Otalar ko'z yosh to'kmay yig'lashadi

Rost… Ular qalbdan yig'lashadi. O'zim guvoh bo'lganman. Aniq yili esimda yo'q. Adashmasam, boshlang'ich sinfda o'qirdim. Mahallamizdagi tengqurlarim bilan qo'shni qishloqdagi olmazorga “o'g'irlikka” tushgan edik. Olmalar g'arq pishgan, hidi dimoqni qitiqlar, har gal maktabdan qaytayotganimizda bizga “tinchlik” bermasdi.

Rejani men tuzdim. Bolalar ortimdan ergashishdi. Bog'da olmalar chunonam qizarib pishibdiki, etagimizga siqquncha oldik, zaxira savatimizni ham to'ldirib juftakni rostladik. Dalaga borib, o'ljani teng taqsimlab, rosa olmaxo'rlik qildik. O'zimizcha “Shum bola”ga aylanib “Kandil olma zap shirin bo'lar ekan”, — deya kulishib-kulishib qilgan ishimizdan “g'ururlandik”.

Ertasi kuni maktabdan kelsam, olmazorning egasi (qo'lida xivchin, ko'zlari allanechuk bejo) meni kutib turibdi. Yonida dadam ham bor. Qo'rqib ketdim. Joyimda bir muddat qotib qoldim. Salom berib sekingina yuqori hovli tomon “chizmoqchi” edim: “To'xta, oldimga kel, bezori, o'g'ri, qani olmalar?”, deya baqirdi bog'bon amaki.

Bu gap dadamga og'ir botdi. “Sen bezori, o'g'ri bo'ldingmi?”,– deya   bog'bonning qo'lidagi xivchinni olib, meni rosa do'pposladilar. Boshqasini eslolmayman. Kechga yaqin ko'zimni ochsam, tepamda dadam, onam, buvim tikilib o'tirishibdi. “Meni kechiring, dada, boshqa takrorlanmaydi”. Bundan boshqa gap aytolmadim. “Sen ham meni kechir, bolam!” dadam peshonamdan silagancha, yuzlarini burib, yig'lab yubordilar.

Keyin bilsam, boyagi kaltak paytida ularning qo'llaridan qochib darvoza oldidagi chuqurlikka tushib ketib, oyog'imni qa­yirib olgan, so'ng hushimdan ketgan ekanman. Tabib chiqib qolgan oyog'imni joyiga solib, “Yaxshiyam qattiqroq lat yemabdi, agar sal qolsa umuman yurolmay qolishi mumkin edi”, deya ularni koyigan ekan.

Men hech narsani sezmasdim. Otam esa bunda o'zini aybdor his qilib anchagacha xomush yurdilar. Keyinchalik sog'ayib ketdim. Lekin hech esimdan chiqmaydi, har kuni kechqurun uxlagan paytimda (aslida ko'zim yumuq bo'lsa ham uyg'oq bo'lardim) dadam kelib boshimda uzoq o'tirar, chuqur-chuqur uh tortib, chiqib ketar edilar. Shundan keyin umuman “o'g'irlik” qilmadim, dadam ham boshqa menga biron marta og'ir gapirmadilar.

Tunov kuni bir do'stimiz aytib qoldi: “Dadam kichkinaligimda bizga ovqatdagi go'shtning lahm (suyaksiz qismi)ni berib, “Men suyakni yaxshi ko'raman”, deb orasida nisbatan go'shti kamroq bo'lgan suyak­­ni o'zlariga olardilar. Dadam ovqatlanish paytlarimizda bo'lmaganda yoki kechroq kelganida, go'shtning suyagini ularga olib qo'yardik. Sababi dadam “suyakli joyini yaxshi ko'rardi”.

Katta bo'ldim. Dadam aslida suyakni yaxshi ko'rmasligini endi tushundim. Ular shunchaki biz go'shtning lahm joyini yeyishimiz uchun shunday yo'l tutar ekan…

Hamisha onalarni ulug'lab ko'p gapiramiz. Albatta! Shaksiz, ona – mo''tabar zot. Lekin otalarni ham unutmaylik. Zero, “hamma joyda ota-ona deyiladi, ona-ota emas!” Xalqimizda “Ota rozi – Xudo rozi” degan maqol bor. Otani doim qadrlab, qadrini yuksak bilgan farzandgina ko'karadi, deydilar.

Bu hikmatlar bejiz emas. Zero, otalar ham farzandlarini onalardan kam sevmaydi, faqat hadeb mehrlarini bildiraverishmaydi, xolos.

Islom ASILBEKOV