Kuz — munis onamning xorg'in siymosi
Xurshid NURULLAYEV
Muallif haqida:
Xurshid NURULLAYEV — 1959 yili Toyloq tumanidagi Sochakipoyon qishlog'ida tug'ilgan.
1976 yili Samarqand tumanidagi 56-son umumta'lim maktabini tugatgan. 1976-1981 yillarda Samarqand davlat arxitektura va qurilish institutida tahsil olgan.
Hozirgi vaqtda “Nuroniy” jamg'armasi Samarqand shahar bo'limi raisi lavozimida ishlab kelmoqda.
“Yomg'ir hidi” (2005), “Tug'yon” (2006), “Muhabbat mulki” (2008), “O'ynab gapirsang ham, o'ylab gapir” (2014), “Hammasi asabdan” (2014), “Muhabbat bor” (2017), “Ko'ngildagi gaplar” (2017), “Besh fasl va yurt vasfi” (2018), “Baxtli bo'lish o'zimizga bog'liq” (2019), “Ko'ngil chashmasidan tomchilar” (2021), “Tafakkur tasviri” (2022) nomli kitoblari chop etilgan. Asarlari tojik, ingliz va hind tillariga tarjima qilingan.
O'zbekiston Yozuvchilar uyushmasi a'zosi.
KUZ
Sitmoqqa qiynalar tong tunning chokin,
Saharxez qushlarning ovozi avjsiz.
Soydagi qatra suv shunchalar sokin,
Shishaday tip-tiniq, xayolchan, mavjsiz.
Yukli kelin kabi ko'k yuzida dog' —
Badarg'a bulutlar qaytar samoga.
Suykalsa ortidan ergashar yaproq,
Qovun hididan mast yurgan saboga.
Supada murg'agin bosib kiftidan
Mushuk yalab yuvar uning betini.
Mung'ayib qolgandek ayvon shiftida
Usta qaldirg'ochning naqshinkor ini.
Talonchi shamollar sochadi qahrin,
Yulg'ichlik boshlaydi yeru azimda.
Bisotida borin — berib barglarin,
Daraxtlar bosh egib turar ta'zimda.
Qovjiragan maysa keltirib rahmin,
Qirov chor-atrofga to'shab chiqqan bo'z.
Sarg'ichrang nimchasin kiyarkan zamin,
Borliqqa qaytadan ism qo'yilar — kuz.
Kuz — munis onamning horg'in siymosi,
Ajinin eslatar yaproqsiz shoxlar.
Kiyishidan oldin oppoq libosin,
Yomg'irda yuvinib oladi bog'lar.
* * *
Mahzunlik yukini qalbga ortar kuz,
Qoramtir libosin kiygan bulutlar.
Yaproqsiz teraklar g'arib, benufuz,
Shoxlari hurpaygan jayradek tutlar.
Mung'ayib ko'z tikar qurigan irmoq —
Jar — tuman yo'lida yotgan katta choh.
Yomg'irda jilg'aga aylangan so'qmoq
Tosh yo'ldan yurishni etadi ogoh.
Azobdan qorayar namozshomgullar
Berahm qirovning sovuq nishidan.
Tinimsiz to'zg'iydi xiyobon, yo'llar
Beva xazonlarning namoyishidan.
So'qqabosh chol kabi xomush tortar kun,
Otashdan mosuvo quyoshning nuri.
Fig'on — xazonlardan burqsigan tutun —
Sekin qurib borar kuzakning sho'ri.
Mahzunlik yurakni uzoq etmas tark,
Alvido, qalbimda ingrab yotgan so'z.
Tosh qotgan terakda titrar bitta barg —
So'nggi bor qo'l silkib turgan kabi kuz.
* * *
Kuz qaridi — quyosh nurlari
Yoritsa-da kunni, tafti yo'q.
Yaproq yerda yotar xo'rlanib,
Yomg'ir — bulut otgan sochma o'q.
Kuz qaridi — saharda qirov
Oqqa bo'yar maysa kokilin.
