Firibgar qizga hukm o'qildi
Kechgacha to'rt burchak “Paynet” budkasida o'tirib mijozlariga xizmat qilgan Oysara kechqurun uyiga keldi-da, apil-tapil ovqat tayyorlab, tamaddi qilgach, uxlab qoldi. Tun. Allamahal. Tong otguncha ancha vaqt bor. Tong otishini erta sezuvchi xo'rozlar hali qichqirganicha yo'q. Shu mahal negadir u uyg'onib ketdi. Kechki payt tovadagi issiq yog'ga kolbasani tashlab qovurib yegani uchunmi, chanqagan edi. Oshxonaga borib, suv ichdi-da, yana joyiga kirib yotgach, birpasda qotib uxlab qoldi.
Shu uxlash asnosida u shirin tush ko'ribdi. Tushida ishxonasida emish. Mijozlari ko'p emish. Qarasa, oxiri yo'qdek tizilib, “menikini oling, menikini oling” deguvchilarning soni ko'payaveribdi. U berilib ishlab, har-har zamonda peshonasidagi terni ro'molchasi bilan artib qo'yaveribdi. Yonidagi quti mijozlar bergan pullarga to'lib ketganidan, keyingi tushganlarini ikkinchi qutiga solaveribdi. Kechgacha bu idish ham pulga to'libdi. Birinchi qutidagisini sanab topshirib, boshqasini o'zi bilan uyiga olib ketibdi. Borib sanasa, anchagina pul bo'libdi.
“Oysara, Oysara” deb onasi chaqiravermasa, hali yana qancha qutidagi pullarni tushida sanardi. Onasining ovozidan uyg'onib ketdi. Qarasa, boshida onasi: “Quyosh chiqib ketdi, ishga bormaysanmi?” — deb turibdi.
U o'rnidan turib, bet-qo'lini yuvdi-da, bir piyola choyni apil-tapil icha sola, sumkasini olib, ishga jo'nadi. Ishxonasi — ixchamgina “Paynet” xona. U yo'l-yo'lakay kechagi tushini o'ylab ketdi. Rostdan ham har kuni tushayotgan pullarning cho'g'i mo'ldan-mo'l, ko'payib borayotir.
Oxiri o'ylay-o'ylay, “O'ychining o'yi bitguncha tavakkalchining ishi bitibdi” degan naql esiga tushdi. Chunki soliqni hamma to'laydi. “Naqd pul ko'rinishida to'laydiganlar “temir yo'l”dek to'ppa-to'g'ri menga kelayotir”, — deya o'ylab, kechagi tushini o'ngiga aylantirdi-qo'ydi. O'ziyam ertalabdan kechgacha odamlarning oqimi to'xtamadi.
Kimdir uy-joyi, yer-mulk solig'i uchun besh yuz ming, yana kimdir bir million so'm, boshqa biri qarindoshining yer-mulk, uy-joy solig'i uchun to'qqiz yuz ming, xullas, har kuni shunday ko'rinishda soliq to'lovchilarning oxiri yo'qdek kelaverar edi.
Ular mol-mulk, yer solig'ini to'ladik deb erkin nafas olib yuraverishdi. “Paynet”chi Oysara ham o'zi bilganicha tushini o'ngiga aylantirib yuraverdi.
Har kuni shu hol. Qanchadir kirim ko'ringani uchun idoradagilar ham, soliqdagilar ham bori shu bo'lsa kerak-da, degan xayol bilan yuraverishdi. Oylar oylarni quvdi, yillar osha yillar kelaverdi. Qachonki soliq to'lovchilarning uyiga: “Soliqdan qarzdorsiz, zudlik bilan to'lang”, — degan xabar bormaganida, bu “pul yig'ish operatsiyasi” hali yana davom etaverishi tayin edi.
Soliqdagilar qarzdorlarning uzundan-uzun ro'yxatini tuzib chiqishdi. Hammasiga maxsus idora orqali xabar ham yo'llashdi.
Shundan so'ng haligi aldanib qolgan odamlar soliq idorasi tomon oqib kelaverdi. Ularning soni kun sayin oshib, bir yuz yetmish bir nafarga yetdi. Idoraga kelgan erkagu ayollar qo'lidagi “Paynet” cheklarining bari soxta bo'lib chiqdi.
Bir yuz besh million to'rt yuz oltmish to'qqiz ming so'mni ikkinchi qutiga solib uyiga olib kelgan, hali turmushga chiqishga ham ulgurmagan Oysara esa “shum xabar”ni eshitgach, juftakni rostlagan edi.
U berkinmoqchi bo'lib, pana-pastqam joylarda ham yurdi. Aytishlaricha, mashina sotib olishga ham ulgurgan ekan.
Qidiruv uzoqqa cho'zilmadi. Oysara Qo'ldosheva qo'lga tushgach, unga sichqonning ini ming tanga bo'ldi. Soliq to'lab qutuldik deganlar bilan yuzlashtirildi. U aybini tan olishga majbur bo'ldi. “Oldim, yutdim”, dedi-yu jim qoldi.
Xullas, firibgar qizga sud hukmi o'qildi.
Nafsi hakalak otgan Oysara Qo'ldosheva gul umrini panjara ortida o'tkazadigan bo'ldi.
To'lqin ABDIRAIMOV,
jinoyat ishlari bo'yicha
Sho'rchi tuman sudi raisi.
Chori QORAQULOV,
sud maslahatchisi.