Qadr topgan qoraqalpoq eli bu!

O'zbekiston Jurnalistlari ijodiy uyushmasi yo'llanmasi bilan

Vatan ostonadan boshlanadi, degan   naql naqadar rost! Ostonadan oyoq oshirdingmi, qadrdon mahllaga, sevimli guzarlarga, jonajon ko'chalarga yuzlanasan. Ularning obodligini, chiroyini ko'rib ko'zlar yashnaydi, yuzlarida, nigohlarida shodlik, turmushdan mamnunlik balqib turgan qo'ni-qo'shnilarni, yoru birodarlarni uchratib ko'ngillar quvnaydi. Bunday farahga, bunday shukuhga ne yetsin?! Mana shu ilk uchrashuv, ilk taassurot bizga doimo hamrohlik qiladi. Mana shu shirin diydor, huzurbaxsh manzaralar sabab dilimiz yorishadi, xayolotimizda yangidan-yangi orzular, rejalar tug'iladi, yangidan-yangi bunyodkorlik ishlariga   ishtiyoq uyg'onadi. Shuning uchun ham bugun yurtimizda, Yangi O'zbekistonda mahallalarni obodonlashtirishga, u yerda aholi turmush darajasini yuksaltirishga alohida e'tibor qaratilmoqda. Zero, bu olamshumul loyihalar Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning saylovoldi dasturlarda belgilanganidan, strategik taraqqiyot yo'nalishiga ustuvor kiritilganidan, “Inson qadri va mahallani qo'llab-quvvatlash yili”ning eng muhim vazifalari qatoridan joy olganidan xalqimiz xabardor.

Bugun ushbu rejalarning bemisl shijoat bilan hayotga tatbiq etilayotganiga guvoh bo'lib turibmiz. Ayniqsa, chekka tuman va qishloqlardagi bunyodkorlik ishlari, obod bo'layotgan go'shalar, aholi uchun yaratilayotgan qulayliklar, imkoniyatlar barchamizga quvonch, g'urur baxsh etadi. Kuni kecha davlatimiz rahbari Qoraqalpog'iston Respublikasiga tashrifi davomida ko'rkiga ko'rk qo'shilayotgan, yashnash-­yasharish pallasiga kirgan chekka mahallalarga tashrif buyurdi, u yerdagi aholi bilan dildan suhbatlashdi, yangidan-yangi bunyodkorlik ishlariga tamal toshi qo'ydi.

Biz O'zbekiston Jurnalistlari ijodiy uyushmasi yo'llanmasi bilan Davlatimiz rahbari tashrifidan so'ng Qoraqalpog'istonga borib, uzoq yillar davomida ekologik qiyin bo'lgan hudud ahli bilan suhbatlashib qaytdik, bu elning Prezidentimiz tashrifidan naqadar shod, xursand bo'lganiga shohid bo'ldik. Shundoq Nukus shahri biqinida joylashgan Chimboy guzarida qisqa fursat ichida amalga oshirilgan ishlar bilan tanishib, ochig'i hayratda qoldik. Bo'lar ekanu, bunday shart-sharoitlarni, obodonchilikni bir yarim oyga yetar-etmas vaqtda amalga oshirilishi huddi tushga o'xshaydi, deyishdi chimboyliklar.

Quyidagi so'zimiz ana shu mahalla xususida.

