Nobakorning qilmishi
“Bosqinchilik, ya'ni o'zganing mol-mulkini talon-toroj qilish maqsadida hujum qilib, hayot yoki sog'liq uchun xavfli bo'lgan zo'rlik ishlatib yoxud shunday zo'rlik ishlatish bilan qo'rqitib sodir etilgan bo'lsa,
— besh yildan sakkiz yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi.
Bosqinchilik:
a) qurol yoki qurol sifatida foydalanish mumkin bo'lgan boshqa narsalarni ishlatib sodir etilgan bo'lsa,
— sakkiz yildan o'n yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi”.
O'zbekiston Respublikasi
Jinoyat kodeksining 164-moddasi
1-qismi va 2-qismi “a” bandi.
Erta tong. Ko'chada odam kam edi. Katta yo'l yoqasidagi qator tushgan binolar yonidagi yo'lak bo'ylab o'rta yoshlardagi bir ayol, qo'lida sumka, shoshganicha bormoqda. Xuddi shu payt ayol ketayotgan yo'lakda bir yoshgina yigit ham paydo bo'ldi, uning ko'zi ildam yurib ketayotgan ayol va uning qo'lidagi sumkaga tushdi-yu nima uchundir atrofga alangladi.
“Ayolning qo'lidagi sumkasida pul borga o'xshaydi…”
“U… pul meniki bo'lishi kerak…”
Yigitning xayoliga to'satdan kelgan bu o'ydan yuragi dukkilab urib ketdi, ko'zlari bejo bo'ldi, yana orqa oldiga qarab qo'ydi.
“Ko'cha kimsasiz. Dod-voy qiladi, albatta, ammo unga yordam beradigan odam yo'q…”
U xayolida tug'ilgan bu o'yni miyasidan quvib tashlashi, “Nimalarni o'ylayapman, axir bu jinoyat-ku, jinoyat bo'lganda ham juda og'ir jinoyat… Men bunday qilmasligim kerak, axir nomim qora bo'ladi, men bu qabih rejani qilmasligim kerak” degan xulosaga kelishi kerak edi.
Ammo… ko'nglida bosh ko'targan o'yni quvib tashlashga kuchi yetmadi. Quvib tashlash qayoqda, qaytanga diliga o'rnashib olgan shaytoniy istakni amalga oshirish, sumkadagi pulni egallash niyati borgan sari kuchayib borayotgan edi.
“Ko'chada hech kim yo'q, ayolga bir zarba berib, sumkani tortib olaman-da qochib ketaman. Yo'q, bu bo'lmaydi, u meni tanib qoladi va keyin militsiyaga aytib beradi.
“Bo'lmaydi…”
“Boshiga biron og'ir narsa bilan ursam dod ham deya olmaydi…”
Shunda ichida kimdir, “Ey, xumpar, jinoyating bir kun emas, bir kun ochiladi, ana o'shanda qilmishingga ming marta pushaymon bo'lasan, ammo foydasi bo'lmaydi, jinoyatchi, bosqinchi degan tavqi la'natdan hech qachon qutula olmaysan, ota-onang ham, aka-ukalaringning boshlari ham bo'ladi, yuzlarini yerga qaratasan, undan ko'ra shaytonga hay ber-da o'z yo'lingda to'g'ri ketaver, ayolga ham, o'zingga ham jabr qilma “ deb xitob qilgandek bo'ldi.
Ammo u parvo qilmadi. Aksincha, ayolga to'satdan zarba berib hushidan ketkazadigan narsa qidira boshladi.
Sababi u nafs ko'chasiga, qiynalmasdan, mehnat qilmasdan pul topish, kayf-safo qilib yurish ko'chasiga allaqachon kirgan, faqat bunga erishish uchun qulay imkoniyat vujudga kelishini kutib yurgan edi.
Erta tongda ishiga ketayotgan ayolning qo'lidan sumkasini zo'ravonlik bilan egallab olishni esa u qulay imkoniyat deb bilayotgan edi.
Shu chog' ko'zi yo'lak chetida yotgan bir tosh bo'lagiga tushdi va shoshib uni qo'liga oldi…
Ayol esa bugun ishga ertaroq borib, yumushlarini tezroq tugatish, so'ng do'konlarni aylanib farzandiga kiyim olish niyatida bo'lgani uchun sumkasiga picha pul solib olgan, ulgursa katta qizining buzilib qolgan qo'l telefonini ta'mirlatish niyati ham bor edi.
U orqasiga qiyo qarab, yigitni ko'rdi, lekin u ham men singari ishiga shoshib ketayotgan bo'lsa kerak, deb parvo qilmay yo'lida davom etdi. Agar yigit ishga emas, qo'lidagi sumkasini tortib olish uchun o'ziga hujum qilishini, sog'lig'iga jiddiy zarar yetkazishi mumkinligini bilganida edi, shubhasiz o'zini himoya qilishga harakat qilgan bo'lar, baqirib-chaqirib bo'lsa-da bosqinchidan himoya qilishlarini so'rardi.
