Buvimning armoni
Buvim yomg'irni yaxshi ko'rardi. Yomg'ir yog'ayotganda hammamiz uyga biqinib olgan paytlarimiz ham buvim tashqarida kuymalanib yuraverardi, boshlaridagi ro'mollari jiqqa ho'l bo'lgandagina, almashtirgani uyga kirib, tag'in tashqarilardi.
Yomg'irni yaxshi ko'rardi-yu, ammo mahallamizning loy ko'chalaridan yurishni uncha yoqtirmasdilar. Yog'in-sochinli kunlarda bobomga nolib qolardi:
— Qo'ni-qo'shnilarning boshini birlashtirib, ko'chaga shag'al to'kishni uyushtirsangiz bo'lmaydimi? Butun qishloqning boshini qovushtirgan kishi, bitta ko'chani obod qilishga kuchingiz yetmaydimi?
Shunda bobom : — Qo'yaver kampir, bu ishning ham mavridi kelib qolar, — deya tasalli berardilar.
Mavridi keldi-yu, lekin…
Buvijonimning jigari xasta edi. Joni uzilar kuni ham ertalabdan yomg'ir yog'a boshladi… Buvim deraza oldidagi karavotda yotar, ko'rinishidan umri tugayotgan odamga sira o'xshamas, shunchaki yomg'irning qanday yog'ishini jimgina, xotirjam tomosha qilayotgandek edi. Men buvimning ko'zlarida chuqur bir anduhni ko'rardimu uning nimaligini sira anglay olmasdim.
Buvim birdan jimlikni buzib, past ovozda:
— Ko'chamiz juda loy bo'lgandir, — dedilar. Necha kundan beri gapirmayotgan, hatto yeb-ichishdan ham to'xtagan buvimning bu gaplari g'alati tuyuldi. O'z dardlari qolib nega ko'cha haqida eslab qoldilar, deb o'yladim. Ammo buning sababini keyinroq angladim. Bir umr boshqalarga og'irligini solmay kelgan buvim: — Tobutimni ko'targanlarga malol kelmasin, — degan bo'lsalar kerak.
Beozor, mehribon buvijonim…
Hafta yakunida shahardan qishloqqa kelganimda onajonimdek mehribonlik bilan, atrofimda gir-gir aylanib, sandiqchasiga yashirib qo'ygan qand-qurs, turshak, mayizlardan hovuchimni to'ldirardilar. Biror yumushga urinsam: “Sen qo'yaqol qo'zim, kitobingni o'qi, o'zim qilaman”, deb urintirmas edilar. Boshqalarga og'irligini tushirmay kelgan buvim oxirgi kunini ham o'ylagan ekan-da…
O'sha kuni yomg'ir tinmay yog'di. Ko'chalar balchiq bo'lib, suvga to'ldi. Ta'ziyaga kelganlar u yoqdan – bu yoqqa o'tib, oyoqlarini loydan zo'rg'a uzishar, ayniqsa, keksalarga yo'lda yurish qiyin edi. Qo'ni-qo'shnilar bilan har joy-har joyga terib chiqqan toshlar ham loyga botib, yurishga noqulay bo'lib qoldi. Tobut ortidan ketar ekanmiz xayolimdan buvimning yo'lga shag'al yotqizish fikri aylanar, bobom bu ishni ortga surganida esa chuqur uh tortib qo'yishlarini eslab ko'zlarimdan ham “yomg'ir” quyilardi.
Bugun qishlog'imiz yo'llari ravon, asfalt qilingan. Lekin buvim yo'qlar. Qachon shu ravon ko'cha bo'ylab uyimizga borsam, ko'chasining tekis bo'lganini ko'rmay, undan aqalli bir necha qadam bo'lsada yurmay armon bilan o'tgan buvimni eslab qalbim o'rtanaveradi…
Islom EGAMBERDI o'g'li