Xalqaro hamkorlik — rivojlanish asosi
Buyuk ma'rifatparvar Abdulla Avloniy aytganidek “Tarbiya biz uchun yo hayot-yo mamot, yo najot-yo halokat, yo saodat-yo falokat masalasi” bo'lib turgan vaqtda dunyoviy zamonaviy universitet qanday bo'lishi kerak? Global oliy ta'lim bo'yicha yetakchi mutaxassis Jamil Salmi: “Dunyoviy nufuzga ega zamonaviy universitet, bu — mo'l-ko'l moliyalashtirilgan, iste'dodlar bir nuqtaga to'plangan va qulay boshqaruv tizimiga ega dargohdir”, deb ta'rif beradi. Bu dunyoviy nufuzga ega oliy ta'lim muassasasining modeli hisoblanadi. 2017 yilda Davlatimiz rahbarining qarori bilan tashkil topgan, 89 nafar professor-o'qituvchi va 800 nafar talaba bilan ish boshlagan Islom Karimov nomidagi TDTU Olmaliq filiali jamoasi yuqorida ta'riflangan dunyoviy universitet maqomiga erishish yo'lida butun bir jamoa birgalikda bir kuch bo'lib mehnat qilmoqda.
Ilm-fanni muntazam isloh qilib borish, buning natijasida iqtisodiyot tarmoqlari va ijtimoiy sohani jadal rivojlantirish, ilmiy-intellektual resurslarni to'liq safarbar etgan holda ilmiy-innovatsion salohiyatdan keng foydalanish oliy ta'lim tizimiga ma'lum va aniq vazifalarni qo'ymoqda. Tashkil etilganiga olti yil bo'lgan oliy ta'lim muassasamiz ilmiy salohiyatni yuksaltirish, ilmiy ish himoyalari sonini oshirish maqsadida belgilangan reja asosida samarali ish olib boryapti.
Professor-o'qituvchilar, ilmiy izlanuvchilarning yuqori impakt-faktorga ega nufuzli xalqaro ilmiy jurnallarda chop etilgan maqolalari va ularda iqtiboslik ko'rsatkichlarining oshishi har bir tadqiqotlarning ilmiy, innovatsion va dolzarb ma'lumotlarga asoslangan bo'lishini talab etadi.
2023 yilda xalqaro ko'rsatkichlarga ko'ra TDTU Olmaliq filiali professor-o'qituvchilarining ilmiy izlanishlariga (“Web of Sciense”, “Scopus”, “Google Scholar” yoki boshqa xalqaro e'tirof etilgan bazalarda mavjud bo'lgan jurnallar bo'yicha) ko'rsatilgan iqtiboslar soni — 3751tani, “Web of Sciense”, “Scopus” va Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Oliy attestatsiya komissiyasi ro'yxatiga kiritilgan jurnallarda chop etilgan ilmiy maqolalar soni 240, 201 tani tashkil etganini e'tirof etishni istardik.
Shuningdek, o'tgan yili davomida TDTU Olmaliq filiali professor-o'qituvchilari tomonidan 3 ta darslik, 14 ta o'quv qo'llanma yaratildi.
Ilmiy-o'quv laboratoriyalari akademik muhitning rivojlanish markazi bo'lib, o'qituvchi, tadqiqotchi, doktorant va talabalarning turli xil yo'nalishda yaratadigan ixtirolarining boshlanish nuqtasidir.
TDTU Olmaliq filialida ta'lim yo'nalishlari bo'yicha 21 ta laboratoriya faoliyat yuritadi. Uch yil avval Jahon banki ko'magida 1 mlrd. 859 ming so'mga xarid qilingan laboratoriya jihozlari bugungi kunda ko'plab tadqiqotlar uchun xizmat qilmoqda. 2023 yilda metallurgiya va kimyoviy texnologiyalar fakulteti uchun yangi laboratoriya binosi qurilib, foydalanishga topshirildi. Mavjud 21 ta laboratoriyada ilmiy-tadqiqot ishlari olib borish bilan birga o'quv jarayonida ham keng foydalanilyapti.
