Sportda ta'limning o'rni beqiyos
(Chirchiq davlat pedagogika universitetining iqtidorli yoshlari qo'lga kiritayotgan muvaffaqiyatlar haqida)
Xalqimizda ajoyib maqol bor: “Bilagi zo'r birni yiqar, bilimi zo'r mingni”. Haq gap. Ammo bilak ham, bilim ham zo'r bo'lsa-chi? Ana endi bu odamzodning orzusi bo'lgan barkamollik belgisi-da. Har tomonlama barkamol inson esa jamiyatning ildam rivojlanishi, jahon miqyosida tan olinishi, qolaversa, o'ziday komil avlodlarning tarbiyalanishida bekamu ko'st xizmat qila oladi. Shu bois ham, ayniqsa, sport bilan shug'ullanayotgan yoshlarning bilim saviyalarini yanada oshirish muhim masala hisoblanadi.
Bundan besh yil avval Prezidentimizning tashabbusi va qo'llab-quvvatlovi bilan tashkil etilgan Chirchiq davlat pedagogika instituti keyinchalik universitetga aylantirildi va ana shunday ezgu maqsadda faoliyat yuritmoqda. Jumladan, universitetning Sport va chaqiriqqacha harbiy ta'lim fakulteti va uning tarkibiga kiruvchi “Jismoniy madaniyat nazariyasi”, “Texnologik ta'lim” hamda “Jismoniy madaniyat metodikasi” kafedralarida mehnat qilayotgan professor-o'qituvchilarning xizmati bugungi kunda o'z samarasini bera boshladi.
Avvalo, fakultet haqida ikki og'iz ma'lumot: Fakultetimiz Chirchiq davlat pedagogika universiteti Kengashining qaroriga ko'ra 2019 yil 18 avgustda tashkil topgan. “Jismoniy madaniyat nazariyasi” kafedrasi mudiri vazifasida dotsent F.Nurmatov faoliyatini davom ettirib kelmoqda. Shuningdek, kafedraning asosiy shtatida 14 nafar, o'rindosh sifatida 5 nafar professor-o'qituvchilar mehnat qilishadi. “Texnologik ta'lim” kafedrasida esa 2019 yilning sentyabridan hozirgi kungacha dotsent R.Shermuhamedov kafedra mudiri lavozimida ishlaydi. Asosiy shtatda 12 nafar, o'rindosh sifatida 4 nafar professor-o'qituvchilar pedagogik faoliyat yuritishmoqda. “Jismoniy madaniyat metodikasi” kafedrasining ham fakultetda o'z o'rni bor. Bu yerda dotsent A.Abdulaxatov kafedra mudiri lavozimida ishlayotgan bo'lsa, asosiy shtatda 10 nafar, o'rindosh sifatida 5 nafar professor-o'qituvchilar bor.
Bizda bir necha yo'nalishlar bo'yicha ish va o'quv jarayoni tashkillashtirilgan. Jumladan, yurtimiz, qolaversa, Markaziy Osiyo mamlakatlari ichida umumiy o'rta ta'lim maktablari uchun ilmiy, metodik jihatdan yetuk jismoniy tarbiya va texnologiya o'qituvchilarini tarbiyalab berish birinchi vazifamiz hisoblanadi. Qolaversa, “Jismoniy madaniyat va sport”, “Chaqiriqqacha harbiy ta'lim” hamda “Texnologik ta'lim” fanlari sohasida chuqur tadqiqotlar olib borayotgan iqtidorli olimlar jamoasini shakllantirib, ilmiy ishlardagi uzviylikni ta'minlab kelmoqdamiz. Bundan tashqari, sohaga zarur bo'lgan o'quv adabiyotlarning, me'yoriy hujjatlarning tayyorlanilishida ijodiy markaz vazifasini bajarish ham zimmamizda. Respublikamizdagi jismoniy tarbiya, chaqiriqqacha harbiy ta'lim va texnologiya fanlari o'qituvchilarining mahoratini oshirish, ularning muvaffaqiyatli tajribalarini ommalashtirish, malakalarini oshirishda ham fakultetimizning hissasi katta. Eng muhimi esa yosh avlodni sog'lom hamda aqlan teran, komil inson qilib o'stirishdek oliyjanob maqsadimiz bor.
Hozirda fakultetimizda uchta bakalavriat yo'nalishlari mavjud. Ya'ni, “Jismoniy madaniyat”, “Xotin-qizlar sporti” va “Texnologik ta'lim” yo'nalishlarida bugungi kunda jami 750 nafardan ortiq talaba tahsil olmoqda. Har yili fakultetimizni 180 dan ortiq yoshlar bitirib chiqadi. Bundan tashqari, magistratura bosqichimizda “Jismoniy tarbiya va sport mashg'ulotlari nazariyasi va metodikasi” mutaxassisligi bo'yicha ta'lim berib kelinmoqda.
