“Yumshoq” armaturalarning jazosi qattiq bo'ladi

Hech bir soha yo'qki kishidan fidoyilik talab qilmasa. Ishimiz yuzasidan tekshiruv va ekspertizalar natijasi, hisobotlar bilan tanishganimda doimo ko'nglimda bir savol uyg'onadi: ma'lum bir jamoada o'ziga biriktirilgan vazifani hamma biladi, ammo nega ularning bari o'z burchini xolislik bilan ado etmaydi? Bunga sabab nima?   Nima uchun ba'zida katta korxonalarda ham rahbarlar sanoqli kishilargagina ishonch bildiradi? Eng mas'uliyatli ishlarni ularga topshiradi? Qolganlar-chi? Ammo o'z ishiga loqaydlik bilan qarovchi xodim yoki faqat foyda ilinjida xizmat vazifasiga yondashadigan rahbarni oylik maoshidan mahrum qilib ko'ring, ularning haqidan halol mehnat qilganlarga olib bering, qanday ahvolga tushadilar?

Bugungi kunda ko'p yillik yig'ilib qolgan uy muammolarini bartaraf etish, odamlarni uy-joy bilan tezroq ta'minlash, qolaversa, shaharlarimiz ko'rkamligiga erishish maqsadida jadal sur'atlarda olib borilayotgan qurilish sohasini olaylik. Har tomonlama sifatli, odamlarning ko'p yillar istiqomat qilishlariga yarashi lozim bo'lgan uylar, ular xizmat qiladigan korxona va tashkilot binolarining sifat darajasidan iste'molchilarning ko'ngli to'layaptimi? Afsuski, bu borada muammolar ham yo'q emas. Iste'molchilar huquqlarini himoya qilish agentligi tomonidan o'rganish jarayonida qurilish materiallarining sifat darajasi umuman talabga javob bermayotgani aniqlanmoqda. Jumladan, metall prokati — armaturaning qurilishda qanchalik ahamiyati katta ekanligi hammamizga ma'lum. Bugun sotuvda bo'lgan armaturalar sifati belgilangan standart va texnik talablarga javob beradimi-yo'qmi, degan masalada agentlik mutaxassislari uning mexanik xususiyatlari va kimyo tarkibi sifatini aniqlash maqsadida bir necha ishlab chiqarish mahsulotlar yuzasidan ekpertiza o'tkazdilar. Sinov uch bosqichda tashkil qilinib, ilk bosqichda quyidagi namunalar xarid qilindi: A400 klassidagi 12 mm. diametrli armatura namunasi (“DIMAX sanoat-savdo ko’rgazma biznes markazi” MChJ, Toshkent shahri, Nazarbek temir bozori savdo majmuasidagi “AKRIL metall prokati”ga tegishli); A400 klassidagi 16 mm diametrli armatura namunasi (“METALL CENTER” MChJ, Toshkent shahri, “Izza” temir bozori savdo majmuasidagi “Wang Da Group” MChJ QKga tegishli); A400 klassidagi 12 mm dia­metrli armatura namunasi (“Jo'rabek Omad baraka” MChJ, Toshkent shahri, Izza temir bozori savdo maj­muasidagi “WANGDA METAL” MChJ QKga tegishli); A400 klassidagi 8 mm diametrli armatura namunasi (Sirdaryo viloyati “TECHNOBUSINESS LUX” MChJga qarashli savdo rastasidagi “BAO XIN METALL” MChJga tegish­li).

Ikkinchi bosqichda tanlangan sinov namunalari akkreditatsiyadan o'tgan laboratoriya mutaxassislari tomonidan temir-beton konstruksiyalari, metallurgiya mahsulotlari xavfsizligi to'g'risidagi umumiy texnik reg­lamenti, qurilishda ishlatiladigan qora   metallurgiya mahsulotlari xavfsizligi to'g'risidagi maxsus texnik reglamentning GOST 34028-2016 talablariga muvofiqligi tekshirildi.

Uchinchi bosqichda natijalar tahlil etildi. Afsuski, natijalar umuman talabga nomuvofiqligini ko'rsatdi. Ya'ni metall prokati — armatura namunalari mexanik hamda kimyoviy xossalari belgilangan me'yorlar darajasida emas. Ayniqsa, kichik korxonalar tomonidan ishlab chiqarilayotgan, qurilish maqsadlarida ishlatiladigan metall prokatida aniqlangan kamchiliklar ko'plab qurilish sifati va xavfsizligiga katta zarar yetkazishi mumkinligi aniqlandi. Axir, odamlar ne-ne umidlar bilan qaraydigan quruvchilar yaroqsiz qurilish materiallaridan foydalanayotganliklari kishini tashvishlantiradi. Qad rostlagan va foydalanishga topshirilgan ko'p qavatli uy va inshootlar uzoq yillar davomida mustahkam hamda xavfsiz maskan sifatida xizmat qilishi lozim-ku! Hatto ayrim korxonalar o'z mahsulotlarini muvofiqlik sertifikatisiz sotayotgan holatlar kuzatilmoqda.

Agentlik xavfsizlik va sifat talablariga javob bermaydigan armaturalarni sotishni taqiqlash masalasini ko'rib chiqish uchun O'zbekiston Respublikasi Qurilish vazirligi, shuningdek, vazirlik huzuridagi Qurilish sohasida nazorat inspeksiyasiga tegishli ma'lumotnomalarni yubordi. Inspeksiya tomonidan yuqorida ko'rsatilgan talablarga javob bermaydigan metall buyumlardan qurilish ob'yektlarida foydalanishni taqiqlash to'g'risida buyruq chiqarildi.

Agentlik qurilish materiallarning boshqa turlari bo'yicha ham tekshiruvlar olib borishni davom ettiradi. Bundan keyin aybdorlarga keskin choralar ko'rilishi lozim. Biroq gap boshida aytilganidek, qurilish sohasida har kim o'z vazifasini vijdon yo'rig'ida bajarishi, iste'molchilarning uy va inshootlardan xavsiz-xavotirsiz foydalanishlari kerakligini zinhor unutmaslik­lari lozim. Zero, yaqinginada yuzlari yashnab, o'ynab-kulib yurgan odamning ichki kasalligi qo'zg'alib, to'shakka mixlanib qolsa, uning uyidagilari iztirobga tushmaydimi? Qurayotgan uylarimiz ham ichdan zil ketmasin.

O'ylab ko'ring, armatura mahsulotlari to'liq standart talablariga javob bermasa, “qayishqoq” bo'lsa, ne oqibatlarni yuzaga keltirishi mumkin? Nafs deb bunday qing'irliklarga qo'l urayotganlar o'z qilmishlariga javob berishi kerak, albatta. Qolaversa, qing'ir ishi bilan tezda boyib ketishni o'ylab qalloblik yo'liga o'tgan ayrim soxta tadbirkor — armatura ishlab chiqaruvchilar qonun va Haq oldida kun kelib javob berishlarini esdan chiqarmasliklari lozim.

Umida MANSUROVA,

Iste'molchilar huquqlarini

himoya qilish agentligi xodimi