Oyog'ingiz qaysi zinada turibdi?

Akademik Qori Niyoziy Toshkent irrigatsiya va qishloq xo'jaligini mexanizatsiyalash instituti rektori bo'lib ishlaganlar. Matematik edilar.

Bir-bir imtihon bo'layotgan auditoriyalarga kirib, talabalardan:

– Institutimiz asosiy binosiga nechta zina bilan chiqiladi? – deb so'rar ekanlar.

To'g'ri savol. Shunday emasmi?

Endi bunga teskari bir faktni keltiray. Gumanitar soha akademiklaridan biri ilmiy-tadqiqot institutida bo'lim mudiri bo'lib ishlar ekan. Tekshirishga kelgan komissiya a'zolaridan biri:

– Domla, bo'limingizda necha xodim ishlaydi? – deb so'rasa:

– To'xtang, hozir hisoblaymiz-da, – debdilar-u, barmoq bilan sanay boshlabdilar.

Bunaqasi ketmaydi-da. Ba'zi olimlar ilmiy sohasida million-million faktni bilar-u, oddiy hayotdan shu qadar uzilib qoladiki, mana, hatto, qo'l ostida qancha kishi ishlashini ham aniq bilmaydi. Bu qanaqasi bo'ldi endi?

Bir yig'ilishda (bundan 7-8 yil avval S.O.) mamlakatimiz yillik   yalpi ichki mahsulotining jon boshiga taqsimoti 2 ming AQSh dollari atrofida ekani, bu jihatdan Rossiya, Turkiya kabi mamlakatlardan 5 barobar orqadaligimiz, ularda bu ko'rsatkich 10 ming AQSh dollari atrofidaligi, agar yalpi ichki mahsulotimiz har yili hozirgidek 5 foizdan oshib borsa, 100 yildan keyin Rossiya, Turkiyaning iqtisodiy darajasiga yetib olishimiz mumkinligi, ammo bir asr ichida bu davlatlar yana qancha darajagacha rivojlanishini hech kim bilmasligini   aytsam, bir tashkilot rahbari achchiqlab, majlisdan chiqib ketgan edi.

Holbuki, bugun har bir fuqaro mamlakat qaysi pog'onada turganini besh qo'lidek bilib, uni rivojlantirishga aniq-tiniq hissa qo'shishni o'ylashi kerak. Aytaylik, qay bir tadbirkor o'zi yashaydigan mahallada bir nonvoyxona ochdi. Albatta, maqsadi – foyda ko'rish. Lekin nonvoyxona mahalla ahlining kuniga yaraydi, issiq non uchun qo'shni mahallaga borib yurmaydi, shu ham taraqqiyotga qo'shilgan kichik bir ulush sanaladi.

Ikki yoki ko'p qavatli uyda yashasangiz, zinapoya zinalari nechtaligini aniq bilishingiz – shart. Axir, qorong'ida ham chiqish yo tushishga to'g'ri kelishi   mumkin-ku. O'shanda nechta zinadan keyin chapga yo o'ngga burilish borligini ham adashtirmaysiz. Hayot akademikdan ham, “ukademik”dan ham hamisha hushyor bo'lishni talab qiladi, axir!

Shunda hech bir mamlakat: “Abadayni shabadayni, shab-shabadayni!” – degan bilan iqtisodiy jihatdan gurkirab ketmasligini aniq tasavvur qilamiz.

Ana shunda davlat nega byudjet tashkilotlarini qisqartirayotgani tub mohiyatiga ham yetamiz.

Shunday ekan, maktablarimizda fizika va kimyo fanlarini o'qitishni qisqartirish haqida so'zlayotganlarni mutlaqo tushunmayman. Aksincha, texnika asrida aynan shu fanlarni kuchaytirishimiz shart emasmi?   Aytaylik, televizorda kimdir: “Uglevodorodni qayta ishlashni Hindistondan o'rganishimiz – kerak”, – desa, kimyoni o'qimagan bir kimsa “uglevodorod” deganda gaz va neft mahsulotlari ko'zda tutilayotganini anglamay, angrayib o'tiraveradimi?!

Ehtimol, aynan ana shu fizika va kimyo fanlarini yaxshi o'zlashtirmaydigan xalqlardan biri bo'lganimiz uchun ham iqtisodiy jihatdan shunday ortda qolib kelayotgandirmiz?!

Yana bilmadim, yana bilmadim…

Sultonmurod OLIM,

O'zbekistonda xizmat ko'rsatgan

madaniyat xodimi

Yangiliklarni do'stlaringizga ulashing

Fikr bildirish

Email manzilingiz chop etilmaydi. Majburiy bandlar * bilan belgilangan

3 × five =