“Televizor ovozini balandlating: Faxriddin Umarov kuylayapti!”
San'at, xususan, musiqa san'ati xalqning o'zligini yaratishga, shu bilan bir qatorda, uning nomini butun dunyoga tarannum etishga yordam bera oladigan beqiyos kuchdir.
Musiqa san'ati haqida gap ketganda, bastakorlar, ijrochilar, xonandalar, umuman, ushbu soha ustalari faoliyati, iste'dodi haqida so'z yuritiladi. Shu nuqtai nazardan, o'zbek qo'shiqchilik san'atida yuksak mavqega ega bo'lgan ustoz san'atkor Faxriddin Umarov ijodi ahamiyatlidir.
“O, muhabbat!
Bog'ingdan gul termagan kim bor!
Dastlab har kim qalam olgan on,
Yonib seni kuylar begumon…”
“18 ga kirmagan kim bor”…
Qancha zamon avlodlari qo'llarida magnitofonini ko'tarib, bu qo'shiqqa jo'r bo'lishgani, sevgan odamiga uni armug'on qilib kuylab berganining shohidi bo'lganmiz…
Hayoti davomida o'z iste'dodi, san'ati, xayrli ishlari bilan tirikligidayok o'ziga haykal qo'yib ketgan odamlar bor. Ularning mehnati odamlar qalbidan joy oladi. Shunday insonlar qatorida sohir ovoz hofiz Faxriddin Umarovni ham tilga olishga haqlimiz. Ular bilan zamondosh bo'lganimiz bilan faxrlanamiz, nomini hurmat bilan tilga olamiz.
“Onam derman” qo'shig'ini men ko'p yillar oldin eshitgandim. O'sha paytlarda dadamning onasi — buvim vafot etgan paytlar edi. Dadam 56 yoshlar atrofida, 18 nafar nevaraning bobosi edi. Dadamning xonasiga kirganimda, qo'shiqni tinglab o'tirar ekan, onasidan yetim qolgan yosh boladay yurak-yuragidan sel bo'lib yig'lardi. Dadamning bu qadar mung'ayib qolganini hech qachon ko'rmagandim. Onadan ayrilmoq naqadar og'ir ekanligini onamning vafotidan keyin o'z boshimizdan o'tkazdik. Har zamonda o'sha qo'shiqni eslaganimda, ko'zimga yosh keladi.
Aslida, jozibador, sehrli ovoz sohibi Faxriddin Umarovning barcha qo'shiqlari xalqimiz tomonidan intiqlik bilan kutilgan, maroq bilan tinglangan, boshqa xonandalar tomonidan ham sevib kuylangan.
Dunyoga kelarkanmiz, umr karvoni yo'lida necha xil odamlar bilan yo'ldosh bo'lamiz. Eng yaqin, aziz insonlaringiz: ota-ona, jigargo'shalar… Kim qaysi manzilda yo'li oxirlashini, qaysi bekatda tushib qolishini bilmaymiz. Qadrdon insonlarimizni umrimiz so'nggigacha yo'qotgimiz kelmaydi..
Onam rahmatlik ham Faxriddin Umarovning muxlisi edi. Uning: “Mahallamiz uchun bir donagina televizor bor edi. Faxriddin Umarovning konserti bo'larkan, deyilsa, mahallaning hammasi yopirilib kirishardi. Televizorning ovozini baland qilib qo'yilardi”, degan gaplarini eslayman. Bizning uyda ham kattagina plastinka qo'yiladigan magnitofonimiz bo'lardi. Ko'pincha Faxriddin Umarovning qo'shiqlarini maroq bilan eshitardik.
“Umr o'tmoqdadir” qo'shig'ini tinglagan odam, albatta, o'zining beg'ubor bolaligini, ota-onasining qaynoq bag'rida o'tkazgan eng go'zal, eng shirin damlarini qalbidagi murg'aklik, sog'inch va allanechuk hissiyotlar bilan birma-bir eslaydi, sarhisob qiladi.
Faxriddin Umarovning “Ishqinda zor bo'ldim”, “Sochining savdosi tushdi”, “Qaydasan”, “O'zbegim”, “Birinchi muhabbatim”, “Tabassuming” va boshqa yuzlab qo'shiqlari xalqimiz ko'nglidan chuqur joy olgan.
Ixlosmandlari orasida ko'pchilik o'z farzandlariga Faxriddin ismini qo'yishgan. Shulardan biri Qozog'iston Respublikasi Parlament Majlisi deputati Faxriddin Qoratoyevdir. Faxriddin aka Qoratoyev o'zi ham san'atning tom ma'noda ixlosmandi, oshig'i. Faxriddin Umarovga bo'lgan mehr-muhabbati baland edi. Faxriddin Qoratoyevning 2020 yil 27-29 oktyabr kunlari Qozog'iston Respublikasining nufuzli gazetalaridan biri — “Janubiy Qozog'iston”da chop etilgan “Hofiz Faxriddin Umarovning faxrli yo'li” nomli maqolasini o'qib, buning guvohi bo'lasiz.
Bir paytlar hofizning hayot yo'li bilan qiziqqandim. Uning bolalik davrlarida otasini “quloq” qilib, butun oilasi bilan Ukrainaga surgun qilingani, onasidan erta yetim qolgani, urush yillarida ko'rgan qiyinchiliklari, keyinchalik mustabid tuzum davrida uchragan tazyiqlari haqida o'qib, uning sabr-matonatiga qoyil qolgandim.
Shukurlar bo'lsinkim, mustaqillik yillarida Faxriddin Umarovga o'zining mehnati va iste'dodi ila topgan shon-shuhrati qaytarib berildi. Xalqning mehr-muhabbatini qozongan Faxriddin Umarovga “Xalq hofizi” unvoni berildi. Bir muxlis sifatida xalq hofizi Faxriddin Umarovning nomini abadiylashtirish maqsadida biron-bir ko'chaga yoki san'at maktabiga uning nomi berilsa, degan orzuimiz bor…
Nodirbek YuSUPOV,
Muyassar OSMONOVA