Atigi qirq kun ichida tashlandiq, xaroba ovul go'zal bir shaharchaga do'ndi! Atigi qirq kun ichida ikki mingdan ziyod xonadonga obi hayot, zangori olov, nur kirib bordi! Qish osmonida quyosh charaqlagani kabi tund chehralarga shodu xurramlik, mamnuniyat, adolatga, haqiqatga ishonch balqdi! Odatda, bunday hodisalarni mo''jiza, deb ataymiz. Mo''jizalar esa ertagu cho'pchaklarda bo'ladi, deymiz. Ammo bizning hikoyat ayni haqiqatdir! Ishonmaganlar Qoraqalpog'iston Respublikasining poytaxti Nukus shahri biqinidagi Chimboy guzariga kelib ko'rsin! Bu yerdagi el-ulusdan so'rab-surishtirsin! Qirq kun avval Chimboy guzari qanday ahvolda edi? Qum uyumlariga ko'milib yotgan, quyuq yulg'unzorga, yantoq-tikanlarga burkangan, chala-yarim imoratlardan iborat bir maskan edi! Katta bir shaharning shundoqqina qanshari ostida bunday ayanchli, tashlandiq mahalla bo'lishiga, albatta, birov ishonishi qiyin. Ammo afsus­ki, hammasi rost, achchiq haqiqat! Ana, yaqindagina barpo etilgan ravon, asfalt yo'l bo'ylab ketayotgan Aybika Jo'ldas qizi ham hammasiga guvoh! U asli Kegayli tumanidan. Bir parcha tomorqasida amal-taqal tirikchilik qilib yurardi… Hamma ko'rgulik o'n besh yil avval, mahzun kunlarning birida bosh­landi. Eri, usta Nurlan go'yo xushxabar topib keldi. Nukusning yonginasida odamlarga yer-uchastkalari bo'lib berilyapti ekan, tanish topib qo'ydim, oz-moz xarajat evaziga bir hovlilik joy olib beradi, dedi. Erning so'zlaridan Aybikaning quvonchi ko'kka o'rladi. Bir yumalab shaharlik bo'lib ketish orzusida o'rtandi. Kegaylidagi keng-mo'lgina, biroq suvsizlikdan qavjirab yotgan tomorqa, uy-joy sotildi. Uning puliga o'zlari reja qilgandek, Nukus biqinidagi Chimboy guzaridan to'rt sotix yer “gaplashib” olishdi. Chala-yarim xonadon tiklandi. Ne tongki, ular kabi shaharga yaqin bo'lish ilinjida yurgan odamlar ko'p ekan. Yer-uchastkalar talash bo'ldi. Aholi soni tobora orta bordi. Shu barobarida, barcha orzular asta-sekin sarobga aylana boshladi.

— Yashashga mutlaq sharoit yo'q edi, — deb eslaydi Aybika, — ovuldagidan battar ahvolga tushdik. Yo'l, ko'cha deganlari yozda chang-qum, qishda botqoq, shaharga yetib olish uchun avval besh chaqirim yayov yurib, katta trassa bo'­yiga chiqib olishimiz kerak edi. Yo'l azobidan bezillab qolgandik. Suv, gaz, elektr masalalarini-ku aytmasa ham bo'ladi.

Kunlar ketidan kunlar, yillar ortidan yillar o'tardi. Chimboy guzari aholisi obodonchilik so'rab idorama-idora yugurishdi, rahbarlarning eshigini qoqishdi. Lekin hech qanday naf bo'lmadi.Sal insofi bor rahbar va'dani quyuq qildi, zariyu zo'riga ishonganlari do'q-po'pisa bilan bo'sag'adan quvib soldi. Mahallangiz davlat planida yo'q, o'zboshimcha o'rnashib olgansizlar, guzarni yaqinda tekislab tashlaymiz, chet ellik biznesmenlarga sotamiz, esingiz borida u yerdan tezroq ko'chib keting, deydiganlar ham topildi, hatto. Nachora, osmon uzoq, yer qattiq: chimboyliklar og'ir ahvolda qoldi, kimdir ko'chib ketish payiga tushdi, kimdir xo'rliklarga chidab amal-taqal kun ko'rishda davom etdi.

— Erim Nukusdan ish topolmadi, Ural tomonlarga ketdi. Biroq xastalikka chalinib uch yil avval vafot etdi, — deb ko'z yoshlar bilan hikoya qiladi Aybika, — men uch nafar bola bilan beva qoldim. Shaharda kosa-tovoq yuvib kun kechirdim. O'tgan kuzda men ham kasal bo'lib qoldim. Koranavirusga chalindim-ov, deb qo'rqqandim, biroq, xayriyat, unday emas ekan.

Ha, unday emas ekan. Shifokorlar ham tuzuk­roq tashxis qo'yisha olmadi. Sizning kasalingiz juda og'ir, uni dori-darmon bilan tuzatib bo'lmaydi, deb qoldi bir kuni taniqli shifokor. Aybika uning huzuridan otilib chiqdi. Uyi­­ga kelib ko'rpa-to'shak qilib yotib oldi. Kegaylidan kelgan singlisi ro'zg'origa qarashib turgan bo'ldi.