Shu o'rinda faxr bilan ta'kidlash joizki, talabalarimiz jahon va yurtimiz miqyosidagi turli sport musobaqalarida munosib qatnashib kelishmoqda. Birgina jismoniy madaniyat ta'lim yo'nalishida turli sport turlari bo'yicha 40 dan ortiq respublika chempioni bo'lgan talabalarimiz tahsil olishadi. Faxrlanishimizga yana bir sabab borki, fakultetimiz talabalari orasida paraolimpiya terma jamoasi a'zolari ham bo'lib, ularning yutuqlari bizni nihoyatda quvontiradi. Xabaringiz bor: shu yilning 26 aprelidan 30 apreligacha Samarqand viloyatida “Baydarka va kanoeda eshkak eshish” sport turidan Osiyo chempionati bo'lib o'tdi. Ushbu musobaqada Sport va chaqiriqqacha harbiy ta'lim fakultetining 2 nafar talabalari qatnashishdi va g'olib bo'lishdi. To'rtinchi bosqich talabamiz Hasan Qo'ldashev 500 metr va 200 metr masofalarda 3-o'rinni qo'lga kiritib bronza medali sohibi bo'ldi. Ikkinchi bosqich talabamiz To'rabek Nazarqulov esa 500 metrlik musobaqada 2-o'rinni, 200 metr masofada 3-o'rinni egallab, kumush va bronza medallariga erishdi.
Jahon arenalarida ham g'oliblikni qo'lga kiritgan talabalarimiz ko'p. Misol uchun, shu yil 16-19 mart kunlari Taekwon-do ITF sport turi bo'yicha Markaziy Osiyo chempionati bo'lib o'tgan edi. Mazkur musobaqada fakultetimiz talabasi Feruza Suvonova ham qatnashdi. U Taekwon-do ITF sport turining 3 ta yo'nalishi bo'yicha va uchchalasi bo'yicha ham yuqori natija ko'rsatdi. Ya'ni, Sparing Woman bo'yicha 18-39 yoshli va 62 kg. vazngacha bo'lganlar orasida 1-o'rinni, Team sparing bo'yicha ham 1-o'rinni, Pattern sparing bo'yicha esa 3-o'rinni qo'lga kiritib, jahon chempionatiga yo'llanma sohibasiga aylandi.
Agarda biroz avvalgi yillarga qaytsak, 2021 yilning 1-8 sentyabr kunlari Aljir davlatida o'tkazilgan 7-xalqaro ARMI-GAMEC-2021 (Armiya musobaqalari)da mamlakatimiz sharafini munosib himoya qilib, faxrli 1-2-o'rinlarni egallagan O'zbekiston terma jamoasi a'zolari orasida fakultetimizning Jismoniy madaniyat ta'lim yo'nalishi talabasi Bibimaryam Suyunova ham bor edi.
Bunday iqtidorli, ham aqlan, ham jismonan barkamol talabalarimiz hamisha bizning faxr-iftixorimiz, g'ururimiz bo'lib qolishadi. Yana shuni ham alohida ta'kidlamoqchimizki, fakultetimiz talabalari orasida chempionlar soni yildan-yilga oshmoqda. Shu yil 29 yanvar va 1 fevral kunlari sportning dzyudo turi bo'yicha yoshlar o'rtasida O'zbekiston chempionati o'tkazildi. Ushbu musobaqa g'oliblari orasida Chirchiq davlat pedagogika universiteti Sport va chaqiriqqacha harbiy ta'lim fakulteti talabasi Muhibiddinov Samariddin ham borligi bizni quvontirdi. U 81 kg. vazn toifasida qatnashib, faxrli 2-o'rinni qo'lga kiritdi.
Xabaringiz bo'lgandir: shu yil 8 fevralda sportning Kurash turi bo'yicha erkaklar va ayollar o'rtasidagi Toshkent viloyati chempionati musobaqasi bo'lib o'tgan edi. Ushbu musobaqada fakultetimizning Jismoniy madaniyat yo'nalishi talabalari ham faol ishtirok etishdi. Musobaqa natijasiga ko'ra, Dilfuza Rustamova 87 kg. bilan 1-o'rin, Husan Tursunov 60 kg. vaznda 1-o'rin, Zuxraxon No'monova 70 kg. vaznlilar orasida 2-o'rinni egallashdi.
Qolaversa, fakultetimiz talabalari Universiada sport musobaqalarida ham doimo qatnashib kelishmoqda. Jumladan, o'tgan yili Sport va chaqiriqqacha harbiy ta'lim fakultetining talaba qizlari, ya'ni Dilnoza Fozilova, Madina Qilichova, Surayyo Polvonovalar Qo'l to'pi sport turidan respublika bosqichida faxrli 1- o'rinni egallashdi.
