Armiyaning nimasi yaxshi?
Uyda televizor ko'rib turuvdik, Vatan himoyachilari kuni munosabati bilan efirga uzatilayotgan ko'rsatuvlarni ko'rib, ukam savolga tutib qoldi:
— Aka, armiyaga nega borgansiz?
— Boshqa erkaklar qatori yurtimizni qo'riqlab, o'z burchimni o'tash uchun-da, ukajonim.
— Mana, xizmatdan kelib, jurnalistikaning ham harbiy yo'nalishida o'qiyapsiz. Sizga harbiylikning nimasi yoqadi o'zi? Shaxdam qadam bilan yurishlarimi yoki qo'lga qurol olib o'zlarini qahramondek tutishlarimi?..
Ukamning bu savollari meni o'yga toldirdi. Ukam aytganidek, rostdan ham xizmatga borgan ilk vaqtimda safda shaxdam qadam bilan yurish va o'zimga qurol biriktirilishiga juda havasmand edim. Qasamyod qildik. Har birimizga qurol biriktirildi. Harbiy poligonga ko'p marotaba o'q otish mashg'ulotlariga ham bordik…
Ukamga yotig'i bilan tushuntira boshladim.
— O'zimizga biriktirilgan qurol bilan har kuni postga chiqardik. Safni-ku aytmay qo'ya qolay. Ertalabki ko'rik, naryadlar almashuvi, postlarga tarqatuv, ovqatlanishga borish, kechki sayr xullas armiyada hamma narsa saf bilan. Bundan tashqari, armiyaga hamda harbiylarga bo'lgan hurmatimni oshirgan boshqa bir jihat bor.
Xizmatning boshida bo'ladigan saf tayyorgarligi, qo'l jangi mashg'ulotlari, jangovar tayyorgarlik jarayonida talab darajasida uddalay olmagan ayrim quroldoshlarimizni deb bir narsani qayta takrorlayverib, xunob bo'lib ketardik. Ayniqsa, tezkor chaqiruv signallari bo'yicha shug'ullanayotganimizda ularning dastidan butun bo'linma baloga qolardi. Askarlar yotoqxonasida tartibsizlik bo'lsa ham vzvoddagi barcha birdek jazolanar edi.
Albatta, bu hech birimizga yoqmasdi. Nima uchun biz boshqalarning xato va kamchiliklari uchun javob berishimiz kerak, deb o'z yog'imizda qovurilardik. Komandirlarimiz esa armiyada men degan tushuncha yo'q, hamma narsa azaldan jamoaviy bo'lib kelgan, bundan keyin ham shunday bo'ladi, deb uqtirishardi. Kunlarning birida harbiy qismimiz komandiri podpolkovnik Isroil Yunusov biz bilan suhbati davomida aynan shu to'g'risida gapirdi:
— Askarlar, biz sizlarni nima uchun jamoa bo'lib qurol tutishga o'rgatyapmiz? Bir askarning xatosi uchun nega hammani jazolayapmiz? Chunki armiya zanjir, uning har halqasi bir askardir. Jangda bir joyda uzilish bo'lib, bir askarimizni boy bersak, juda katta yo'qotishga uchragan bo'lamiz. Dushman bitta nuqtadan yorib kirsa, qolgan nuqtalarimiz ham xavf ostida qoladi. Shu sababli, hech birimizda hech qanday kamchilik bo'lmasligi kerak. Ana shunda biz mustahkam kuchga aylanamiz. Birlashsak yana ham kuchli bo'lamiz!
Podpolkovnik Yunusovning so'zlari bizga juda katta dars bo'ldi. Hamma bir-biriga qanday mashg'ulot bo'lishidan qat'i nazar yaqindan yordam berar, do'stlarimizdan birining sog'ligi yomonlashsa yoki tug'ilgan kuni bo'lsa, talashib o'rniga naryadga tushadigan bo'ldik. Yotoqxonadagi biror tartibsizlikni ko'rib, “aybdor safdan chiqsin”, deyilganida esa barcha askarlar baravariga oldinga chiqardi.
Ana shunday damlarda o'zimizda qandaydir yengillik, qalbda esa iliqlik his qilardik. Yordamga muhtoj safdoshimizga ko'maklashish askariy burchimizga aylandi. Agar kimdir yordam berishdan bosh tortganini yoki bila turib bilmaslikka olganidan xabar topsak, qattiq izza qilardik. Bunday odam xuddi xiyonat qilgan kimsadek afsus chekib, kechirim so'rardi. Yurish-turishimizni ko'rgan fuqarolar tugul boshqa bo'linmalar ham bizga havas bilan qarardi. “Mana, harbiy birodarlik, barakalla”, deb maqtashardi.
Mana, armiyaning nimasi yoqadi menga! Qani endi jamiyatimizning boshqa jabhalarida ham shunday tartib o'rnatilsa. Hamma odam bir-biriga uzviy bog'liq ekanligini teran his qilib, o'zaro yordamlashish faqat harbiy burch emas, insoniylik burchi ekanligini anglasa. Ukam bu gaplarimni tinglab jim bo'lib qoldi. Va: “Aka, men ham harbiy sohada o'qisammikan-a”, dedi.
Kamoliddin RO'ZIMATOV,
O'zJOKU harbiy jurnalistika yo'nalishi talabasi