— Bir oycha burun, ertalab g'ala-g'ovurdan, gurillagan, tarillagan tovushlardan uyg'onib ketdim, — deb hikoyasini davom ettiradi Aybika, — mahallani chini bilan buzishga kelishdi-yov, degan xayolda tashqariga chiqdim. Qarasam… ko'cha to'la amaldor siyoqli odamlar, turli texnikalar…

Ha, o'sha tongda Chimboy guzarini obodonlashtirish ishlariga oq fotiha berildi! Yanada to'g'riroq ta'riflaydigan bo'lsak, Chimboy guzari ham mamlakatimizdagi necha-necha chekka hududlar   kabi ulkan bunyodkorlik maydoniga aylanib ketdi.

Albatta, qurilish,   ta'mirlash, obodonchilik ishlarinining salmoqli qismi energetika sohasi xodimlari zimmasiga tushishi sir emas. Bu yerda ham “Qoraqalpog'iston hududiy elektr tarmoqlari” aksionerlik jamiyatiga qarashli ishchi-xizmatchilar, texnikalar tunu kun mehnat qildi. 100 donadan ziyod sim ustunlari tiklanib,   salkam 50 kilometr masofaga elektr tarmoqlari tortildi, 11 dona transformator qurilmalari o'rnatildi.   Yo'lsozlarning, suv, gaz ta'minoti korxonalarning xizmatlari ham beqiyos bo'ldi. Guzardagi 3 mingga yaqin   xonadonlar ichimlik suvi, zangori olov bilan ta'minlandi. Ko'cha-ko'ylar, yo'llar tekislanib, beton, asfalt qoplamalar yotqizildi. Qirq kun avval safarga ketib, nihoyat, uyiga qaytgan chimboylik kishi o'z mahallasini, o'z xonadonini taniyolmay qolgan bo'lsa, ajabmas.

— Albatta, bu yerda faqat obodonchilik ishlari bilan cheklanib qolinmaydi, —deydi mahalla faoli Azira Boltabekova, — aholini ish bilan ta'minlash, bandligini yo'lga qo'yish borasida ham qator rejalar amalga oshirilmoqda.

Ha, darhaqiqat shunday. Qishin-yozin daromad beradigan qator issiqxonalar qurib egalariga topshirildi. Ko'pgina xonadonlarga chorva mollari, parrandalar ulashildi. O'z tadbirkorlik ishlarini yuritish uchun zarur mablag'lar bilan ta'minlandi. Ayniqsa, guzar yonida 300 nafar xotin-qizlarni o'z bag'riga oladigan tikuv-bichuv korxonasi qad rostlagani barchani quvontirdi.   Qahramonimiz Aybika Jo'ldas qizi ham xuddi mo''jazgina go'shaning qo'li gul xodimasiga aylandi. Ayni kunda ishchi-xizmatchilariga maxsus liboslar tikish bilan band.

