Ko'hna “Sardoba” nolasi…
Sirdaryoda bo'lganmisiz? “Yog'ochli Sardoba” tarixiy yodgorligida–chi? O'ylanib qoldingizmi? Albatta–da, bunday nodir inshootning borligi haqida shu viloyatda yashaydiganlarning o'zi to'laroq ma'lumotga ega bo'lmaganidan keyin… mehmonlar qaerdan ham bilishsin? Qolaversa, mehmonlar ham ozoda, obod, ko'rkam maskanlarni tomosha qilishni xohlashadi-da.
Biroq tarixiy ahamiyatga molik bo'lgan bino va inshootlar Sirdaryoda o'zi ko'p bo'lmasa-da, Sardoba tumanidagi “Yog'ochli Sardoba”ning bugungi ahvoli e'tiborga muhtojligicha qolmoqda. Ming afsuski, bugungi kunda uning nafaqat atrofi, balki gumbazlari ham o't-o'lan bilan qoplangan ekan.
Kuni kecha O'zbekiston Jurnalistlar uyushmasi Sirdaryo viloyat bo'limi va Sardoba tuman hokimligi hamkorligida o'tkazilgan press tur davomida bir guruh jurnalistlar ushbu noyob obidani ko'zdan kechirishdi.
— Sardoba tumanida bajarilgan va bajarilayotgan ulkan bunyodkorlik ishlarini o'zlaringiz ko'rib turibsizlar. Qurilish sohasini rivojlantirish uchun o'tgan 2022 yilda 27 milliard so'mdan ortiq, joriy 2023 yilda bu ko'rsatkich 101 milliard so'mdan ziyod mablag' ajratildi. Bu viloyatimiz miqyosida ajratilgan mablag'ning uchdan bir qismini tashkil etib, tumanimiz taraqqiyotiga qaratilayotgan e'tiborning yuksakligidan dalolat, deb faxrlanib so'z yuritdi Sardoba tumani hokimi Akmal Mirzayev.
Lekin Sardobadagi qadimiy maskanga kim e'tibor qaratadi?
— Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev Jizzax viloyatiga hokim bo'lgan vaqtida “Bu Sardoba Jizzax va Sirdaryo viloyatlari dong'ini ko'taradigan maskan. Bu joyni obod qilishimiz kerak. Uning atrofini turistik zonaga aylantirishimiz zarur”, deb Toshkent-Termiz M-39 yo'lidan “Yog'ochli Sardoba”ga keladigan yo'lni asfalt qildirib, atroflarini obod qilgan edi. Shundan buyon biror o'zgarish bo'lgani yo'q. Lekin bu yil inshoot atrofini obodonlashtirish uchun 300 million so'mdan ko'p mablag' ajratilishi ko'zda tutilgan, – deya kuyinib so'zladi mehnat faxriysi Ko'chim Boltayev.
— Men 1998 yildan buyon Toshkent-Termiz M-39 yo'lidan qatnayman. Biroq shunday yo'ldan bor-yo'g'i 400 metr masofada joylashgan nodir, tarixiy inshootning borligini bilmas ekanman, – dedi O'zbekiston Jurnalistlari uyushmasi raisi v.b. Xolmurod Salimov.
Sardobalar tarixan karvon yo'llarida bunyod etilgan. Sirdaryo “Yog'ochli Sardoba”si ham Toshkent-Termiz M-39 yo'lining shunday ustida joylashganligi bilan ham bu hududda turizmni rivojlantirish barchamiz uchun manfaatli bo'ladi. Bunday sardobalar Qashqadaryo, Navoiy va Sirdaryo viloyatlarida sanoqligina saqlanib qolingan xolos. Ularning tarixiy qimmati va ahamiyati bugun ham yuqori. Negaki, cho'llar bag'rida suvni yig'ish, uni tejab ishlatish usullari ajdodlarimiz tomonidan ilmiy asosda bajarilganligini o'rganish foydadan holi bo'lmasa kerak.
Yutuqlar o'zimizniki biz mavjud kamchiliklar va muammolarni bartaraf etish choralarini ko'rishimiz kerak, albatta.
Shu bois Sirdaryo “Yog'ochli Sardoba”si hududining logistik imkoniyatlari, uning atrofida xizmat ko'rsatish va servisning barcha yo'nalishlarini tashkil etish mumkinligi haqida aytmasak ham tushinarli. Buning natijasida ekoturizm, ziyorat turizmi, mehmonxona turizmi kabi sayyohlik turlarini rivojlantirish mumkin deb ta'kidlab ham o'tirmaylik. Ming bora eshitgandan bir bora ko'rgan afzal, degan naqlga amal qilib, “Yog'ochli Sardoba”ni ko'rib xulosa qilarsiz.
O'ylaymanki, yaqin yillar ichida tuman, shahar, viloyat kasaba uyushmalari Samarqand, Xiva, Buxoro kabi tarixiy shaharlarimiz kabi “Yog'ochli Sardoba”ni ham turizm marshruti ro'yxatiga kiritadi. Natijada ichki va tashqi turizm taraqqiy etgan hudud sifatida odamlar ziyorat va madaniy hordiq olib, “Yog'ochli Sardoba”ning horigan holatini, unsiz nolalarini emas, “quvnoq chehrasidan” bahramand bo'ladilar.
Bahrom BOYMURODOV