O'quvchi qachon ustoziga ergashadi?
Yoshlari bilimli yurt qudratli bo'lur, deb bejizga aytishmaydi. Har bir davlatning, har bir millatning bugun va ertaga dunyo sahnida tutgan mavqei hamda nufuzi unda ta'lim- tarbiya olayotgan yoshlarning salohiyati, zamonaviy fan sirlarini o'zlashtirish darajasi bilan o'lchanadi. Davr talabidan kelib chiqqan holda Muhtaram Prezidentimiz asosiy e'tiborni ta'lim sifati va samaradorligiga qaratishni qayta-qayta ta'kidlab kelmoqda. Shu sababli ham bu borada qator qonun va qarorlar, farmon va dasturlar qabul qilindiki, bahona izlash, nolish aslo mumkin emas.
Agar bolalarimiz umumta'lim maktabida fanlarni to'laqonli o'zlashtirib, mustaqil hayotga mustahkam poydevor bilan qadam qo'ymas ekan, bog'chadagi beg'ubor bolalik va maktabdagi betakror yoshlik besamar kechgan bo'ladi. Buning tovonini kim to'laydi? Bog'chami, maktabmi, ota-onami, murabbiy va o'qituvchilarmi, yoki jamiyatmi?!
Hozirgi kunda mamlakatimizdagi deyarli barcha umumta'lim maktablarida eng zamonaviy ilg'or pedagogik texnologiyalar joriy etilgan. O'quv darsliklari, ko'rgazmali o'quv qurollari, so'nggi rusumdagi kompyuter texnologiyalari bilan jihozlangan. Demak, hamma mas'uliyat va majburiyat muallimning, maktab jamoasining hamda ota-onaning zimmasida. Dunyoda birorta ota-ona yo'qki, farzandi odobli, bilimli, qobiliyatli va o'z tanlagan kasbining egasi bo'lishini istamasa! Bilingki, qaysi o'qituvchi, murabbiy ish sharoitidan, ta'lim-tarbiyadan nolisa, o'zida ham bir kamchilik bor! Muallimda bilimdan tashqari, malaka, tajriba, ko'nikma, sabr-bardosh va ta'lim- tarbiya mahorati ham bo'lishi kerak. O'quvchi shundagina ustoziga ergashadi, unga taqlid qila boshlaydi.
Maktabimiz 880 o'rinli bo'lib, bugungi kunda 1400 nafar o'quvchiga 94 nafar malakali pedagog xodim ta'lim-tarbiya berib keladi. Ilgari tumandagi 32-maktabda ishlardim. 2021 yil sentyabrdan bu dargohda faoliyatimni boshladim. O'tgan o'quv yili boshidanoq ehtiyojdan kelib chiqib 12 nafar tajribali o'qituvchini ishga oldik. Biz birinchi navbatda o'qituvchilarni o'z ustlarida ko'proq ishlashlarini talab qilish bilan birga, bunga sharoit yaratib berishga harakat qilyapmiz. Natija yomon emas. Joriy o'quv yili yakuniga kelib toifali o'qituvchilar 61 nafarga yetdi, bu muallimlar jamoasining 71 foizini tashkil etadi. Ilgari bu maqomga 39 nafar pedagog ega bo'lgan.
Maktabimizning bir yo'la besh nafar xorijiy tillar o'qituvchisi Mohinur Jumayeva, Nodira Usmonova, Nodir Ibragimov, Maqsud Murotov, Gavhar Turdiyevalar xalqaro S1 darajasiga ega bo'lib, tegishli sertifikatni qo'lga kiritishdi. Surayyo Qodirovaning pedagogik mahorati bir necha bor viloyatda ommalashtirildi. Bundan tashqari, ta'lim samaradorligini oshirish maqsadida Denov tadbirkorlik va pedagogika instituti bilan hamkorlikda “Bilol” o'quv markazini tashkil etdik. Bu markazda o'z istaklari bilan 123 nafar o'quvchi saboq olmoqda. Maktabimizdagi “Mental” matematika o'quv kursida 167 o'quvchimiz fan sirlarini astoydil o'rganishmoqda. Harakatda barakat, deydilar. Bu yil Samarqandda “Mental” arifmetika bo'yicha o'tkazilgan respublika chempionatida 7-sinf o'quvchimiz Abror Hamdamov birinchi o'rinni egallab, oltin medal sohibiga aylandi.
Albatta, astoydil qilingan ezgu ish samarasiz ketmaydi. O'tgan o'quv yilida maktabni tamomlagan 92 nafar o'quvchidan 27 tasi OTMga, 18 tasi kasb-hunar maktablariga kirgan bo'lsa, qolgan yoshlarimiz oilaviy tadbirkorlik yo'nalishida ish bilan band qilindi. O'ylaymanki, 112 nafar bitiruvchimiz bu yil bundan-da yuqori natijalarni qayd etishadi. Bu yil 11-sinf o'quvchisi Xudoyor Ahmedov maktabni tugatmasdanoq ingliz tili bo'yicha IELTS 7 darajasiga erishib, bir qator xorijiy oliygohlarga kirish grantiga ega bo'ldi. 9-sinf o'quvchimiz Rahimjon Ibragimov esa kimyo fani olimpiadasining tuman bosqichida 1-, viloyatda 4-o'rinni qo'lga kiritdi.
Tajribali o'qituvchi-murabbiylarimiz olimpiada, ko'rik- tanlovlarga o'quvchilarni tayyorlash borasida astoydil ishlashmoqda. Maktabning sobiq o'quvchisi, xalqaro toifadagi sport ustasi Barno Mirzayeva 2016 yil Guanjouda o'tkazilgan olipiadada 2-, Osiyo qit'asi yoshlari musobaqasida faxrli 3-o'rinni egallagani so'zimning yorqin isbotidir. Bu an'ana davom etmoqda. “Umid nihollari” sport musobaqasida yengil atletika bo'yicha o'quvchilarimizdan Alisher Rashidov, Ruxshona Choriyevalar tuman bosqichida ikkinchi o'ringa loyiq topildi. Shuningdek, ma'naviy- ma'rifiy tadbirlar, besh muhim tashabbusni amaliyotga uzviy bog'lash borasida ham arzirli ishlar olib borilyapti. Masalan, maktabimiz kutubxonasiga homiylik asosida 24 million so'mlik badiiy kitoblar va uslubiy qo'llanmalar olindi. “Eng yaxshi kitobxon maktab” loyihasi bo'yicha ota-onalar ishtirokida 8 million so'mlik badiiy kitoblarga ega bo'ldik. “Bir million dasturchi” loyihasi doirasida 256 nafar o'quvchimiz tegishli sertifikatni qo'lga kiritishdi.
Maktab moddiy-texnik ta'minotini yaxshilash, moliyaviy samaradorlikni oshirishda byudjet mablag'lariga qarab turganimiz yo'q. O'tgan o'quv yilida o'n yildan buyon ta'mirtalab va yaroqsiz holda bo'lgan maktabning yuz o'rinli oshxonasi, uchta sinf xonasi 85 million so'mlik homiylik va o'quv markazimiz mablag'i hisobiga sifatli ta'mirlandi. Shuningdek, joriy yil mart oyida o'tkazilgan tashabbusli “Oreh budjet”da faol qatnashib 880 millionni olishga erishdik. Ushbu mablag' asosida maktabimiz yozgi ta'til vaqtida sifatli ta'mirdan chiqariladi. Bular hammasi bir yarim yilda amalga oshirilgan ishlar, xolos.
O'tkir RAJABOV,
Denov tumanidagi
31-maktab direktori