Dunyoda har yili 1 trillion AQSh dollari pora uchun “uzatiladi”mi?..
Korrupsiya — ijtimoiy-siyosiy vayronkor kuch bo'lib, u milliy iqtisodiyotni zaiflashtiruvchi, ijtimoiy tengsizlikni, uyushgan jinoyatchilikni, xalqning davlat boshqaruv hokimiyatiga nisbatan ishonchsizlikni yuzaga keltiruvchi, jamiyat ma'naviy ongini izdan chiqaruvchi illatdir.
Islom dinida ham pora xarom qilingan bo'lib, bu borada ko'plab Hadislarda keltirib o'tilgan, jumladan, Payg'ambarimiz pora olgan va bergan hamda vositachilik qilgan shaxslarga nisbatan: “Pora beruvchiga ham, pora oluvchiga ham, ikkovi o'rtasida turib vositachilik qilganga ham Ollohning la'nati yog'ilsin”, deya bu gunoh qattiq qoralanadi.
Birlashgan Millatlar Tashkilotining ma'lumotlariga ko'ra, dunyoda har yili 1 trillion AQSh dollari miqdorida pora beriladi. Natijada jahon iqtisodiyoti korrupsiya tufayli 2,6 trillion dollar mablag'idan ayriladi. Bu esa jahon yalpi ichki mahsulotining 5 foizini tashkil qiladi.
Jahon mamlakatlari orasida korrupsiyaning yoyilish indeksi har yili “Transparency International” xalqaro tashkiloti tomonidan tahlil qilib boriladi.
Hokimiyatga pul bilan erishgan odam undan daromad olishga intiladi.
Aristotel.
Ushbu tashkilotning 2018 yil uchun indeksi 180 mamlakatni qamrab olgan bo'lib, olib borilgan o'rganishlar tahlili natijasida, indeks bo'yicha eng kam korrupsiyalashgan davlatlar qatoriga Daniya va Yangi Zelandiya kiritilgan bo'lsa, eng ko'p korrupsiyalashgan va ko'rsatkichlar 10 dan 13 gacha bo'lgan mamlakatlar sifatida Somali, Suriya va Janubiy Sudan ko'rsatib o'tilgan.
O'zbekistonda ham mustaqillik yillarida ba'zi mansabdorlarning tadbirkorlar va fermer xo'jaliklari mulklariga ta'magirlik ko'zi bilan qarashi, bankdan kredit olishi yo'liga sun'iy to'siqlar qo'yilishi zamirida korrupsiyaviy manfaatlar yotgani hech kimga sir emas.
Shuningdek, oliy ta'lim muassasasi, tanlov yuqori bo'lgan kollej va litseylarga o'qishga kirishda, ta'limni o'zlashtirish oraliqlarida zaruriy ballarni to'plashda, ayrim “ustoz”larning ta'magirligi, nufuzli va maoshi yuqori bo'lgan tashkilotlarga ishga kirishda, turli tenderlarda ishtirok etish negizida ham korrupsiya avj olgani barchaga ma'lum.
Mazkur illatga qarshi kurashish borasida O'zbekiston bir qator xalqaro hujjatlarga qo'shilishi bilan birga, o'zining milliy huquqiy negizini shakllantirib, ularni takomillashtirish borasida muayyan ishlarni olib bormoqda.
Jumladan, jamiyatda korrupsiyani kamaytirishda “Elektron hukumat to'g'risida”gi qonunning roli e'tiborga olinib, qonun asosida yaratilgan axborot almashinuv tizimi barcha boshqaruv tashkilotlarida joriy qilinib, 100 dan ortiq davlat xizmatlari elektronlashtirildi.
Ammo jamiyatda har bir shaxsning qonunlarga rioya etishi, imon va e'tiqod bilan yashashigina ushbu illatga barham berishini ta'minlaydi.
L.Xo'jaqulov,
“Toshkent-Aero” ixtisoslashtirilgan bojxona kompleksi xodimi.