, bu darvoza senga ham ochiq!

Unib-o'smay turib, kulmay bir sho'x-shan,

Sening ham ko'ksingga sanchilar tikan.

Yetimcha deyishsa seni o'ylayman,

Seni qizg'onaman, seni kuylayman.

                    2

Laylak keldi, yoz bo'ldi,

Qanoti qog'oz bo'ldi.

Bolalik quvonchlari,

O'g'lim, senga oz bo'ldi.

Dadang turib, dadasiz

Qolganliging rost bo'ldi.

Sen bilmaysan, go'daksan,

Unutasan dadangni.

Dadang, deb ko'rsatarlar

Senga boshqa odamni.

Etti yot begonaga

Ergashasan “dada” lab.

Dadang bunda yuradir

Ko'ksiga g'am qadalib.

Ko'ksimga g'am qadalsa,

Seni eslayman, o'g'lim.

Bor ekaning ham — davlat,

Qaddim rostlayman, o'g'lim.

La'natlayman o'zimni,

La'natlayman onangni

Va senga dada bo'lgan

Etti yot begonangni.

Sevgi bizni shu qattiq

Savdoga qo'ydi, o'g'lim.

Boshimizni el aro

G'avg'oga qo'ydi o'g'lim.

Bu olamda ko'zlar bor,

Ahvolimiz ko'rarlar.

Bu olamda so'zlar bor,

Masxaralab kularlar.

Kulgi bo'lib har kimga

Bu jahondan o'tarmiz.

Yo'l bo'yiga chiqarmiz,

Yo'llarga ko'z tutarmiz.

Ko'zlarimiz to'rt bo'lib,

Bir-birovni kutarmiz.

Bu jahondan o'tguncha

Qop-qora qon yutarmiz.

Laylak keldi, yoz bo'ldi,

Qanoti qog'oz bo'ldi,

Bu dunyoning rohati,

O'g'lim, menga oz bo'ldi.

O'g'lim turib, o'g'ilsiz

Qolganligim rost bo'ldi.

                      3

Mayliga, seniki bo'lsin shu yomg'ir,

Boshingdan injuday sochilsin, o'g'lim.

Yomg'irday ezildi sensiz bu bag'ir,

Bu bag'ir osmonday ochilsin, o'g'lim.

Ko'z qoram sen eding, hamon o'zingsan,

O'ksib ulg'ayursan xayollarimda.

Tik qaray olmasman balki ko'zingga,

Yurak hovuchlarman savollaringdan.

Balki savol bo'lib singarman faqat

Mahzun tabassumli qorachig'ingga.

Balki ikki jahon qilolmas toqat

Meni ko'rging kelib qilgan yig'ingga.

O'shanda o'zingni yupatgin o'zing,

Olaqol, seniki bo'lsin shu yomg'ir.

Otalar hamisha jumboqdir, qo'zim,

Qo'zim, farzandlarga hamisha og'ir.

 

ORTIQChA ODAM

Orangizdan o'tib ketaylik shundoq,

Qaytmaymiz, bezovta qilmaymiz boshqa.

Kuyladik — ko'nglimiz to'lib ketgan choq,

Ingradik — boshimiz tekkanda toshga.

Izimizdan g'iybat qilingiz, biz — shod,

To'kilar orttirgan gunohlarimiz.

Keragidan ortiq siyladi hayot,

Keragidan ortiq qalb dog'larimiz.

Keragidan ortiq sevdik, yig'ladik —

Bir pari paykarning vasliga tashna.

Muhabbat bog'iga bizlar sig'madik,

Siz sig'ing, iloyim, siz baxtli yashang.

Sizni tark etmasin iqbol va omad,

Tole qarshilasin sizni har safar.

Bizsiz bemalolroq qozoning shuhrat,

Bizsiz bemalolroq uring qahqaha.

Kechirasiz,

O'tib ketaylik shundoq.

 

TO'RTLIKLAR

O'sadigan el bir-birin botirim, deydi.

Bo'shtobin ham zo'r ishlarga qodirim, deydi.

Yomonlarin o'zaro loy aylashadi xo'b,

Boshqalarga topilmasim, nodirim, deydi.

                               * * *

“Zamona — zo'rniki” dedilar menga,

“Tomosha — ko'rniki” dedilar menga.

“Muhabbat-chi? She'r-chi?” — so'radim qaqshab,

“Manglayi sho'rniki!” – dedilar menga.

                               * * *

O'ngga qarab ta'zim qiling — “o'zbekchilik” ,

Chapga qarab ta'zim qiling — “o'zbekchilik” ,

Ko'nglin oling oldinning ham, orqaning ham,

Ablahni ham rozi qiling — “o'zbekchilik” .

                               * * *

Kelmas edim, yetakladi bu yerga yo'lim,

Yozmas edim, bitikladi bu so'zni qo'lim.

Yo'limni-da, burar edim, qo'lim kesardim…

Burolmadim kesolmadim… yonardi ko'nglim.

 

MUQADDIMA

Adiblar haqida o'ylasam avval

Hayratga tushardim yozganlaridan:

Qanday yozgan ekan bunday asarlarni, deb

Uzoq-uzoq surardim xayol.

Kunlar o'tdi,

Oylar o'tdi,

Yillar o'tdi –

O'tib bormoqda umr,

Endi men hayratga tushaman ko'proq:

Shunday asarlarni yozgan adiblar

Qanday yashar ekan dunyoda, deya

Uzoq-uzoq suraman xayol.

 

SENSIZ UMR YaRIM

Qayda u kunlarim, qayda u visol?

Qayda quvonchimga qorishgan jahon?

Seni men yo'qotdim yo'lovchi misol,

Qoldi qaroqchiga talangan karvon.

Sensiz umr yarim va dunyo bir kam,

Netay, o'qtin-o'qtin zirqirar qalbim?

O'chog'i bor-ku yarq etgan cho'g'ning ham,

Qoldim uyi kuygan musulmon kabi.

Do'l urgan daladek parishon bu dil,

Afsus-nadomatlar yondirar bo'g'zim.

Menga la'natlar ayt, qarg'a muttasil,

Bersin jazoimni Xudoyim o'zi.

Yongan uy tiklanar, butlanar karvon,

Do'l urgan dala ham yashnaydi qaytib.

Biroq yo'qolmaydi ko'ksimda armon,

Biroq sen yig'laysan, la'natlar aytib…

Shukur QURBON