Yana quvonchlisi, Toshkent viloyati Qiziltog' shaharchasida joylashgan TDTU Olmaliq filiali huzuridagi akademik litseyning 44 nafar bitiruvchisidan 38 nafari oliy ta'lim muassasalariga o'qishga qabul qilindi. Muntazam ikki yil mobaynida mazkur litsey o'quvchilari respublika o'rta-maxsus va professional ta'lim muassasalari o'rtasida o'tkazilayotgan “Zakovat” turnirida peshqadamlikni qo'ldan bermay, gran-pri sohibi bo'lmoqda.
Konchilik ishi fakulteti talabalari uchun 400 o'ringa mo'ljallangan talabalar turar-joyi qurilishi yakunlanish arafasida. Qishki ta'tildan so'ng metallurgiya va kimyoviy texnologiyalar fakulteti oshxonasi ish boshladi. Abdulla Qahhor nomidagi mahalla fuqarolar yig'ini hududidan 6 gektar maydon ajratilib, yangi ma'muriyat va o'quv binosi hamda yopiq suv havzasi qurilishi rejalashtirilgan.
Davlatimiz rahbari tashabbusi bilan so'nggi yillarda oliy ta'lim tizimida olib borilayotgan islohotlarning bosh maqsadi — malakali va zamonaviy bilimga ega kadrlar tayyorlashda dunyoning rivojlangan davlatlari bilan xalqaro hamkorlikni yanada rivojlantirish, shu orqali yurtimizdagi oliy ta'lim va ilmiy tadqiqot muassasalari professor-o'qituvchilari, ilmiy xodimlarining xorijiy universitetlar, ilmiy tadqiqot muassasalarida ilmiy va akademik tajribasini orttirishiga imkoniyat yaratish ishlariga katta ahamiyat qaratilmoqda.
TDTU Olmaliq filiali bugungi kunda 6 ta xorijiy davlat — Rossiya Federasiyasi, Belarus Respublikasi, Xitoy Xalq Respublikasi, Qozog'iston, Tojikiston va Qirg'iziston Respublikalaridagi 17 ta oliy ta'lim muassasalari bilan o'zaro hamkorlik olib bormoqda.
Yirik hamkorimiz Rossiya Federasiyasining yetakchi oliy o'quv yurti — Ural federal universiteti Yangi material va texnologiyalar instituti bilan ilmiy, o'quv, amaliy hamkorlik faoliyati yo'lga qo'yilgan. UrFU delegatsiyasining ta'lim maskanimizga tashrifi davomida ikki tomonlama manfaatli hamkorlikni yo'lga qo'yish orqali aniq tizim asosida magistrant, yosh o'qituvchi va ilmiy xodimlarning stajirovka o'tashi, professor-o'qituvchilarni qayta tayyorlash va malakasini oshirishni tashkil qilish, shuningdek, respublikamizning yetakchi metallurgiya korxonasi “Olmaliq KMK” AJ bazasidagi mavjud tog'-kon sanoati muammolarini uch tomonlama hamkorlik asosida o'rganish ishlarini amalga oshirish rejalashtirildi.
Yaqinda Germaniya davlatining Frayberg Konchilik akademiyasi Tog'-kon institutining direktori, Saksoniya Fanlar akademiyasi va boshqa xalqaro ilmiy akademiyalar a'zosi, professor Karsten Drebenshtedt boshchiligidagi bir guruh professor, aspirant va talabalardan iborat delegatsiya tashrif buyurdi.
Qozog'iston Respublikasi Muxtor Avezov nomidagi Janubiy Qozog'iston universiteti yirik va ko'p tarmoqli oliy ta'lim muassasasi bo'lib, ilmiy-ta'limiy, intellektual, madaniy markaz hisoblanadi. TDTU Olmaliq filiali mazkur OTM bilan uzviy hamkorlik doirasida akademik mobillikni yo'lga qo'ygan. Universitet olimlari filialimiz talabalariga ma'ruzalar o'qish bilan birga, yosh tadqiqotchilarga mahorat darslarini ham o'tishdi.
O'quv va ilmiy laboratoriyalar, OTM moddiy-texnik bazasi bilan tanishish maqsadida Jahon Xitoy investitsiya fondining Markaziy Osiyo bo'yicha mutaxassislari Chen Chen va Vuu Yang Kiu filialga tashrif buyurdi. Mazkur xalqaro fondning maqsadi O'zbekistonda istiqbolli sanoat loyihalarini o'rganish, qo'llab-quvvatlash, moliyaviy sarmoya kiritish bo'lib, mutaxassislar sanoatning metallurgiya ishlab chiqarish korxonalari hamda ta'lim tizimi bilan tanishdilar.
