Qog'ozga to'kilgan ko'z yosh

Hozirgi zamon psixologlarining ta'kidlashicha, spirtli ichimlikka ruju qo'ygan kishilarning aksariyati aqlini yo'qotib, hayvoniy holatga tushadi. Garchi ayrim kimsalar “o'z charchog'imni bosish uchun” yoki “asablarimni tinchlantirishim uchun”, deb o'zini ovutsalar-da, oqibati hech qachon yaxshilik bilan tugamaydi.

Dunyo adiblari ham o'zini anglagan holda bitilgan har qanday asarda buni inkor etishmagan. Aksincha, o'zligini yo'qotgandagi har qanday harakat bema'nilikdan bosh­qa narsa emas singari fikrlarni ko'p marta aytishgan.

Alisher Navoiy o'z asarlarida mast holatga tushgan odamlar odamiylik qiyofasini, shevasini butunlay yo'qotib, o'z yaqinlaridan, hatto o'z holidan ham tamomila bexabar qolajagini ko'p bor ta'kidlaydi. Tarixchilarning yozishicha, ulug' shoir Husayn Boyqaro saroyida o'tkaziladigan bazmi-jamshidlarni u qadar xushlamas, umrini sarxushlik ila behuda o'tkazayotgan kimsalarga achinish hissi bilan qarar edi. Hatto, Mo'min mirzoga ham bunday davralarda doimo hushyor bo'lmog'i lozimligini ko'p bora uqtirgan ekanlar.

Ne taassufki, Husayn Boyqarodek ulug' hukmdor ham yanglishadi, ichkilik tufayli mudhish xatoga yo'l qo'yadi. Ziyofat chog'ida juda mast bo'lgan hukmdorga dushmanlari suyukli nabirasini qatl etish haqidagi farmonga muhrini bostirib olishga erishadilar.

Bu og'ir kulfat, olamni titratguvchi xatolikni ne-ne allomalar, shoirlar nadomatlar ila qog'ozga tushirmaganlar, ko'plab kinofilmlarda ham bu fojia o'z aksini topgan…

Ijodkorga nima kerak? Eng avvalo, ijod zavqi bilan yashash xushnudlik, dilkusholik bag'ishlaydi. Yaxshi va yangi narsa yarata olgan adib o'z-o'zidan baxtiyor, xushchaqchaq odamga aylanadi. O'zini yettinchi samoda yurgandek his etadi. Bunday holatda ko'ngil sarxushligini so'z bilan ifodalash qiyin.

Buyuk italyan rassomi Mikelanjelo o'zi chizgan suratdan ta'sirlanib yig'lagan, ko'z yoshlarini tiya olmagan ekan. Yoki o'zbek adibi Abdulla Qodiriyning o'g'li Habibulla Qodiriy “Otam haqida” nomli kitobida shunday satrlarni keltiradi: “Bibim bechora sakrab o'rinlaridan turib, dadamning uyiga yo'l oldilar. Kap-katta kishining yig'lashidan hayratga tushib, men ham bibim ortidan ergashdim. Kirsak, darhaqiqat, u kishi yum-yum yig'lar, kursiga tirsaklanib olib, to'xtovsiz yozar edilar. Keyinchalik anglasam, o'shanda dadam o'z sevikli qaxramoni Kumushning o'limi paytini tasvirlab, iztirob chekayotgan ekanlar…”

Demoqchimizki, ijodkor ko'nglida chinakam mehr va ishq mujassam bo'lgach, voqealar reallikka aylanadi, o'zi bilib-bilmagan holatda mo'jiza yaratib qo'yadi. Bunday mo''jiza o'z qo'li bilan yaratilgan ersa-da, uning qalbini larzaga solib, butun borlig'ini to'lqinlantiradi. O'shanday holatda asar ta'siridan yig'lamaslikning, iztirobga tushmaslikning iloji bo'lmay qoladi.

Ashurali Boymurod.

Yangiliklarni do'stlaringizga ulashing

Fikr bildirish

Email manzilingiz chop etilmaydi. Majburiy bandlar * bilan belgilangan

sixteen + eight =