Shamol ko'rib qarshisida g'ov,
Sindirar bir daraxtning belin.
Kuz qaridi — ko'rinmas dehqon,
Uyqu eltgan shudgor yerlarni.
Tuman oyoq qo'yib dasht tomon
Yashiradi ko'zdan qirlarni.
Kuz qaridi — ko'zin yumadi
Yulduz, bargni ko'rmayin deb xor.
Xazonlarga qo'shib ko'madi
Kuzni, tuni bilan yoqqan qor.
* * *
Eng avval yaproqlar payqadi kuzni,
Barglarning yuziga xavotir qo'ndi.
Yozi bilan emib tog'lardan muzni,
Baribir, jilg'aning hayoti so'ndi.
Bulutlar qorayar, nedan bu zavol?
Chidolmay gohida to'kar u ko'z yosh.
Tilla tangalar, deb xazonni shamol,
Shoshgancha, har yerga qila boshlar chosh.
Chaqmoq — biz bilmagan, balki, sirli so'z,
Anglab yetolmagan ta'na yo ilinj.
Yerning jamolini sog'ingan yulduz
Bulut badaniga tortarmi qilich?
Barglari to'kilgan, antiqa daraxt —
Mevalar bo'shatmas qo'lini shoxdan.
Qish kelgan, uzishga hali ham barvaqt,
Mo''jiza — xurmolar joy oldi bog'dan.
Kuz, ma'yus nigohing o'rtadi jonni,
Axir saodat-ku kutilgan yakun.
Qay fasl bo'lmasin, yeru osmonni
Har tong qarshi olsin kelayotgan kun.
* * *
Havo biram toza, to'ymaysan yutib,
Sendan ko'z uzmaydi Zomin tog'lari.
Shirin xayollarning qo'llarin tutib,
Yayraydi umringning ayni chog'lari.
Archalar bir muddat olgan kabi dam,
Cho'qqiga chiqmoqchi — ko'kni o'pgali.
Irmoqlar suviga, uyat bo'lsa ham,
Yalang'och xarsanglar to'ymas suykalib.
O'zini o'ng-chapga urar yo'l, go'yo
Ulkan kulrang ilon o'rmalar do'ngga.
Tong otgan, ko'rganing nahotki ro'yo,
Xira oy, qush kabi cho'qqiga qo'ngan.
Sharmanda bo'lardi gullar hidlasa,
Dimoqqa urilar huzurbaxsh ifor.
Yuksak cho'qqilarga ko'z tushgan lahza
Ko'ksingga ko'chgandek tog'lardan viqor.
Bu ajib chiroyga tabiat ona,
Tosh, giyoh, daraxt, biz asli bir urug'.
Barcha el-elatga zamin yagona,
Va quyosh — insoniyat uchun umum tug'.
Ezgu o'y uyg'otdi bu ko'hna maskan,
Buyuk Ipak yo'lin hikmatin aytay.
Necha bor vayrona bo'lsa Samarqand,
Yo'l birla uni el tiklagan qayta.
Sahrolar yotsa ham manzillar aro
Yo'l uchun tanlangan xavfsiz, so'lim joy.
Yo'li berk olamdan tushgaydir ayro,
Yo'l bilan el yaqin, yo'l bilan yurt boy.
Buyuk Ipak yo'li bo'lsa bir shoda,
Gavhari Zomindir, o'lmas javohir.
Bul makon sarhadin kezsang piyoda,
Tanangda bardamlik bo'lgaydir zohir.
Men yana qaytaman, shu qat'iy niyat
Ko'nglimga o'rnashar metin o'y bo'lib.
Bag'ringga kelganlar topishsin sihat,
Uyiga qaytsinlar qudratga to'lib.
Safarim qariydi, uyga yo'l yiroq,
Ortimdan ko'z tikib qoladi Zomin.
Oq yo'l tilagandek, ikki yonda tog' —
Kaftlarini ochib, qilgandek omin.