Xalqaro hamkorlik har bir oliy ta'lim muassasasining maqsadidir. Bu orqali ular o'zaro tajriba almashish bilan birga, juda ko'p narsalarni o'rganish imkoniga ega bo'ladi. Xitoy Xalq Respublikasining “Beijing International Chinese College” tomonidan oliy ta'lim yo'nalishlarida faoliyat yurituvchi rahbar-kadrlar uchun xitoy ta'lim tizimini o'rganish va tajriba almashish bo'yicha tashkil etilgan seminar-treningda filial direktorining Ilmiy ishlar va innovatsiyalar bo'yicha o'rinbosari ham ishtirok etdi. Xitoyning Gendan instituti bilan kelgusida tegishli sohalar kesimida hamkorlik qilish bo'yicha memorandum imzolandi. Pekin xalqaro Xitoy kolleji bilan kelgusida xitoy tilini o'qitish, ta'lim sohasida hamkorlik qilishga kelishib olindi.
2023 yilning 6-10 fevral kunlari Hindistonning Bangalor shahrida ShHT Yosh olimlarining ikkinchi konklavi bo'lib o'tdi. Konklavda O'zbekistondan 6 nafar yosh olim ishtirok etdi, ular qatorida TDTU Olmaliq filiali professor-o'qituvchisi ham yirik xalqaro ilmiy anjumanda qatnashdi.
Bundan tashqari, Tomsk politexnika universiteti Energetika injenerlik maktabi dotsenti (Ufa) TDTU Olmaliq filiali talabalari uchun o'quv mashg'uloti olib borib, o'zi faoliyat yuritayotgan universitet hayoti, ilmiy ishlar, universitet nufuzi va bugunda erishilayotgan yutuqlar haqida batafsil ma'lumot berdi.
Shuningdek, xalqaro xorijiy mutaxassislardan shri-lankalik olim, falsafa fanlari doktori, professor Muhammed Rifki filial faoliyati hamda ilmiy va o'quv laboratoriyalari bilan tanishdi. Talabalar hamda professor-o'qituvchilarga Muhammed Rifki tomonidan “Oziq-ovqat texnologiyasi” mavzusida ingliz tilida ma'ruza o'qildi.
Iqtidorli talabalar jamiyatning, har bir oilaning faxri, kelajagi hisoblanadi. Professor-o'qituvchilarimizning barcha sa'y-harakatlari talabalarga chuqur bilim berish va iqtidorli yoshlarni saralash, ilm-fan yo'liga yo'naltirishga qaratilgan. Buning natijasida 2023-2024 o'quv yilida 1 nafar talaba Prezident stipendiyasi va 3 nafar talaba nomdor davlat stipendiyalarini olishga sazovor bo'lishdi.
TDTU Olmaliq filiali o'z qadriyatlariga ega bo'lgan ilm-fan dargohidir. Professor-o'qituvchilar, talabalar bilan amalga oshirilayotgan shunday loyihalar borki, uning mazmun-mohiyati inson qadrini ulug'lashga qaratilgan. “Ma'rifatga baxshida umr”, “Talaba o'qigan maktab”, “Men bir kunlik talabaman” loyihalari ana shunday keng qamrovli tadbirlardandir.
Maqsadimiz tadqiqotchilik salohiyatiga, o'z ustida ishlash va liderlik qobiliyatiga ega, kasbiy chegaralardan tashqarida ham bemalol faoliyat olib bora oladigan, o'zgaruvchan dunyo talablariga javob bera oluvchi, o'z ustida ishlashga intiluvchi, har tomonlama rivojlangan barkamol shaxsni shakllantirishdir. Jamoamizning har bir a'zosi bugun davlatimiz tomonidan oliy ta'lim tizimi oldiga qo'yilayotgan vazifalarni chuqur anglagan holda, mas'uliyat bilan islohotlarni amalga oshirishga hissa qo'shishni o'z burchi deb biladi.
Alisher SAMADOV,
Islom Karimov nomidagi TDTU
Olmaliq filiali direktori,
texnika fanlari doktori,
professor.