Bu orada yigit qadamini tezlatib ayolga yetib oldi, ko'z ochib yumguncha bir qo'li bilan sumkani ushladi, ikkinchi qo'lidagi tosh bilan ayolning boshiga zarb bilan urdi, ayol zarbaga chidab sumkani qo'yib yubormagan edi, shunda uning yuz-ko'zlariga mushti bilan bir necha marta urdi, ayol kuchli zarbalardan ingrab yerga yiqilar ekan, sumkasi qo'lidan sirg'alib chiqib ketganini o'zi ham sezmay qoldi.
Yigit sumkani olib orqaga qarab jon-jahdi bilan qochdi. Xavfsiz joyga yetgach, sumkani ochdi, uning ichidan ikkita qo'l telefon, bir qancha bank kartalari va 350 000 so'm naqd pul chiqdi. Telefonlar va pulni olib cho'ntagiga soldi, sumkani esa tashlab yubordi, so'ng o'zi ishlaydigan qurilish ob'yektiga yo'l oldi.
Pulni tez kunda kayf-safo qilib yo'q qildi. U qilgan qilmishimni hech kim bilmay qoldi deb xursand bo'lib yurgan edi, ammo xursandchiligi uzoqqa bormadi. Ichki ishlar xodimlari Axtam Salimov (ismi-sharifi o'zgartirilgan-tahr.) sodir etgan jinoyatni fosh etdi. U hibsga olinib, O'zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining 164-moddasi, 2-qismi, “a” bandi bilan ayblandi.
Oldiniga Axtam Salimov sodir etgan jinoyatiga iqror bo'lmadi, ammo tergovchi kamera orqali olingan foto suratlarni ko'rsatgandan keyin aybini bo'yniga olishdan boshqa chorasi qolmadi. U yashayotgan uydan esa ashyoviy dalillar: bosqinchilik qilib qo'lga kiritgan ikki dona qo'l telefoni ham topildi.
Jabrlangan ayol o'sha kuni 1-son klinik shifoxonasiga yotqizildi va burun suyaklari singan, boshida yirtilgan jarohatlar bor degan tashxis qo'yildi. Bir qancha vaqt shifoxonada yotib davolanishiga to'g'ri keldi.
Shu yil 24 yanvar kuni Toshkent shahar jinoyat ishlari bo'yicha Mirobod tuman sudida Axtam Salimovga tegishli jinoyat ishi bo'yicha sud majlisi bo'lib o'tdi. Sudda sudlanuvchining o'z aybiga to'liq iqrorlik bildirib bergan ko'rsatmalaridan tashqari jabrlanuvchi B.ning ko'rsatmalari bilan o'z isbotini topdi.
Sud sudlanuvchi Axtam Salimovga jazo turi va muddatini belgilashda uning yoshligini, muqaddam sudlanmaganligini, aybiga iqror bo'lib qilmishidan pushaymonligini, oilaviy sharoitini, jabrlanuvchining buyumlari to'liq qaytarilganligi, yetkazilgan moddiy zarar qisman qoplanganligini e'tiborga oldi va O'zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2006 yil 3 fevraldagi “Sudlar tomonidan jinoyat uchun jazo tayinlash amaliyoti to'g'risida”gi 1-sonli qarori 37-bandidagi amaliy tushuntirishlarga amal qilgan holda unga nisbatan Jinoyat kodeksining 164-moddasi 2-qismi “a” bandida nazarda tutilgan sakkiz yil muddatga ozodlikdan mahrum qilish jazosini kamaytirib tayinlashni lozim topdi va Jinoyat kodeksining 57-moddasini qo'llab unga besh yil muddatga ozodlikdan mahrum qilish jazosini tayinladi. Jabrlanuvchiga yetkazilgan moddiy zararni to'liq undirish belgilandi.
Xalqimizda “Qing'ir ishning qiyig'i qirq yildan keyin ham chiqadi” degan dono maqol bor. Axtam Salimov yovuzlik yo'liga kirgan edi. Shaytoniy nafs uni shunday jinoyatga undadi. Ayol kishiga, o'z onasi tengi bo'lgan ayolni urib, moddiy jihatdan nimadir qo'lga kiritish niyatida qabih yo'ldan qaytmadi. Hatto ana shu kir niyatda qotillikka qo'l urishi ham hech gap emas edi.
Ha, baxtli tasodif tufayli ayol o'lmay qoldi. Ochiq aytganda bu nabakor kimsaga tayinlangan jazo juda yengil bo'ldi. Bu adolatni, kechirimlilikni bunday nusxalar tushunarmikin? To'g'risi, bunga ishonish qiyin.
Shohrux AKBAROV,
jurnalist