Bu zaminda buyuk tog'lar bor…
Yor MUHAMMAD
Muallif haqida:
Yor Muhammad (Yormamat Rustamov) Jomboy tumanida tug'ilgan. Samarqand Davlat universitetining rus filologiyasi fakultetini bitirgan.
Jomboyda maktab direktori, Samarqand viloyat teleradiokompaniyasida muxbir, maxsus muxbir, muharrir, bosh muharrir o'rinbosari bo'lib ishlagan.
Keyinchalik “Pravda Vostoka”, “Mahalla” gazetalarining Samarqand viloyatidagi maxsus muxbiri sifatida faoliyat ko'rsatgan. Hozirda u viloyat “Zarafshon” va “Samarkandskiy vestnik” gazetalari birlashgan tahririyatining maxsus muxbiri bo'lib ishlamoqda.
Muallifning “Muhabbat bekati”, “Yurtim nafasi”, “Ko'ngilga tashrif”, “Quyoshni sig'dirgan yurt”, “Mangulikning 30 lahzasi”, “Mehr daraxti” kabi 10 ga yaqin kitoblari nashr etilgan.
Shuningdek, M.Lermontov, S.Esenin, M.Svetayeva, A.Blok, L.Xaustov kabi taniqli rus shoirlarining ayrim she'rlarini o'zbek tiliga tarjima qilgan. O'zbekiston Yozuvchilar uyushmasi a'zosi.
* * *
Bu zaminda buyuk tog'lar bor,
Oq sochlarin cho'qqilar tarab.
Yulduzlardan narida bedor,
Shoh Ulug'bek turibdi qarab.
Ohista bos qadamlaringni,
Amir Temur olmoqda orom.
Hadislarni tutgancha qo'lda
Qarab turar Buxoriy bobom.
Qalashtirib uch-to'rtta so'zni,
Maqtanmagin yozdim deya she'r.
Qadamingdan uzolmay ko'zni,
Kuzatmoqda Hazrat Alisher.
Oqil bir yon, johil bir taraf,
Chayqalmoqda bu ko'hna dunyo.
Iymon, Haqning kalitin ushlab,
Qarab turar Moturidiy bobo.
Bu zaminda yurmoq osonmas,
His etgancha shuncha nigohni.
Bu zaminda turmoq osonmas,
Ko'targancha shunchalar tog'ni…
Bu zaminda buyuk tog'lar bor…
QAChON UYG'ONASAN?
Qodiriy otildi, chopildi Cho'lpon,
Behbudiy cho'ldami, dashtda berdi jon,
Bir so'roq dilimni o'rtaydi hamon,
Qachon uyg'onasan, ey g'ofil banda?
Yeringni tuz bosdi, iymoningni — chang,
Nafsing darvozasin ochib qo'yding lang,
Ichingga in qurgan qandayin nahang,
Qachon uyg'onasan, ey g'ofil banda?
Qiblagohing — dollar, hukmdoring — pul,
Intilganing — boylik, maishat nuqul,
Bolang — chalasavod, o'zing esa — qul,
Qachon uyg'onasan, ey g'ofil banda?
Kalamushlar — mudir, tulkilar — qozi,
To'rt tomonda to'ti, mayna ovozi,
Puldorning qo'lida bugun tarozi,
Qachon uyg'onasan, ey g'ofil banda?
Yana zamon deysan. Zamonda ne ayb?
Sayyod noshud bo'lsa, kamonda ne ayb?
Don to'kilib yotsa, somonda ne ayb?
Qachon uyg'onasan, ey g'ofil banda?
Kecha go'dak eding, bugun kayvoni,
Mudrash bilan o'tdi umring har oni.
Endi bolang mudrar — bu eng yomoni,
Qachon uyg'onasan, ey g'ofil banda?
Shunday o'tib borar yillar, asrlar,
To'kilar bobolar qurgan qasrlar,
Mudrab kelib-ketar necha nasllar,
Qachon uyg'onasan, ey g'ofil banda?
VATAN HAQIDA
Vatanni til uchida
Sevguchilar ko'paydi,
Unga “jonlarin fido”
Qilguchilar ko'paydi.
Ularga Vatan emas,
Kerak shuhratu shoni.
Olgan temir taqa-yu,
Kiygan zarrin choponi.
Agar biror bosqinchi
Kirib kelsa Vatanga,
Ular uchun sichqonning
Ini bo'lar ming tanga.
Undaylarning yaltiroq
So'ziga uchma, Vatan.
Makr to'la nigohi,
Ko'ziga uchma, Vatan.
Daladagi dehqonning
Art peshona terini.
U jimgina sevadi,
Shu bir parcha yerini.
Erta yomon kuningda
Ketmoni qalqon bo'lar.
Bu mushtlarning zarbidan
Dushmanlar tolqon bo'lar.
Bu qo'llarni tavof qil,
Ko'tar yelka, boshingga.
Axir o'shalar bois
Pashsha tushmas oshingga.
So'zbozlarning yaltiroq
So'zlariga ishonma,
O'z nafsini ko'zlagan
Ko'zlariga ishonma.
Vatanni til uchida
Sevguchilar ko'paydi.
Unga “jonini fido”
Qilguchilar ko'paydi…
ShOIRLIKKA DA'VO QILMASMAN…
Shoirlikka da'vo qilmasman,
Ammo qiynar dildagi og'riq.
Bu yaraning nomin bilmasman,
Bitiklarim shu bilan bog'liq.
Shoirlikka qilmasman da'vo,
Qiynar meni buqalamunlar.