Fakultetimizning 3-bosqich talabasi Akmal Latipov “Universiada-2022” musobaqalarida sportning basketbol turi bo'yicha respublika bosqichida Toshkent viloyati terma jamoasi tarkibida ishtirok etib, 2-o'rinni qo'lga kiritdi, kumush medal sohibi bo'ldi. Yoki 1-bosqich talabasi Umarova Odina Baxtiyor qizi voleybol bo'yicha respublika final bosqichida ushbu viloyat terma jamoasi tarkibida qatnashib, xuddi shunday 2-o'rinni egalladi, kumush medal sohibi bo'ldi.
Fakultetimizda bunday iqtidorlar kam emas. 3-bosqich talabasi Surayyo Polvonova gandbol sport turi bo'yicha viloyat terma jamoasi tarkibida faxrli 1-o'rinni egallab, oltin medali bilan taqdirlandi. 4-bosqichda o'qiydigan talabamiz Dilnoza Fozilova ham gandbol bo'yicha 1-o'rin sohibi, oltin medalni qo'lga kiritgan yoshlarimizdan biridir.
Madina Qilichova esa 2-bosqichda o'qiydi. U ham 1-o'rinni egallagan, oltin medal sohibasi.
Vadjiyev Bobur, Husanov Omadbek, Ra'no Imonqulova, Muhammadali Asanov, Rolan Raimqulov, Bekzadbek Israilov, Ruslan Mirzaliyev, Aziz Saparbayev va boshqa bizning faxrimiz bo'lgan yoshlarimiz nafaqat mamlakatimizda, balki AQSh, Liviya, Rossiya kabi davlatlarda bo'lib o'tgan xalqaro musobaqalarda, butun jahon o'yinlarida faxrli 1-o'rinlarni egallagan iqtidorli sportchilardir. Ular haqida va ularning boshqa tengdoshlari haqida ko'p gapirishimiz mumkin. Chunki ular dorilfununimiz sha'ni, obro'sigina emas, butun O'zbekistonimiz sporti sharafini baland ko'tarishmoqda. Kelajakda hali yana ko'pdan-ko'p yutuqlarni qo'lga kiritishlariga shubha qilmaymiz.
So'zimiz avvalida biz bejiz jismoniy quvvat va aql-zakovat, bilim mushtarakligi haqida fikr bildirmadik. Zotan, ham aqlan, ham jismonan baquvvat insonlargina chinakam muvaffaqiyatlarga erisha olishadi. Shuni alohida e'tirof etish kerakki, bizning ta'lim dargohimizda ta'lim olish, bilimni mustahkamlash uchun talabalarimizga zarur barcha sharoitlar yaratilgan. Ustoz-murabbiylarimiz ham ularning tafakkurlari boyishi yo'lida o'z maslahat va tavsiyalarini ayamaydilar. Shundan bo'lsa kerak, ilm-salohiyati kuchli shogirdlarimiz ham ko'p. Jumladan, Jahongirmirzo Abdurasulov Alisher Navoiy nomli davlat stipendiyasi sohibi bo'ldi. Bu ilmli yigit fakultetimizning Chaqiriqqacha harbiy ta'lim yo'nalishi 4-bosqich talabasidir. Qolaversa, shu yo'nalish 4-bosqich talabasi Olimjon Ozodqulov esa Islom Karimov nomidagi davlat stipendiyasiga munosib ko'rildi.
Darhaqiqat, bugungi yoshlar — ertangi kunimiz egalari. Ayniqsa, bo'lg'usi pedagoglarning har tomonlama puxta bilim olishlari kelajak avlodning komil insonlar bo'lib yetishuvida muhim rol o'ynaydi. Shu bois Chirchiq davlat pedagogika universitetining Sport va chaqiriqqacha harbiy ta'lim fakulteti jamoasi talaba-yoshlarning ham jismonan, ham ma'nan mukammal darajada tarbiya topishlari yo'lida astoydil xizmat qilib kelishmoqda. O'tgan besh yillik fursat, albatta, juda katta vaqt emas. Ammo kelgusida bizda bilim, ta'lim-tarbiya olayotgan shogirdlarimiz jahon arenalarida davlatimiz bayrog'ini yanada yuqoriga ko'tarishlari, pedagogik faoliyatlari davomida esa yurt sha'nini yuksaltiruvchi bolalarni tarbiyalashlariga shubha yo'q. Zero, barkamol avlodlar ulug' kelajagimiz garovidirlar.
Telman AChILOV,
Chirchiq davlat pedagogika
universitetining
Sport va chaqiriqqacha
harbiy ta'lim fakulteti
dekani, dotsent