Kuni kecha hudud bilan tanishish, oddiy odamlar bilan dildan suhbat qurish, ulardan hol-ahvol so'rash maqsadida tashrif buyurgan mamlakatimiz Prezidenti Shavkat Mirziyoyevni Chimboy guzari aholisi xush- kayfiyat, ko'tarinki ruh bilan kutib oldi. Har bir so'zida elga, yurtga mehr-muhabbat, fidoyilik, ehtirom ro'y-rost sezilib turgan   davlatimiz rahbarini qizg'in olqishladilar. Chunki muhtaram Prezidentimiz Chimboy guzariga tashrif buyurishdan avvalroq Qoraqalpog'is­ton Respublikasining qator tumanlarida bo'lgan, u yerlarda qoraqalpoq elining farovon kelajagini ta'minlaydigan, turmush darajasini yanada oshiradigan qator loyihalar borasida so'z yurtilgan edi. Jumladan, Beruniy tumanida Saudiya Arabistonining “ACWA Power” kompaniyasi bilan hamkorlikda   shamol elektr stansiyasi qurilishiga tamal toshi qo'yildi. Mazkur loyiha ishga tushgach, 110 ming xonadonni qo'shimcha elektr energiyasi bilan ta'minlash mumkin bo'ladi. Yiliga 106 million kub metr tabiiy gazimiz tejaladi. Yana bir muhim tomoni, stansiya qurilishida ming nafar qoraqalpoq yoshlari ham qatnashadi. U ishga tushgach esa, 100 nafar malakali muhandis va texnik xodimlar yuqori daromadli doi­miy ish bilan ta'minlanadi. Albatta, bu hali hammasi emas. Davlatimiz rahbari Beruniydagi nufuzli anjumanda qayta tiklanuvchi energiya manbalari sharofatidan kelgusi besh yil ichida 3 mingga yaqin yangi korxonalar tashkil etilib, sanoat mahsulotlari ishlab chiqarish hajmi qariyb 2 barobarga oshirilishini alohida ta'kidladi. Buning barchasi farzand­larimiz, kelajak avlodlar manfaati uchun, dedi. Qoraqalpoq eli, jumladan, Chimboy guzari aholisi ushbu olamshumul mujdalardan behad sevindi. Davlatimiz rahbari bilan o'z mahallalarida uchrashishgach, dil so'zlarini, quvonchlarini izhor qilishga shoshildilar.

— Mahalladagi o'zgarishlarni, sizlarning ishli bo'lganingizni ko'rib, xursand bo'ldim, — dedi Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev yengil jihozlardan tezkor qurilgan korxona fao­liya­ti bilan tanisha turib, — qo'lida hunari bor ayolning kayfiyati yaxshi, oilasi ham barqaror bo'ladi. Bunday ishlarni hali ko'p qilishimiz kerak. Albatta, qiyin bo'ladi. Lekin biz bir oilamiz. Birlashib, hamma rejalarni amalga oshira olamiz.

Biz bir oilamiz! Yurakdan chiqqan bu samimiy so'zlar, chimboyliklarning yuragiga nurdek singdi! Bu ulug'vor, serma'no iboraning haroratini, iforini, lazzatini ular o'z hayotlarida teran his qilib turardilar.

O'sha unutilmas uchrashuvdan shodu xurram kayfiyatda yorug', shinam, fayzli xonadoni tomon qaytarkan, Aybika Jo'ldas qizi nogoh o'sha, kasalingiz juda og'ir, uni dori-darmon bilan davolab bo'lmaydi, degan   shifokorni uchratib qoldi. Aholini tibbiy ko'rikdan o'tkazib yurgan ekan. Ayol mag'rur yurib uning yoniga bordi.

— Kasaling og'ir, tuzalmaysan, deb aytgandingiz, — dedi salom-alikdan so'ng, — mana, butkul sog'ayib ketdim!

Shifokor jilmaydi.

— Siz o'shanda so'zimni oxirigacha tinglamay chiqib ketdingiz. Men sizga jismingiz emas, ruhingiz kasal, umidsizlik, tushkunlik sizni charchatgan, buni dori-darmon emas, faqatgina mehr-muhabbat, g'amxo'rlik, e'tibor tuzatadi, demoqchi edim. Mana, yuzlab, ming­lab chimboyliklar qatori siz ham davlatmiz rahbarining, hukumatimizning g'amxo'rligiga, e'zoziga erishdingiz. Bu sizni oyoqqa turg'azdi. Qaddingizni tik qildi.

Aybika shifokorning so'zlari naqadar haqiqat ekanligini ich-ichida his etdi. Shuk­rona, mamnuniyat balqqan nigohlar bilan atrofiga boqdi. Angladiki, bugun faqatgina qadrdon mahallasigina emas, balki necha-necha shikasta dil, qo'li kalta, armoni uzun insonlarning ko'ngli ham obod bo'ldi. Angladiki, uylar, ko'cha-ko'y qator-qator chiroqlar yog'dusidan yorishgani kabi ming-ming qalblar, yurak­lar qadr-qimmat tuyg'usidan, shukuhidan charag'on bo'ldi.

Luqmon BO'RIXON