Ayting nega buncha tor dunyo,
Shundan yuragimda tugunlar.
Shoirmasman, ammo uzganim
Gullarning eng saralaridir.
So'z emas bu qog'ozga tushgan,
Yuragimning yaralaridir…
AYRIMLARNING HAYoTI…
Ba'zilarning hayoti jannat,
Qahratonda cho'ponga qiyin.
Bolam deya chekadi zahmat,
Saratonda dehqonga qiyin.
Artib qo'ygin yuzdan terini,
Qadoq qo'lin ko'zlaringga surt,
U jimgina sevar yerini,
Ketmonidan boshlanadi yurt.
Mehnatsevar, fidoyi, kamtar,
Bandasiga sajda qilmaydi.
Bir aybi bor: to'rga chiqmas u,
Yana… arz qilishni bilmaydi!..
ShARQ TARONASI
Deydilar, kuy bilan yaratgan Egam,
Jon ato etganmish Odam zotiga.
Shundan yuraklarga kirsa quvonch-g'am,
Qo'shiq aylanadi dil bisotiga.
Shundan yorishadi ko'ngil xonasi,
Sharq taronasi bu, Sharq taronasi!
Derlar, osudalik iqbolga mezon,
Totuvlikdan yashnar Vatanning bog'i.
Qo'shiqqa aylanar zaminu osmon,
Avlodlar orzusi, ajdodlar ohi.
Tinchlikdir san'atning asl onasi,
Sharq taronasi bu, Sharq taronasi!
Derlar, til yo millat tanlamas qo'shiq,
Dildagi tuyg'ular ohanglarda jo.
Faqat Mustaqillik, Istiqlol bois,
O'zbek qo'shig'ini tingladi Dunyo.
“Munojot”, “Lazgi”ning “yona-yona”si,
Sharq taronasi bu, Sharq taronasi!
Derlar, Samarqanddir dunyo sayqali,
Bunda buyuklarning ruhi madadkor.
Bundagi har bir g'isht san'at haykali,
Har bitta koshinda sonsiz qo'shiq bor.
Ma'rifat beshigi, Sharq darvozasi,
Sharq taronasi bu, Sharq taronasi!
Ha, katta to'y qilar bu ko'hna zamin,
Qancha elatlarga shu yer oshiyon.
Qo'shiq birlashtirar bugun dunyoni,
Yana Samarqandda jamlanar jahon.
Etti iqlimda ham bor ovozasi,
Sharq taronasi bu, Sharq taronasi!
MUHAMMAD YuSUF XOTIRASIGA
Shoir o'tdi. Bir shoir o'tdi,
Yig'ladilar qaldirg'och, jayron.
Navoiyning yoniga ketdi,
Qizg'aldoqning bag'ri bo'ldi qon.
Shoir o'tdi. Ko'ksini yorib,
Sher na'rasi, o'tli nolalar.
Tog'u-toshni kezganda horib,
Bosh egardi alvon lolalar.
Shoir o'tdi. Qog'ozga emas,
Yuraklarga yozib she'rini.
Qarshisida “osmon bo'ldi past”,
Ulug'ladi ona yerini.
Shoir o'tdi. Yolg'onchi, qo'rqoq,
Maddohlarni siylamas edi.
Yurt haqida gap ketsa biroq,
Jonini ham ayamas edi.
Shoir o'tdi. Tebrandi dunyo,
Har kalomi Haqqa doirlar.
Yuz yilda bir tug'ilar ammo,
Haqiqatni aytgan shoirlar.
Shoir o'tdi. Jarang soz tindi,
Tindirolmay yomonlarini.
Samolardan kuzatar endi
Bu dunyoning yolg'onlarini.
Shoir o'tdi. Biroq endi u
Yuraklarda, tilda, niyatda.
She'riyatdek yashagay mangu,
Daxldordir Abadiyatga…
UChRAShUV
Shiypon. Dam olish payti,
Birdan taraldi shov-shuv.
Shoir kepti shahardan,
Bo'larmish zo'r uchrashuv.
Suv sepildi ko'chaga,
Bolalar yelib qoldi.
Va nihoyat, kutilgan
Shoir ham kelib qoldi.
Boshlandi mushoira,
Oy haqida she'r o'qildi.
Obi-havo, narx-navo,
Soy haqida she'r o'qildi.
Biroq, biroq uchrashuv,
Yuraklarni g'ashladi.
Birozdan so'ng muxlislar
Bir-bir esnay boshladi.
Shoir esa to'xtamas,
Borgan sari qaynardi.
“Biz zo'rmiz, ura!” deya,
Bitta gapni chaynardi.
Shunda shamol turdi-yu
Uchib ketdi qog'ozlar.
Chiday olmay xo'rlikka,
Qochib ketdi qog'ozlar.
Kulgi, qarsak, qiyqiriq,
Yangrar hamma tomonda.
Shoirning she'rlari-chi,
Uchib yurar osmonda.
Bu holdan barcha xursand,
Ammo shoir lol edi.
Ahmad cho'rtkesar shu payt
Hazil aralash dedi:
“Shoirim, she'r yozsangiz,
Endi biz tomon yuring.
Shamol, quyoshimizga
Ularni tutib ko'ring!
Shoyad shamolimizga
She'ringiz berolsa dosh,
Shunda mehnatingizga,
Baho beradi Quyosh…”
Shundan uchrashuv desa,
Ko'plar eslar shu holni.
Negadir she'rlarnimas,
Shoir, Ahmad, shamolni…